معاونت بهداشت

 ترس از ویروس کرونا توجه جهان را به خود جلب کرده است. هرچند تقریبا بیشترین موارد ابتلا در چین است اما این امر باعث نگرانی مردم دیگر کشورها نیز شده است. ترس و وحشت ایجاد شده از این بیماری کاذب بوده و بسیار شدیدتر از خود بیماری است. کرونا یک بیماری جسمی است و بالاخره زمانی فروکش خواهد کرد اما تبعات روانی ناشی از آن بسیار بیشتر از جنبه جسمی آن بوده و اختلالات روانی جدی به دنبال خواهد داشت.

چرا مردم اینقدر از این ویروس جدید (Covid-۱۹) در هراسند؟ افراد در شرایط پیش آمده چگونه می‌توانند اضطراب خود را مدیریت کنند  و اثرات روانی قرنطینه چیست؟

اغلب می‌شنویم که مردم در حال ترس و وحشت هستند در حالیکه وحشت واقعی بیشتر در فیلم‌ها مشاهده می شود تا در زندگی. مردم ۷۰ درصد اوقات در استرس زندگی می‌کنند و زندگی در استرس یعنی زندگی برای بقا. تمام موجودات زنده می‌توانند استرس‌های کوتاه مدت را تحمل کنند. بنابراین به خاطر داشته باشید داشتن میزانی از استرس و اضطراب در شرایط موجود طبیعی است، ولی در صورتی که پاسخ استرسی فعال شود و نتوانید آن را متوقف کنید، حالا مستعد بیماری هستید چون هیچ موجود زنده‌ای نمی‌تواند در این حالت اضطراری مدت زیادی دوام بیاورد. این یک حقیقت علمی است که هورمون‌های استرس نظم ژن‌ها را به هم زده و باعث بیماری می‌شوند. انسان‌ها به خاطر اندازه قسمت نئوکورتکس مغزشان قادرند فقط با فکر کردن به مشکلاتشان، پاسخ‌های استرس‌زا را فعال کنند، این بدین معناست که افکارمان، هم توانایی این را دارند که ما را بیمار کنند، هم می‌توانند حالمان را خوب کنند.

از سوی دیگر این ویروس باعث شده تا وسواس گسترش پیدا کرده و افرادی که سابقه بیماریهای وسواسی دارند، وسواس‌شان تشدید شود، به طوری که این موضوع فعالیت‌های دیگر آنان را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است. استرس و اضطراب ناشی از این بیماری زندگی عده‌ای را مختل کرده و خواب و خوراک را از آنها گرفته است. همین امر باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شده و در نهایت بدن فرد مستعد ابتلا به این بیماری می‌شود.

در شرایط پیش آمده رسانه می‌تواند ابزاری مفید برای به اشتراک‌گذاری دانش باشد؛ اما شایعات نیز وجود دارد، که می تواند توجه عموم را از منابع دقیق اطلاعات منحرف کند، چرا که برخی شبکه های اجتماعی به منظور افزایش مخاطبانشان با بزرگنمایی و اغراق در این رابطه باعث نگرانی و ایجاد رعب و وحشت در مردم می‌شوند. پریشانی در مورد شیوع این بیماری غالباً با قرار گرفتن در معرض محتوای رسانه ها شدت پیدا می کند.

نحوه مراقبت از کودکان در مقابله با ویروس کرونا

با فرزندان خود ارتباط مؤثر برقرار کنید چرا که که والدین نخستین الگوهای رفتاری فرزندان به شمار می روند. با کسب آگاهی بیشتر در رابطه با این ویروس در پاسخ به سوالات کودکان با حفظ آرامش اطلاعات صادقانه و متناسب با سنشان به آنها ارائه دهید. به آنها نحوه مراقبت از خود را یاد داده و با آموزش هایی که جنبه مثبت دارند آنها را در مواجه با خطر آماده کنید. همچنین والدین می توانند با مشغول کردن کودکان به برنامه ها و فعالیت های روزمره به کاهش اضطراب آنها کمک کنند.

به یاد داشته باشید که کودکان توجه بسیاری به رفتارها، احساسات و عکس العملهای والدینشان دربرابر اوضاع پیش آمده دارند و این موضوع می تواند ارتباط بسیاری با میزان اضطراب و استرس آنها داشته باشد. بنابراین به عنوان الگو موظف هستیم رفتارهای هیجانی‌مان را مدیریت کنیم.

اثرات روانی قرنطینه بر افراد

بسیاری از افراد قرنطینه شده پریشانیهای روانی از جمله اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و افسردگی را نشان دادند. مطالعات نشان داده که هرچه فرد مدت زمان بیشتری قرنطینه باشد احتمال اینکه علائم PTSD را تجربه کند بیشتر است. بدیهی است که این نشان دهنده این است که جدا بودن از دیگران می تواند باعث ایجاد احساسات منفی شود. شما هرچه بیشتر از زندگی عادی خود جدا شوید، اختلال بیشتری در زندگی‌تان ایجاد شده و آسیب‌پذیرتر خواهید شد. حتی نزدیکان و افرادی که ارتباط نزدیکی با مبتلایان به بیماری کرونا دارند نیز دچار سطحی از افسردگی و اختلال استرس پس از سانحه هستند، چرا که افرادی هستند که ما آنها را دوست داریم و برایمان مهم هستند، از این‌رو اگر بیمار شوند مضطرب می شویم، حتی در مواقعی ما ضعیف‌تر از آنها هستیم زیرا ممکن است آنها بتوانند به فعالیت‌هایشان ادامه دهند اما نگرانی و اضطراب مانع فکر کردن درست و انجام کارهایمان می شود.

راهبردهایی روانشناختی برای مدیریت اضطراب و استرس ناشی از ویروس کرونا

۱- آگاهی

اولین و مفیدترین کاری که درحال حاضر نقش مهمی در کنترل شیوع بیماری و مدیریت ترس و عدم اطمینان دارد، پیدا کردن منابع موثقی از اطلاعات دقیق و دنبال کردن آنها است. چرا که این امر باعث می شود تا از شایعات دور بوده و تصویر شفافی از وضع موجود ارائه می دهد و همچنین باعث می‌شود در دام افراد سودجویی که از فرصت پیش آمده برای فروش اجناس موردنیاز با قیمت های نجومی استفاده می کنند، نیفتیم.

۲-آموزش برای کاهش شیوع بیماری

با استفاده از اطلاعات صحیح کسب شده درباره این ویروس و نحوه شیوع و انتقال آن و راه های پیشگیری ، قادر خواهیم بود ریسک ابتلا را به حداقل برسانیم.

۳-مدیریت بحران

در وهله بعد کاری که می توانیم انجام دهیم یک مدیریت ساده است، اینکه بدانیم در شرایط پیش آمده چه کارهایی برای بهبود اوضاع می توانیم انجام دهیم که شامل موارد زیر می باشد:

رعایت پیام های بهداشتی

محافظت از خود در برابر فشارهای روانی ناشی از این بیماری (اصول خودمراقبتی)

انجام یوگا و آرام سازی ذهنی(Relaxation) برای حفظ آرامش و تمدد اعصاب

نداشتن کنجکاوی افراطی برای دنبال کردن اخبار منفی درباره این بیماری

 و همچنین حمایت از افرادی که نگرانی بیشتری در این مورد دارند و آسیب پذیرترند.