معاونت بهداشت

تغذیه سالم برای دستیابی به جهانی بدون گرسنگی

24 مهرماه روز جهانی غذا گرامی باد

شعار روز جهانی غذا در سال 2019

«تغذیه سالم برای دستیابی به جهانی بدون گرسنگی»

روز جهانی غذا هر سال در 24 مهرماه برگزار می شود. FAO در سال جاری شعار ««تغذیه سالم برای دستیابی به جهانی بدون گرسنگی» را برای برگزاری این روز نامگذاری و اعلام نموده است.

در دهه های اخیر به دلیل جهانی شدن ، شهر نشینی و افزایش درآمد ها رژیم و عادات غذایی افراد به طور چشمگیری تغییر یافته است.ما عمدتا از مصرف غذاهای فصلی به خصوص گیاهی و غنی از فیبر به سمت مصرف غذاهایی با کربوهیدرات تصفیه شده ، قند و چربی و نمک  زیاد ، غذاهای فراوری شده ، گوشت و سایر محصولات با منبع  حیوانی حرکت کرده ایم. در حال حاضر زمان کمتری  برای تهیه وعده های غذایی صرف  می کنیم و مصرف کنندگان به ویژه در مناطق شهری به طور فزاینده  به سوپر مارکت ها ، فروشگاه های فست فود ، غذاهای خیابانی و رستوران های دور افتاده اعتماد می کنند.

ترکیبی از رژیم های غذایی  ناسالم و سبک زندگی بی تحرک باعث افزایش نرخ چاقی شده است. که البته  نه تنها در کشورهای توسعه یافته بلکه در کشورهای کم درآمد ، جایی که گرسنگی و چاقی اغلب با هم زندگی می کنند. هم اکنون بیش از 670 میلیون بزرگسال و 120 میلیون دختر و پسر (5 تا 19 ساله) چاق هستند و بیش از 40 میلیون کودک زیر 5 سال دارای اضافه وزن هستند ، در حالی که بیش از 800 میلیون نفر از گرسنگی رنج می برند.

رژیم  غذایی ناسالم عامل خطر اصلی مرگ و میر ناشی از بیماریهای غیر واگیر (NCDs) از جمله بیماری های قلبی عروقی ، دیابت و برخی سرطان ها است. عادات غذایی ناسالم علاوه بر اینکه یک پنجم مرگ ها را در سراسر دنیا رقم می زند مبلغی بالغ بر 2 تریلیون دلار در سال نیز بودجه به بخش سلامت تحمیل می کند.

چاقی و سایر اشکال سوء تغذیه تقریباً از هر سه نفر یک نفر را مبتلا می کند. پیش بینی ها نشان می دهد که این تعداد تا سال 2025 به یک نفر از دو نفر خواهد رسید. خبر خوب این است که راه حل های مقرون به صرفه برای کاهش انواع سوء تغذیه وجود دارد ، اما آنها نیاز به تعهد و اقدام جهانی بیشتری دارند.

رژیم غذایی سالم چیست؟

یک رژیم غذایی زمانی رژیم غذایی سالم محسوب می شود که  با تامین غذای کافی، ایمن، مغذی و متنوع نیاز های تغذیه ای افراد را تامین کند و خطر ابتلا به بیماری را در او کاهش دهد. این رژیم باید شامل میوه ، سبزی ، حبوبات ، آجیل ، دانه‌ها و غلات سبوس دار و غذاهای کم چرب (به خصوص چربی های اشباع) و با  قند و نمک کم باشد که در حال حاضر برای بسیاری از افراد در دسترس یا مقرون به صرفه نیست.

راه کارهای کاربردی جهت کاهش دور ریز و بهره وری بیشتر از موادغذایی:

1-خرید مواد غذایی در حد متعادل(به اندازه نیاز)

2-نگهداری صحیح مواد غذایی

نگهداری میوه و تره بار در دمای اتاق و یا دمای زیر صفر مجاز نیست و موجب فساد سریع مواد غذایی می شود. از طرفی برخی سبزی ها و میوه ها  نظیر موز، سیب، آووکادو، گوجه فرنگی، طالبی، هلو، گلابی و پیازچه می توانند موجب فساد سریع مواد غذایی شوند. این خوراکی ها با آزاد کردن گاز اتیلن در فساد دیگر سبزی ها و میوه ها نقش داشته و بهتر است به صورت جداگانه نگهداری شوند.

3-خانه تکانی یخچال

مواد غذایی را به صورتی مرتب در یخچال بچینید و از انباشت بیش از حد خوراکی ها در یخچال خودداری کنید. به زمان خرید و تاریخ مصرف مواد غذایی توجه کنید و بر اساس اولویت خوراکی ها را مصرف کنید. بسته های جدید تر را پشت شیشه ها و بسته های قدیمی تر قرار دهید تا مدیریت مصرف بهتری داشته باشید

4-تهیه و پخت غذا به مقدار مورد نیاز افراد خانوار بر حسب گروه سنی، ذائقه اعضای خانواده و تجربه مادر (بیشتر از نیاز تهیه نشود)

5-مصرف دانه های خوراکی میوه ها

برخی میوه ها نظیر کدو، خربزه و هندوانه دارای دانه هایی هستند که مصرف خوراکی دارند. دانه های خوراکی مفید و سرشار از مواد مغذی هستند. با جمع آوری و استفاده بهینه از تخم صیفی جات مذکور می توان قدمی در کاهش اسراف و کمک به اقتصاد خانواده داشته باشیم.

6-مصرف همه قسمت های مواد خوراکی

همه قسمت های سبزی ها قابل مصرف هستند و می توانند در مواد غذایی وارد شوند. ساقه، ریشه و پوست محصولات کشاورزی را به صورت مخلوط و چرخ کرده در آورده و یک سوپ مقوی و خوشمزه تهیه کنید. باقی مانده میوه های یخچال را به صورت مخلوط در یک اسموتی خوشمزه ترکیب کنید. با کمی خلاقیت می توانید کاهش اسراف مواد غذایی را تجربه کنید. از ابتکارات جدید در تهیه مواد غذایی استقبال کنید.

7- خودتان سبزی بکارید. شما می‌توانید با کاشت سبزی‌های برگ‌سبز، هر روز سبزی تازه داشته و مصرف نمایید

8-استفاده از غذاها و میان وعده های خانگی و محلی به جای انواع غذاهای آماده(فست فودها) و تنقلات کم ارزش؛ با این کار می توانیم علاوه بر تامین نیازهای سلولی به مواد مغذی، از بیماری های شایع تغذیه ای پیشگیری و به اقتصاد خانواده کمک نماییم.

9-استفاده بهینه از سبزی ها و میوه ها باقیمانده در منزل

به عنوان مثال: خشک نمودن میوه ها، تهیه لواشک ها و رب های خانگی.

10-کاهش دور ریز نان مصرفی خانوار با روش های زیر:

-عدم خرید و مصرف نان های حاوی جوش شیرین (توصیه می شود بیشتر از نان های سنگک و محلی استفاده شود)

-خرید نان به مقدار مورد نیاز خانوار

-خنک نمودن نان به هنگام خرید و عدم قرار دادن نان داغ در پلاستیک

-قرار دادن و نگهداری نان در سفره های پارچه ای (به جای انواع پلاستیکی)

- قرار دادن نان در یخچال، بیات شدن نان را تسریع می نماید