معاونت بهداشت

هفته سلامت جمهوری اسلامی ایران (1 لغایت 7 اردیبهشت) گرامی باد

شعار هفته سلامت : دولت و ملت ، همدلی و همزبانی، برای ارتقاء عادلانه سلامت

ایمنی غذا، از مزرعه تا سفره

سالیانه 2 میلیون نفر از جمله کودکان به علت مصرف غذای ناسالم جانخود را از دست می دهند. مواد غذایی آلوده به باکتری های مضر، ویروس ها، انگل ها و مواد شیمیایی می توانند 200 نوع بیماری مختلف از اسهال گرفته تا انواع سرطان ها را ایجاد کنند.

در کشور ما نیز رژیم غذایی نامناسب و کم تحرکی سبب بروز مشکلات و بیماری های مرتبط با تغذیه از جمله دیابت، چاقی، انواع سرطان ها و غیره گردیده است، به طوری که دیابت در صدر بیماری های مزمن و سرطان به عنوان سومین علت مرگ و میر در کشور شناخته شده است.

در استان قم نیز مواردی از جمله مصرف ناکافی میوه و سبزیجات (5/87 درصد)، کم تحرکی (7/48 درصد)، مصرف دخانیات و غیره سبب افزایش شیوع مشکلات و بیماری هایی از جمله فشار خون بالا (3/20 درصد)، دیابت (17 درصد) و چاقی و اضافه وزن (7/55 درصد)، گردیده است، که مداخلات تغدیه ای و فعالیت بدنی برای اصلاح سبک زندگی در جهت کاهش این موارد ضرورت دارد.

علاوه بر این مکررا تهدیدهای جدیدی علیه ایمنی غذایی پدیدار می شوند. تغییرات ایجاد شده در تولید، توزیع و مصرف مواد غذایی، تغییرات محیطی، عوامل بیماری زای جدید و نوظهور و مقاومت ضد میکروبی عواملی هستند که سیستم های ایمنی غذایی را در سطح ملی با چالش مواجه می کنند.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           

ایمنی غذایی یک مسئولیت مشترک است. همکاری همگانی در زنجیره تولید غذا از کشاورزان و تولید کنندگان تا توزیع کنندگان و مصرف کنندگان اهمیت فراوانی دارد. پنج کلید برای ایمنی غذایی راهنمایی عملی برای فروشندگان و مصرف کنندگان برای آماده سازی غذا فراهم می نماید.

5 کلید برای مواد غذایی ایمن:

1. حفظ تمیزی و پاکیزگی:

§         قبل از دست زدن به موادغذایی و در طول آماده  سازی مواد غذایی دستان خود را بشویید.

§         پس از رفتن به توالت دست های خود را بشویید.

§         تمام سطوح و تجهیزات مورد استفاده برای آماده سازی مواد غذایی را شسته و گندزدایی نمایید.

§         از فضای آشپزخانه و مواد غذایی در برابر حشرات، آفات و سایر حیوانات حفاظت کنید.

2. جدا نگهداشتن مواد غذایی خام و پخته:

§         گوشت، مرغ و غذاهای دریایی خام را از دیگر مواد غذایی جدا کنید.

§         برای آماده کردن موادغذایی خام از تجهیزات و وسایل (مانند چاقو و تخته خردکن) جداگانه استفاده کنید.

§         برای جلوگیری از آلودگی، مواد غذایی خام و آماده شده را در ظروف درب دار نگهداری کنید.

3. پخت کامل مواد غذایی:

§         مواد غذایی، به خصوص گوشت قرمز، مرغ، تخم مرغ و موادغذایی دریایی و غذاهایی مانند سوپ و خورش را به طور کامل بپزید.

§         مواد غذایی پخته شده را قبل از مصرف به طور کامل داغ کنید.

§         زمانی که مواد غذایی را کباب، سرخ و یا بریان می کنید از طبخ بیش از حد آن ها اجتناب کنید زیرا ممکن است باعث تولید مواد شیمیایی سمی شود.

4. نگهداشتن مواد غذایی در دمای مناسب:

§         مواد غذایی پخته شده را بیش از 2 ساعت در دمای اتاق رها نکنید.

§         مواد غذایی پخته شده و فاسد شدنی را به سرعت در جای خنک قرار دهید(ترجیحا زیر 5 درجه سانتی گراد)

§         مواد غذایی پخته شده را پیش از مصرف در دمای بیش از 60 درجه سانتی گراد داغ نمایید.

§         مواد غذایی را برای مدت خیلی طولانی حتی در یخچال و فریزر ذخیره نکنید.

§         برای اینکه مواد غذایی را از حالت یخ زده خارج کنید، آن ها را در دمای اتاق قرار ندهید.

5. استفاده از آب و مواد اولیه سالم:

§         از آب سالم و تصفیه شده مطمئن استفاده کنید.

§         برای حفظ سلامتی، از موادغذایی پاستوریزه، مانند شیر پاستوریزه استفاده کنید.

§         میوه ها و سبزی ها را قبل از مصرف شسته و گندزدایی نمایید.

§         به تاریخ تولید و انقضای مواد غذایی توجه نموده و از مصرف مواد غذایی که تاریخ انقضای آن ها گذشته است، خودداری کنید.

5 کلید برای رژیم غذایی سالم

1. تغذیه نوزاد در 6 ماه اول زندگی فقط با شیر مادر:

§         از بدو تولد تا 6 ماهگی، نوزاد شما باید فقط از شیر مادر تغذیه شود.

§         هر وقت نوزاد احساس گرسنگی کرد، به او شیر بدهید.

2. مصرف موادغذایی متنوع:

§         روزانه از هر پنج گروه غذای اصلی یعنی گروه نان و غلات، گروه سبزی ها، گروه میوه ها، گروه شیر و لبنیات و گروه گوشت، حبوبات و تخم مرغ در حد تعادل مصرف کنید.

3. مصرف کافی سبزی ها و میوه ها:

§         میوه ها و سبزی های متنوعی را مصرف کنید (بیش از 400 گرم در روز).

§         سبزی ها و میوه های خام را به عنوان میان وعده به جای تنقلاتی که قند یا چربی بالایی دارند، استفاده کنید.

§         هنگام طبخ سبزی ها و میوه ها، از پختن بیش از حد آنها جلوگیری کنید زیرا می تواند باعث از بین رفتن ویتامین های مهم شود.

§         میوه ها و سبزی های کنسرو و یا خشک شده ممکن است مورد استفاده قرار گیرند، انواع بدون نمک و قند را انتخاب ها کنید.

4. محدودیت در مصرف چربی ها و روغن ها:

§         روغن های گیاهی غیر اشباع (مانند زیتون، سویا، آفتابگردان، ذرت) را به جای چربی های حیوانی یا روغن دارای چربی های اشباع بالا (به عنوان مثال نارگیل و روغن نخل) انتخاب کنید.

§         گوشت سفید (به عنوان مثال مرغ و ماهی) که به طور کلی چربی کمتری نسبت به گوشت قرمز دارند را انتخاب کنید.

§         مصرف سوسیس و کالباس که چربی و نمک بالایی دارند را محدود کنید.

§         تا جایی که امکان دارد از شیر و محصولات لبنی کم چرب استفاده کنید.

§         از مصرف مواد غذایی که در روغن حاوی اسیدهای چرب ترانس صنعتی، فراوری، پخته و سرخ شده اند، اجتناب کنید.

§         روغن جامد را حذف کنید.

§         مصرف فست فود ها را کاهش دهید.

5. مصرف کمتر نمک و قند:

§         هنگام پخت و پز و آماده سازی موادغذایی تا حد امکان از نمک کمتری استفاده کنید.

§         از مصرف موادغذایی که حاوی نمک بالایی هستند، اجتناب کنید.

§         مصرف نوشابه ها و آب میوه های شیرین شده با قند را محدود کنید.

§         به جای موادغذایی شیرین و شیرینی های صنعتی (به عنوان مثال کلوچه و کیک)، میوه های تازه را به عنوان میان وعده انتخاب کنید.

5 کلید طلایی برای فعالیت بدنی مناسب

1. تصمیم گیری برای شروع فعالیت بدنی:

§         در جستجوی یک فعالیت بدنی سرگرم کننده باشید.

§         به تدریج فعالیت های بدنی گروهی خود را افزایش دهید.

§         به همراه اعضای خانواده فعال باشید - در خانه و خارج از خانه

§         در طول فعالیت های روزانه خود، سعی کنید برای مدت کوتاه تر بنشینید.

2. داشتن یک برنامه فعالیت بدنی روزانه:

§         مسافت بین خانه و مراکز خرید محلی را پیاده روی کنید.

§         به جای آسانسور از پله استفاده کنید.

§         از اتوبوس زودتر پیاده شوید و مقداری از راه را پیاده بروید.

3. انجام حداقل 150 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط در هر هفته:

§         فعالیت بدنی را به عنوان بخشی از کار معمول و منظم خود قرار دهید.

§         برنامه ریزی کنید تا دوستان تان را ملاقات کنید و با هم فعالیت بدنی داشته باشید.

§         بخشی از زمان استراحت خود در محیط کار را به انجام فعالیت بدنی همراه با همکاران خود اختصاص دهید.

§         انجام کارهای خانه، باغبانی کردن و پیاده روی نمونه های خوبی از فعالیت بدنی با شدت متوسط هستند.

4. در صورت امکان انجام برخی فعالیت های بدنی منظم با شدت بالا:

§         فعالیت بدنی با شدت بالا را می توان از ورزش هایی مانند فوتبال، بدمینتون و یا بسکتبال و فعالیت هایی مانند ایروبیک، دویدن و شنا بدست آورد.

§         عضو یک تیم یا باشگاه ورزشی که شما از آن لذت می برید، شوید.

§         برای رفتن به محل کار به جای استفاده از خودرو، دوچرخه سواری کنید.

5. داشتن حداقل 60 دقیقه در روز فعالیت بدنی با شدت متوسط تا بالا در نوجوانان و جوانان:

§         نوجوانان و جوانان را تشویق کنید که برای تفریح در ورزش و فعالیت بدنی شرکت کنند.

§         برای نوجوانان و جوانان یک محیط امن و حمایتی برای فعالیت بدنی فراهم کنید.

§         نوجوانان و جوانان را در معرض طیف گسترده ای از فعالیت های بدنی در مدرسه و خانه قرار دهید.