معاونت بهداشت

به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی قم، سویه جهش­‌یافته اومیکرون، نخستین‌بار آبان‌ماه در یک بیمار در آفریقای جنوبی شناسایی شد و چند روز بعد، سازمان جهانی بهداشت آن را در ردیف گونه‌های «نگران‌کننده» قرار داد.
براساس اظهارنظر کارشناسان، تنها مشخصه رفتاری که از سویه جدید به طور قطعی شناسایی شده، سرعت چندبرابری انتقال آن است که می‌تواند بالقوه به معنی واگیردارتر بودن آن باشد، اما این امر هنوز ثابت نشده است.

سویه اومیکرون در چند کشور اروپایی، هنگ‌کنگ، فلسطین اشغالی و استرالیا مشاهده شده و به دلیل شیوع بیشتر در آفریقا، برخی کشورها سفر هوایی را به کشورهای جنوب این قاره متوقف کرده‌اند.

ستاد ملی کرونا هم از چند روز پیش، ممنوعیت ورود از ۶ کشور آفریقای جنوبی را اعلام کرد و از مردم خواست به آنجا سفر نکنند. با شناسایی اومیکرون در کشورهای اروپایی همچون آلمان و بلژیک، موج جدیدی از نگرانی در این قاره افزایش یافته و به دلیل هم‌زمانی موج چهارم در برخی کشورها، تدابیر شدیدتر بهداشتی و محدودیت­‌های کرونایی اتخاذ شده است.

هشدارهای مکرر سازمان جهانی بهداشت درباره افزایش بالای ابتلا در جهان به کرونا با سویه جدید، نگرانی­‌های مردم و مسئولان بهداشتی کشورها را بیشتر کرده است. این سازمان دوشنبه هفته پیش اعلام کرد «ابتلا به این سویه می‌تواند در برخی مناطق پیامدهای بسیار بدی به بار آورد» و از جامعه بین‌المللی خواست به کشورهای فقیرتر برای دسترسی به واکسن کمک کنند.

اما در کشور ما هنوز گونه جدید اومیکرون شناسایی نشده و وزارت بهداشت به مردم اطمینان داده هنوز ویروس جهش‌یافته و جدید کرونا در ایران گزارش نشده است. با این حال یک نکته در بین توصیه­‌های کارشناسان مشترک است و آن ضرورت ادامه واکسیناسیون و حتی شتاب در تزریق دوز سوم و تداوم رعایت شیوه‌نامه­‌های بهداشتی است.

نخستین ساعات روز پنجشنبه (۱۱ آذر) محمد هاشمی سرپرست مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، خبر شناسایی اومیکرون در یک کشور نزدیک به ایران (امارات) را اعلام و بار دیگر تاکید کرد مشخصات سویه جدید کرونا هنوز در حال بررسی است و بر اساس مستندات کنونی، همه توصیه­‌های قبلی ارائه شده از وزارت بهداشت بار دیگر تاکید می‌شود.

درباره تاثیر واکسن­‌های موجود کرونا در مقابل سویه اومیکرون، اما و اگرهایی وجود دارد؛ در حال حاضر گفته می­‌شود این واکسن‌ها به احتمال زیاد حفاظت لازم را ایجاد خواهند کرد اما هیچ­کس به طور قطع به این موضوع اطمینان ندارد. از آنجا که این سویه در افراد واکسینه‌ شده و واکسینه نشده آفریقای جنوبی شناسایی شده، ویروس‌شناسان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا آنتی‌بادی‌های محافظ در واکسن‌های موجود به اندازه کافی در برابر این سویه مقاوم است یا خیر.
به باور برخی از متخصصان، احتمال دارد که واکسن­‌های موجود نیاز به «اصلاحات» داشته باشند تا ایمنی­‌زایی آنها در برابر سویه جدید افزایش یابد.  

به نظر می­‌رسد تا زمان اعلام قطعی میزان تاثیر واکسن‌های موجود بر سویه جدید کرونا باید منتظر ماند اما این به معنای دست روی دست گذاشتن و غفلت از سیاست­‌های کنترلی و ایمنی قبلی نیست؛ به همین دلیل تاکنون رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در چند نوبت توصیه­‌های مشابهی را تکرار کرده است.

مردم برای حفظ جان خود و خانواده، هرچه زودتر واکسن بزنند
دکتر محمد مهدی گویا گفته، تا وقتی که اطمینان حاصل نکردیم که این وضعیت به کدام سمت می­‌رود، باید احتیاط کنیم؛ به‌ویژه اینکه هنوز تکلیف ویروس کاملا مشخص نیست که آیا واکسن­‌های موجود کنونی مانع ابتلای به این ویروس می‌شود یا خیر؛ آیا داروهای موجود کنونی روی این ویروس موثرند یا نه؛ هرچند که اثربخشی داروها نسبی است.

او همچنین از همه مردم خواست «به جای بحث و گفت‌وگو درباره اینکه واکسن چقدر اثربخش است یا نیست، باید هرچه سریع­تر افرادی که تاکنون واکسینه نشده‌اند، اقدام کنند و این موضوع نه فقط برای حفظ جان‌شان، بلکه برای حفظ سلامتی و جان افراد خانواده و جامعه­‌شان، اهمیت زیادی دارد؛ لذا تاکید می‌کنم، افراد واکسینه‌نشده هرچه زودتر به مراکز واکسیناسیون مراجعه کرده و واکسیناسیون­‌ خود را کامل کنند».

بر اساس آمارهای رسمی تا پایان وقت اداری روز پنجشنبه ۱۱ آذرماه، در مجموع حدود ۵۸ میلیون نفر دز اول واکسن کرونا را دریافت کرده‌ و نزدیک به ۴۸ میلیون نفر نیز دز دوم واکسن را تزریق کرده‌اند. همچنین یک میلیون و ۱۴۵ هزار و ۴۹۳ نفر دز سوم واکسن را نیز دریافت کرده‌اند. با احتساب این تعداد، مجموع دزهای واکسن تزریق شده در کشور به ۱۰۶ میلیون و ۶۲۱ هزار و ۶۵۰ مورد رسید که هنوز تا واکسناسیون هر دو دز  ۸۵ درصد جمعیت کشور فاصله داریم.

در کنار لزوم واکسیناسیون دزهای اول و دوم، برخی کشورها دز سوم را نیز در دستور کار قرار داده‌اند؛ در ایران که تا چند روز پیش، دز سوم فقط مشمول کادر درمان، افراد بالای ۶۰ سال و برخی گروه­‌های هدف بود، چهارشنبه (۱۰ آذر) اعلام شد همه افراد بالای ۴۰ سال کشور می­‌توانند برای دز سوم اقدام کنند.

درباره دز سوم این نکات قابل توجه است:
_ افرادی که دو دز واکسن سینوفارم یا برکت دریافت کرده‌اند و حداقل چهارماه از تزریق دز دوم آنها گذشته باشد، می‌توانند با مراجعه به مراکز تزریق واکسن، دز سوم واکسن کرونا را دریافت کنند.
_ تزریق­‌کنندگان واکسن‌های آسترازنکا و اسپوتینگ لازم است ۶ ماه از تزریق دوم آنها گذشته باشد تا دز سوم را دریافت کنند.

_ براساس مصوبه کمیته فنی واکسیناسیون، دریافت­‌کنندگان واکسن «سینوفارم» می‌توانند برای دز سوم، «سینوفارم» یا «آسترازنکا» یا «پاستو کووک پلاس» تزریق کنند و کسانی که در دز اول و دوم واکسن «برکت» دریافت کرده‌اند، برای دز سوم می‌توانند واکسن «برکت» یا «سینوفارم» یا «آسترازنکا» دریافت کنند.

_‌ دریافت­‌کنندگان «اسپوتنیک» در دز اول و دوم، باید برای دز سوم واکسن «آسترازنکا» و دریافت‌کنندگان «آسترازنکا» نیز باید برای دز سوم حتما واکسن «آسترازنکا» تزریق کنند.

اما اتفاق‌نظر همه کارشناسان مبنی بر رعایت دقیق و گسترده شیوه‌نامه­‌های بهداشتی، قطعی­‌ترین و ایمن­‌ترین اقدام لازم برای کنترل و مقابله با سویه­‌های جدید است؛ موضوعی که متاسفانه در کشور ما کمتر مورد توجه بوده و در هفته­‌های اخیر با گسترش واکسیناسیون، از رعایت محدودیت­‌ها کاسته شده است.
ابراز نگرانی نسبت به سطح رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی در حدود ۴۵ درصد نیز در همین راستا قابل ارزیابی است؛ دکترگویا رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت به‌تازگی هشدار داده این سطح از رعایت­‌ها در کنار بازگشایی مدارس و دانشگاه­ه‌ا، می‌تواند زمینه‌ساز موج ششم کرونا باشد.
او هشدار داده، موج ششم دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد: «خود فصل سرما حضور در تجمع‌ها را بیشتر می‌کند و همه افراد باید به زدن واکسن کرونا تشویق شوند. هنوز تا پوشش کامل واکسیناسیون جامعه فاصله داریم و دانش‌آموزان ۱۲ تا ۱۸ ساله، ۷۶ درصد واکسینه شده‌اند بنابراین اگر بازگشایی مدارس بدون حساب و کتاب باشد می‌تواند زمینه ساز موج ششم کرونا هم باشد».

از طرفی اخباری که از بررسی علل فوت­‌های کرونایی اخیر منتشر شده، نشان می­‌دهد بیشتر آنها کسانی بوده‌اند که یا واکسن نزده و یا ناقص زده‌اند؛ اگرچه واکسیناسیون یکی از مهم­ترین عوامل در کاهش مرگ‌ومیر در چند ماه اخیر است اما واکسن تنها عامل کاهش مرگ‌ومیر نیست؛ رعایت نکردن مسائل بهداشتی به‌ویژه در اجتماعات می‌تواند یکی از کانون‌های مهم انتقال بیماری باشد از این رو باید مسائل بهداشتی به شدت در اجتماعات رعایت شود.

به هر ترتیب دانشمندان می‌گویند تا چند هفته دیگر اطلاعات بیشتری درباره اومیکرون منتشر خواهد شد و در این مدت از عموم مردم می‌خواهند که به موارد زیر توجه کنند:

_ واکسن بزنند.
_ ماسک بزنند.
_ فاصله اجتماعی را رعایت کنند.
_ فضاهای داخلی را مرتب تهویه کنند.
_ بهداشت دست­‌ها و سطوح را رعایت کنند.
_ در صورت بروز علائم خود را قرنطینه کنند.