معاونت بهداشت

سلامت روان بیماران مبتلا به بیماری ایدز

بیماری ایدز یکی از چالش برانگیزترین بیماری های عصر حاضر می باشد که به علت تفکرات سوء حاکم بر جامعه و برچسب انگ از سوی اطرافیان ، کیفیت زندگی و حتی میزان بقای بیماران را تحت تاثیر قرار می دهد.

ایدز بیماری است که به لحاظ ایجاد مشکلات فراوان ، نه تنها از جنبه جسمانی بلکه از بعد سلامت روانی نیز وضعیت بیماران را متاثر کرده و منجر به بروز مشکلات فراوان در فعالیت های مفید و علایق بیماران می گردد.

این بیماری مسیر زندگی فرد را تغییر می دهد و باعث کاهش اعتماد به نفس ، افزایش احساس آسیب پذیری ، علایم جسمانی و افکار آشفته در مبتلایان می شود.

عملکرد روزانه ، فعالیت های اجتماعی و آرامش فکری را دچار نابسامانی می کند و در عوض نقش های جدیدی را مطرح می سازد. تمامی این مشکلات به علاوه مراجعات مکرر به پزشک و هزینه های درمان و عوارض دارویی باعث کاهش کیفیت زندگی آنها می شود. علاوه براین، بسیاری از این بیماران با مشکلات بی شماری ، از جمله ننگ و بد نامی ، فقر، افسردگی، سوء مصرف مواد و ناامیدی ناشی از مرگ قریب الوقوع مقابله می کنند که می تواند از طریق بر هم زدن جنبه های جسمانی ، روانی و اجتماعی ، سلامت و کیفیت زندگی شان را تحت تاثیر قرار دهد.

مساله عمده ای که در مورد مبتلایان به بیماری ایدز وجود دارد، طرد شدن آنها ازاجتماع و تبعیض می باشد که به نحوی تکامل فردی آنها را که ارتباط مستقیم با سلامت روانی دارد تحت الشعاع قرار می دهد. در این ارتباط فشارهای روانی متحمل شده در اثر بیماری، میزان تطابق  و سازگاری با فشارهای اقتصادی ناشی از درمان و سایر روش هایی که فرد برای تامین هزینه های درمان از آن بهره می گیرد ، بر کیفیت زندگی بیماران مبتلا تاثیر مهمی دارد.

افراد با تشخیص ابتلا به بیماری HIV، واکنش های متفاوتی از خود نشان می دهند. اغلب فرد ، احساس بیچارگی ، غم، و اضطراب نسبت به بیماری می کند.

این احساسات طبیعی هستند و خوشبختانه با گذشت زمان این حالت ها بر طرف می شوند. هر چند علاج قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما درمان های خوبی برای آن وجود دارد که با مصرف دارو زندگی طولانی و با کیفیتی را به بیمار می بخشند. اما HIVبر جنبه های مختلف زندگی فرد تاثیر دارد. فرد مبتلا و اطرافیان وی دچار مسائل مختلفی می شوند که می تواند سلامت روان آنها را تحت تاثیر قرار دهد.

تاثیرات روانی ابتلا به بیماری HIV

انکار:افرادی که تشخیص ابتلا به HIVدریافت می کنند در ابتدا با انکار بیماری ، با آن برخورد می کنند. فرد اصرار دارد که نتیجه آزمایش اشتباه شده است و باید آزمایش دیگری از او گرفته شود.این واکنش طبیعی است . در ابتدا حتی این انکار می تواند مفید باشد ، زیرا به فرد زمانی برای عادت کردن به بیماری می دهد اما اگر انکار ادامه یابد و به آن رسیدگی نشود ، می تواند خطرناک باشد.

در این شرایط ، بیمار احتیاط لازم را در برخورد با دیگران اتخاذ نمی کند و داروهای خود را مصرف نمی کند .

اگر دچار چنین حالتی شدید، بهتر است هر چه سریع تر با یک مشاور یا روانشناس صحبت کنید . این کار ضروری است زیرا شما به حمایت و دریافت کمک نیاز دارید.

خشم:خشم یکی از احساسات طبیعی و رایج مرتبط با دریافت تشخیص HIVاست.بسیاری از افراد از اینکه نمی دانند چه طور به بیماری مبتلا شده اند خشمگین می شوند و از تقدیر خود می نالند .

برای برخورد با خشم: در مورد احساسات خود با فرد یا گروه حمایتی ، مشاور یا مددکار اجتماعی صحبت کنید ، سعی کنید به کاری رو آورید. برای مثال ورزش کردن ، باغبانی و..تا احساس تنش و عصبانیت از شما تخلیه شود. از موقعیت ها و افرادی که باعث خشم در شما می شوند دوری کنید.

غم و افسردگی:یکی از احساساتی که سلامت روان بیماران مبتلا به ایدز را تحت تاثیر قرار می دهد ، غم و اندوه است.اگر با گذشت زمان احساس کردید که اندوه شما از بین نمی رود یا بد تر شده است با مشاور یا روانشناس صحبت کنید. شاید دچار افسردگی شده باشید.

علائم زیر، در صورت پایداری بیش از دو هفته ، از نشانه های افسردگی هستند:

<![if !supportLists]>·        <![endif]>احساس غم، اضطراب ، تحریک پذیری یا بیچارگی

<![if !supportLists]>·        <![endif]>کاهش یا افزایش وزن

<![if !supportLists]>·        <![endif]>خوابیدن کمتر یا بیشتر از حد معمول

<![if !supportLists]>·        <![endif]>تحرک کمتر یا بیشتر از حد معمول

<![if !supportLists]>·        <![endif]>از دست رفتن علاقه به چیزهایی که پیش از این مورد علاقه بوده است

<![if !supportLists]>·        <![endif]>احساس خستگی در تمام مدت

<![if !supportLists]>·        <![endif]>احساس بی ارزشی یا گناه

<![if !supportLists]>·        <![endif]>اشکال در تمرکز

<![if !supportLists]>·        <![endif]>فکر کردن به مرگ

برای کاهش اثر این احساس در سلامت روان بیماران مبتلا به ایدز لازم است باروانشناس یا روانپزشک برای دریافت درمان افسردگی صحبت کنید.

اگر پیش از این درمان HIV را شروع نکرده اید ، لازم است این کار را انجام دهید. برداشتن این گام مثبت به بهبود سلامت جسم و روان شما کمک می کند.

<![if !supportLists]>·        <![endif]>در گروههای حمایتی وارد شوید

<![if !supportLists]>·        <![endif]>زمان خود را با افرادی صرف کنید که از شما حمایت می کنند.

<![if !supportLists]>·        <![endif]>در این حالت ،خلق و خوی شما دچار نوسان می شود . اگر به خود کشی فکر می کنید هر چه سریعتر با روانپزشک یا مشاور خود تماس بگیرید .یافتن درمان درست افسردگی همانند بهبودی آن زمان می برد . اگر دچار افسردگی شده اید، امید خود را از دست ندهید.

ترس و اضطراب:ترس و اضطراب می تواند از عدم اطلاع از چیزی ناشی شود که پس از ابتلا به HIVدر انتظار بیمار است . بیمار از گفتن واقعیت به اطرافیان خود هراس دارد و نمی داند دوره های بیماری را چطور طی خواهد کرد.

ترس باعث افزایش ضربان قلب و اشکال در خواب می شود. بیمار احساس تحریک پذیری و اضطراب دارد. تعریق ، سر گیجه و اشکال در تنفس از دیگر علایم اضطراب است.

روشهای کنترل اضطراب:

<![if !supportLists]>·        <![endif]>تا جایی که می توانید در مورد بیماری خود اطلاعات کسب کنید.

<![if !supportLists]>·        <![endif]>درمان را شروع کنید و برای محافظت از سلامت خود و اطرافیان اقدامات لازم را انجام دهید تا از ترس خود در مورد آینده آنها بکاهید.

<![if !supportLists]>·        <![endif]>پاسخ سوالات خود را از پزشکتان دریافت کنید.

<![if !supportLists]>·        <![endif]>با دوستان ، فامیل و پزشک خود صحبت کنید.

<![if !supportLists]>·        <![endif]>به گرههای حمایتی بپیوندید.

<![if !supportLists]>·        <![endif]>به افرادی که در شرایط مشابه شما قرار دارند کمک کنید. این کار شما را قوی می کند و ترس شما را از بین می برد.

<![if !supportLists]>·        <![endif]>در صورتی که ترس و اضطراب در شما کاهش نمی یابد یا بدتر شده است برای دریافت درمان و دارو با مشاور و روانپزشک صحبت کنید.

استرس:

بیمار مبتلا به HIV و اطرافیانش با استرس بیشتری نسبت به سایرین رو به رو هستند. استرس در هر فرد متمایز و منحصر به فرد است. زمانی که استرس بر فرد غلبه می کند باید تشخیص داده شود و به آن رسیدگی شود.

برخی از روش های کنترل استرس:

<![if !supportLists]>·        <![endif]>ورزش کنید ،پیاده روی ، یوگا و ایروبیک ورزش هایی هستند که می توانند تنش را از شما دور کنند .

<![if !supportLists]>·        <![endif]>از خود مراقبت کنید.هر روز به مقدار کافی استراحت کنید و به مقدار کافی غذا بخورید.

<![if !supportLists]>·        <![endif]>اگر به خوبی نخوابید و به اندازه کافی غذا نخورید ، توان مبارزه با شرایط را نخواهید داشت.

<![if !supportLists]>·        <![endif]>با پزشک ، مشاور  یا روانشناس در این مورد صحبت کنید.

داشتن احساسات فوق در یک بیمار HIVکاملا طبیعی است اما این احساسات نبایدبرای مدتی طولانی ادامه پیدا کنند. تیم ها و گروه های حمایتی مختلفی برای این دسته افراد وجود دارد که می توانند با حرف زدن، کمک به دیگران و دریافت آخرین اخبار در مورد بیماری خود به آرامش بیشتری برسند.

روان درمانی و یا دارو درمانی نیز برای درمان مشکلات روحی در بیماران مبتلا به ایدز انجام می شود . دارو به کنترل افسردگی و اضطراب در بیمار کمک می کند.

مسائل زیادی در ارتباط با سلامت روان بیماران مبتلا به ایدز وجود دارد. بروزاین گونه  احساسات پس از دریافت تشخیص ابتلا به HIVمعمول است . ممکن است همه این احساسات را یک جا تجربه شود یا هیچ کدام تجربه نگرددویا در هر زمان یکی از آنها هجوم آورد.

به کارگیری روشهای زیر موجب ارتقا سلامت روان بیماران مبتلا به بیماری ایدز شده و به آنان کمک می کندتا بتوانند وضع جسمانی خود را پذیرفته و با آن سازگار شوند.

انجام اقدامات زیر به بیمار ، خانواده و اطرافیان و مراقبان بیمار توصیه می شود:

<![if !supportLists]>·        <![endif]>پذیرش بیماری

<![if !supportLists]>·        <![endif]>انتظارات واقع بینانه از خود و وضعیت بیماری

<![if !supportLists]>·        <![endif]>پذیرش درمان بیماری جسمی و همکاری با پزشک معالج

<![if !supportLists]>·        <![endif]>مشاوره و روان درمانی برای بیمار و خانواده او(در صورت لزوم)

<![if !supportLists]>·        <![endif]>درمان روانپزشکی برای بیمار و خانواده او (در صورت لزوم)

<![if !supportLists]>·        <![endif]>مراقبت صحیح و مناسب از بیمار

<![if !supportLists]>·        <![endif]>برخورداری از خدمات حمایتهای اجتماعی (خانواده،بستگان،دوستان)

<![if !supportLists]>·        <![endif]>برقراری ارتباط اجتماعی موثر

<![if !supportLists]>·        <![endif]>انجام فعالیتهای فردی، شغلی، و اجتماعی

<![if !supportLists]>·        <![endif]>انجام فعالیتهای هنری

<![if !supportLists]>·        <![endif]>تقویت ارتباط با خداوند با دعا ، عبادت و بهره گیری از تعالیم مذهبی

<![if !supportLists]>·        <![endif]>پذیرش مرگ به عنوان واقعیت زندگی

<![if !supportLists]>·        <![endif]>به کار گیری مهارتهای زندگی

<![if !supportLists]>·        <![endif]>آرامش عضلانی و مراقبه

<![if !supportLists]>·        <![endif]>ورزش و انجام فعالیتهای جسمانی

<![if !supportLists]>·        <![endif]>امید به زندگی

<![if !supportLists]>·        <![endif]>حفظ روحیه مبارزه در برابر بیماری

<![if !supportLists]>·        <![endif]>تفریح و سرگرمی

<![if !supportLists]>·        <![endif]>شوخ طبعی و نشاط

<![if !supportLists]>·        <![endif]>ایجاد تنوع و تغییر در شیوه زندگی

<![if !supportLists]>·        <![endif]>کنترل شرایط بیماری با کسب دانش و اطلاعات کافی راجع به بیماری

<![if !supportLists]>·        <![endif]>عدم تمرکز بیش از حد بر بیماری

<![if !supportLists]>·        <![endif]>اجتناب از قرار گیری در شرایط استرس زا

<![if !supportLists]>·        <![endif]>دوست داشتن خود

<![if !supportLists]>·        <![endif]>توجه و رسیدگی به وضعیت ظاهری

<![if !supportLists]>·        <![endif]>ملاقات و گفتگو با بیماران مشابه

<![if !supportLists]>·        <![endif]>تفکر مثبت