معاونت بهداشت

سکته مغزی که در واقع به معنای آسیب بافت مغز به دنبال انسداد یکی از رگهای خونرسان مغز است، یکی از بیماریهای ناتوان کننده و دومین علت مرگ و میر در کشور ما، ایران، است. همانگونه که در نوشتار قبلی گفته شد در سال جاری انجمن جهانی سکته مغزی برآن شد تا با تلاش برای افزایش آگاهی عموم جامعه و شعار جهانی "پیشگیری از سکته مغزی برای همه"  گامی در جهت کاهش بروز این بیماری خطرناک بردارد. در نوشتار پیشین سعی کردیم تا روشهای پیشگیری از سکته مغزی را برای تمام افراد سالم جامعه به اختصار بیان کنیم. در این نوشتار به بیان راههای پیشگیری از سکته مغزی مجدد بعد از ابتلا به این بیماری خواهیم پرداخت.

پس از بروز سکته مغزی و درمانهای اولیه در چند روز ابتدایی، بهترین راه برای پیشگیری از سکته مغزی مجدد، علاوه بر کنترل دقیق عوامل خطر شامل فشار خون بالا، دیابت، چربی خون بالا، مصرف سیگار و بی تحرکی؛ بررسی علت ایجاد سکته مغزی است. دو علت شایع در ایجاد سکته مغزی عبارتند از تنگی شریانهای کاروتید در گردن و نامنظمی ریتم قلب به نام فیبریلاسیون دهلیزی، که در صورت درمان مناسب این دو بیماری در صورت وجود، احتمال بروز مجدد سکته مغزی تا حدود زیادی کاهش می یابد. در اینجا به بررسی تک تک این عوامل خواهیم پرداخت. 

باید گفت که در صورتی که بیمار مبتلا به سکته مغزی دچار مشکلاتی از جمله دیابت، فشار خون بالا یا چربی خون بالا از قبل بوده و تحت درمان قرار داشته، بعد از ابتلا به سکته مغزی نیز باید با دقت بیشتری به ادامه درمان دارویی موارد مذکور بپردازد. در صورتیکه بیمار از ابتلا به این بیماریها مطلع نباشد باید ازین نظر بررسی شود، به این معنی که آزمایشات مربوط به قند و چربی خون و اندازه گیری مکرر فشار خون در همان روزهای ابتدایی ابتلا به سکته مغزی انجام شود و در صورت ابتلا به هر کدام از این مشکلات، درمان دارویی مربوطه شروع گردد. 

در صورت سیگاری بودن بیمار مبتلا به سکته مغزی، توصیه اکید به ترک سیگار ضروری است و در مطالعات مختلف دیده شده که چند ماه بعد از ترک سیگار، خطر ابتلای مجدد به سکته مغزی شروع به کاهش کرده و بعد از ۵ سال از ترک سیگار مشابه افراد غیرسیگاری میشود. 

در ضمن به تمام بیماران مبتلا به سکته مغزی که توان حرکتی کافی دارند، انجام فعالیت ورزشی منظم از جمله پیاده روی تند یا دوچرخه سواری در اکثر روزهای هفته، هر بار به مدت حداقل 40 دقیقه توصیه میشود. 

علاوه بر درمان عوامل خطر شامل دیابت، فشار خون بالا و چربی خون بالا و نیز توصیه به ترک سیگار و فعالیت ورزشی منظم در بیماران مبتلا به سکته مغزی برای پیشگیری از سکته مجدد، دو درمان دارویی برای تمام بیماران مبتلا به سکته مغزی توصیه میشود. این دو درمان دارویی عبارتند از داروهای ضد پلاکت و استاتینها. 

داروهای ضد پلاکت که مانع تجمع پلاکتها در عروق و لذا مانع انسداد عروق و سکته مغزی میشوند شامل آ اس آ (آسپیرین)، کلوپیدوگرل (پلاویکس) است که بر اساس صلاحدید پزشک معالج شما، ممکن است یکی از این دو دارو و یا هردو دارو باهم برای شما تجویز گردد. 

استاتینها شامل آتورواستاتین، روزواستاتین، سیمواستاتین و لواستاتین در واقع داروهای پایین آورنده چربی خون هستند که با توجه به اثرات دیگری از جمله اثرات ضد التهابی در عروق و نیز جلوگیری از تنگی پیشرونده عروق؛ برای تمام بیماران مبتلا به سکته مغزی توصیه میشوند. به زبان ساده میتوان گفت این داروها برای جلوگیری از سکته مجدد مغزی در تمام بیماران با سابقه سکته مغزی توصیه میشوند حتی اگر بیمار چربی خون بالا نداشته باشد.