پاسخ صریح وزارت بهداشت به منتقدان سیاستهای جمعیتی
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت و خانواده وزارت بهداشت با ارائه برنامه‌های جدید سیاستهای جمعیتی گفتند: احدی در وزارت بهداشت برای کنترل جمعیت فعالیت نمی‌کند،حتی وزارت بهداشت تنها وزارتخانه‌ای است که برای افزایش میزان باروری به ۲.۱ تلاش می‌کند.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت و خانواده وزارت بهداشت با ارائه برنامه‌های جدید سیاستهای جمعیتی گفتند: احدی در وزارت بهداشت برای کنترل جمعیت فعالیت نمی‌کند،حتی وزارت بهداشت تنها وزارتخانه‌ای است که برای افزایش میزان باروری به ۲.۱ تلاش می‌کند.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت درباره به ادعاها و شبهات مطرح شده از سوی منتقدین سیاستهای جمعیتی وزارت بهداشت اظهار کردند: دفتر سلامت خانواده از انتقادات کارشناسان به مشکلات موجود در طراحی و اجرای تمام برنامه‌ها از جمله باروری سالم، استقبال می‌کنند. بعد از سیاستهای ابلاغی توسط رهبر معظم انقلاب و بعد از اجرایی کردن برنامه‌هایمان و برگزاری جلسات و مشخص کردن گروه‌های هدف و ابلاغ آن به دانشگاه‌ها، هیچ احدی با هدف کنترل جمعیت در وزارت بهداشت برنامه‌ریزی نمی‌کند.
دکتر محمداسماعیل مطلق تصریح کردند: همه برنامه‌ها و فعالیت‌های دفتر سلامت خانواده، جمعیت و مدارس در راستای سیاستهای کلی ابلاغی مقام معظم رهبری است و بعد از تشکیل کارگروه‌ها در این رابطه و برنامه عملیاتی که انجام شده و در حال انجام است، به تدریج اجرای سیاستهای کلی سلامت و برنامه‌های لازم در این خصوص کامل خواهد شد و اگر مواردی نیز در انتقاد به سیاستهای جمعیتی وزارت بهداشت عنوان می‌شود مربوط به قبل از ابلاغ سیاستهای کلی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری بوده است.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس در ادامه فرمودند: وزارت بهداشت در تمام عرصه‌ها و دوره‌های مختلف انقلاب از جمله دوران 8 سال دفاع مقدس، ثابت کرده است که وفادار به انقلاب و ولایت است و در بحث جمعیت نیز با توجه به سیاستهای ابلاغی، پیرو ولایت و رهبری است.
تمام عوارض استفاده از روش‌های پیشگیری در مراکز بهداشتی درمانی بیان می‌شود
دکتر مطلق در پاسخ به اظهارات منتقدین سیاستهای جمعیتی وزارت بهداشت مبنی بر عدم اطلاع‌رسانی دقیق و علمی مضرات استفاده از روش‌های بارداری به دریافت‌کنندگان خدمت در مراکز بهداشتی درمانی گفتند: برخلاف ادعاهای مطرح شده، براساس راهنماها و دستورالعمل‌های موجود در این زمینه، شرایط استفاده و در عین حال عوارض احتمالی و هشدارها و اقدامات لازم برای کاربرد هر یک از روش‌های موقت و جراحی پیشگیری از بارداری از جمله استفاده از قرص فاصله گزاری بین بارداری، استفاده از آی یو دی، آمپول‌ها، کاندوم و ... ذکر شده است.
ایشان گفتند: منتقدی که به روش ارائه خدمات در گذشته انتقاد دارد، در آن زمان، خود، یکی از معاونان دانشگاه علوم پزشکی مربوطه بوده است، گفت: جای تعجب است که اگر وی به کاربرد این روش اعتراض داشته است چرا درصدد اصلاح آن برنیامده است! و جالب است وقتی این فرد در آن زمان به عنوان یکی از معاونان وزارت بهداشت به ستاد مرکزی وارد شد، مسؤل دانشگاهی که این روش ارائه خدمت در استان وی انجام می‌شد را به عنوان ارشدترین مدیر خود منصوب کرد! به عنوان مثال در مورد قرص‌های فاصله گزاری بین بارداری، علاوه بر دستورالعمل‌های موجود، از تک تک مراجعه‌کنندگان خانم به مراکز بهداشتی درمانی، براساس تکمیل فرم‌هایی، عوارض احتمالی از جمله سردرد، تهوع، حساسیت پستان، لکه‌بینی، درد شدید، درد قفسه سینه، مشکلات چشمی، سردرد غیرمعمول و نیز رضایت گیرنده خدمت و ... در هر بار مراجعه سؤال می‌شود و در فرم مربوطه تکمیل می‌شود، بنابراین این ادعا که عوارض استفاده از قرص‌های ضدباروری به مراجعه‌کنندگان مراکز بهداشتی درمانی اطلاع‌رسانی نمی‌شود نشان می‌دهد که منتقدین، به‌دلیل گرایش‌های تخصصی خود در سایر برنامه‌ها اطلاعات دقیق از این دستورالعمل‌ها و برنامه‌ها ندارند.
دکتر مطلق همچنین در پاسخ به دیگر ادعای مطرح شده مبنی بر عارضه بستن لوله‌ها و احتمال حاملگی خارج از رحم و عوارض آن گفتند: این ادعا نیز به دور از اطلاعات کافی است چرا که احتمال حامله شدن در خانمی که لوله‌های خود را می‌بندد به کمتر از دو دهم درصد کاهش پیدا می‌کند. منتقد محترم باید اعلام می‌کرد که از مهمترین عوامل حاملگی خارج از رحم مشکلاتی است که در لوله‌ها به دنبال عفونت‌های قابل انتقال از تماس جنسی رخ می‌دهد. میزان و احتمال رخ دادن بارداری خارج از رحم نیز به هیچ عنوان با ادعای نویسنده مربوطه مطابقت ندارد. بدیهی است در صورت شایع بودن چنین مشکلی حتماً همه متخصصان با موارد متعددی از این مشکل مواجه شده بودند که چنین ادعایی وجود ندارد. بستن لوله‌های رحمی فقط در صورت تایید خطر مرگ و میر مادر توسط کمیسیون تخصصی زنان انجام می‌شود.
ایشان عنوان کردند: در حال حاضر و پس از ابلاغ سیاستهای کلی جمعیت، بستن لوله‌های رحمی به ندرت و فقط در مواردی که خطر مرگ و میر مادر توسط کمیته‌های تخصصی نظارت تایید شده باشد، انجام می‌شود.
ایشان در پاسخ به انتقاد دیگری مبنی بر اینکه وزارت بهداشت در زمینه استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری همچنان از دستورالعمل کشوری که در سال 88 تهیه شده است، استفاده می‌کند، گفت: منابعی که کتاب‌ها از روی آن نوشته می‌شوند، دوره بازنگری دارند و از روی چندین رفرنس و مرجع بین‌المللی مورد استناد قرار می‌گیرند و تغییر این کتاب بدون توجه به زمان بازنگری خود رفرنس که مدت 7 تا 10 سال است، امری غیرعلمی محسوب می‌شود. بنابراین باید دوره‌های بازنگری با دوره‌های زمانی تغییر منابع علمی مربوطه انطباق داشته باشند.
ایشان گفتند: بر همین اساس زمان بازنگری کتاب دستورالعمل پیشگیری از بارداری سال 1395 است و در عین حال دستورالعمل‌های موردی را در موارد لزوم در این زمینه صادر می‌کنیم. بعد از ابلاغ سیاستهای کلی جمعیت هیچ مورد وازکتومی در مراکز بهداشتی تحت پوشش وزارت بهداشت انجام نشده است.
حاملگی در سن کمتر از 18 سال و بیشتر از 35 سال
مدیرکل سلامت جمعیت، خانواده و مدارس در پاسخ به اظهارات یکی از مسؤلان قبلی مبنی بر اینکه ادعای سالم بودن بارداری در فاصله سنی 35-18 سالگی از سوی وزارت بهداشت در گذشته بر گرفته از سیاستهای غلط سازمان جهانی بهداشت و به خاطر کنترل جمعیت جمهوری اسلامی ایران بوده است را کاملاً نادرست و غیر مرتبط با تخصص وی قلمداد کرد.
ایشان تصریح کردند که همه این تصمیم گیری‌ها در کمیته‌های تخصصی وزارت بهداشت صورت می‌پذیرد و از حیطه تصمیم گیری مسؤل برنامه خارج است. البته در این تصمیم گیری‌ها از مراجع بین المللی علمی که مستندات سازمان جهانی بهداشت فقط یکی از این مجموعه مستندات علمی است بهره گیری به عمل می‌آید.
دکتر مطلق در ادامه فرمودند: تاکید بر این است که همه خانم‌ها در بهترین فاصله سنی برای سلامت خود و کودک خود فرزندآوری داشته باشند. بدیهی است که اگر هر خانمی در سنین کمتر از 18 سال یا بالاتر از 35 سال، با داشتن بیماری قلبی، داشتن بیماریهای کلیوی، ابتلای به بیماریهای تنفسی، داشتن مشکلات خونی، بیماریهای عروقی ... و هر شرایط مخاطره آمیز دیگر باردار شود، مراقبت‌های ویژه به این افراد که با مراقبت‌های بارداری در حال عادی تفاوت دارد در سیستم ارائه خدمات بهداشتی کشور و به طور رایگان ارائه خواهد شد. این امر از گذشته نیز وجود داشته و در آینده نیز ادامه خواهد یافت.
مدیر کل دفتر سلامت جمعیت ، خانواده و مدارس از مدعیان و منتقدین این امر دعوت کردند که با مطالعه پرونده‌های موجود در واحدهای ارائه خدمت برای اینگونه زنان باردار، اطلاعات خود را در این ارتباط افزایش دهند.
استفاده از یکی از روش‌های جدید پیشگیری از بارداری با هدف کاهش و میر مرگ مادران بوده است
دکتر مطلق در پاسخ به شبهه دیگری مبنی بر ورود وسیله جدید ممانعت از بارداری پرعوارض و خطرناکی به نام جدل (Jadelle) در سال 90 توسط مسئولان وقت اداره تنظیم خانواده و جمعیت ضمن رد خطرناک بودن و داشتن عوارض غیرمعمول این روش اظهار کردند: علت استفاده از این داروی فاصله گذاری بین بارداری برای دو منطقه محروم کشور به صورت آزمایشی و با هدف کاهش مرگ و میر بالای مادران باردار آن مناطق بوده است که خوشبختانه منجر به کاهش مرگ و میر مادران باردار شده است. این دارو مجوز ورود و تاییدهای معاونت غذا و داروی وقت وزارتخانه و تمام مراحل تاییدیه و اخذ مجوز ورود را داشته است که کماکان نیز تاییدیه‌های مربوطه به قوت خود باقی است.
دکتر مطلق در پاسخ به ادعای دیگری از منتقدین سیاستهای جمعیتی مبنی بر عدم اطلاع رسانی کافی وزارت بهداشت از عوارض سقط جنین اظهار کردند: به همه ارائه دهندگان خدمات و مربیان مراکز بهداشتی درمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور آموزش‌های لازم در خصوص عوارض جسمی و روانی سقط جنین آموزش‌های لازم داده شده است و این امر کماکان ادامه دارد. ضمن اینکه انتظار می‌رود همه دستگاههای فرهنگی کشور نیز با بهره گیری از تعالیم غنی دین اسلام در این زمینه اقدام کنند.
ابلاغ دستورالعمل‌های مربوط به عوارض سقط به تمام دانشگاه‌های علوم پزشکی
دکتر مطلق در ادامه گفتند: مربیان مراکز بهداشتی درمانی عوارض جسمی، عفونت‌های لگنی، احتمال سقط‌های مکرر، عوارض روانی و افزایش احتمال افسردگی، آگاهی‌ها و مشاوره‌های لازم را در پرهیز از سقط‌های عمدی و کاهش از سقط‌های خود به خودی به مراجعان مراکز بهداشتی درمانی ارائه می‌دهند و این امر به تمام دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ابلاغ شده است. سالانه یک میلیون و 750 هزار بارداری در کشور اتفاق می‌افتد که یک میلیون و 530 مورد از این بارداری‌ها منجر به فرزندآوری می‌شود، گفت: با توجه به عوارض جسمی و روانی ناشی از سقط، مسولان دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس برحسب رسالت کاری و وظیفه انسانی خود با سفرهای متعدد به استان‌های کشور و برگزاری جلسات و نشست‌های مختلف، مسئولان بهداشتی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور را نسبت به عوارض و پیامدهای منفی جسمی و روحی سقط آگاه و حساس کردند و بی‌انصافی است که با مجموع اقدامات انجام شده، وزارت بهداشت را متهم به عدم اطلاع‌رسانی کافی از عوارض سقط می‌کنند!
وزارت بهداشت، تنها وزارتخانه‌ای است که برای افزایش میزان باروری به 2.1 تلاش می‌کند
ایشان تأکید کردند: وزارت بهداشت تنها وزارتخانه‌ای که در رابطه با جمعیت و میزان باروری کلی به 2.1 تلاش می‌کند به خصوص بعد از سیاستهای ابلاغی جمعیت از سوی رهبر معظم انقلاب، هیچ احدی در وزارت بهداشت در مورد کنترل جمعیت فعالیت نمی‌کند بلکه همه برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات در حال انجام در راستای افزایش جمعیت به میزان سطح جانشینی با سلامت مادر و کودک است.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس همچنین در پاسخ به انتقاد دیگری مبنی بر عدم اطلاع‌رسانی و آگاهی‌دهی وزارت بهداشت در خصوص مزایای ازدواج و بارداری و نیز شیردهی گفتند: یکی از آموزش‌های مهم ما در حوزه بهداشت درخصوص مزایای بارداری است که به همه زوجین در آستانه ازدواج این را آموزش می‌دهیم. تنوع فعالیت‌های آموزشی و تبلیغی که در سطح ارائه دهندگان خدمت، گیرندگان خدمت، مدیران برنامه‌های سلامت خانواده، کادرهای تخصصی نوزادان و کودکان و زنان و زایمان و .... برای ترویج تغذیه با شیرمادر صورت می‌پذیرد، شاهدی بسیار قوی بر این مدعا بوده و امیدواریم که کتمان این فعالیت‌ها ناشی از نا آگاهی باشد.
ایشان با بیان اینکه امسال برنامه کشوری شیر مادر «شیرمادر و فرزندپروری» است، گفتند: اداره‌ای به نام ترویج تغذیه با شیرمادر در اداره کودکان پیش‌بینی شده است که یکی از برنامه‌های این اداره تشویق شیردهی است و آمارهای فعلی نشان می‌دهد که شیردهی انحصاری با شیرمادر تا 6 ماه بالای 60 درصد و شیردهی تا دو سال بالای 80 درصد در کشور است.
درخواست از دستگاههای فرهنگی و صدا و سیما در همراهی با سیاستهای افزایش جمعیت
دکتر مطلق با اشاره به تقسیم کار ابلاغ شده از سوی معاون اول رییس جمهور در راستای تحقق سیاستهای جمعیتی بر لزوم همکاری‌های فرابخشی و کمک همه دستگاه‌ها به ویژه دستگاههای فرهنگی و صداو سیما در تحقق سیاستهای کلی جمعیت ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب تاکید کردند.
فعالیت 5 هزار و 700 مرکز بهداشتی شهری و روستایی و 18 هزار خانه بهداشت در زمینه تغذیه با شیرمادر
دکتر مطلق همچنین با اشاره به این مسئله که در حال حاضر علاوه بر اقدامات مراقبتی در بیش از سه هزار مرکز بهداشتی شهری، 2700 مرکز بهداشتی روستایی و بیش از 18 هزار خانه بهداشت، در مراکز بهداشتی درمانی شهری به مادران نحوه شیردهی به نوزادان آموزش داده می‌شود گفتند: علاوه بر آن، برنامه بیمارستان‌های دوستدار کودک را اجرا کردیم که 528 بیمارستان به دلیل 10 اقدام برای تغذیه موفق با شیرمادر به عنوان بیمارستان‌های دوستدار کودک معرفی شدند.
دکتر مطلق به تشریح 10 اقدام برای تغذیه موفق با شیرمادر مطابق دستورالعمل ترویج تغذیه با شیرمادر پرداخته و گفتند: بیمارستان‌هایی که سیاست مدون ترویج تغذیه با شیرمادر را در معرض دید تمام کارکنان نصب و به آنها ابلاغ کرده باشند و برای اطمینان از ارتقاء کیفیت خدمات ، به صورت مستمر توسط کمیته بیمارستانی ترویج تغذیه با شیرمادر پایش شوند و نیز آموزش‌ها و مهارت‌های لازم را به تمام کارکنان خود برای اجرای این سیاست و نیز مادران باردار در زمینه مزایای تغذیه با شیرمادر و چگونگی شیردهی و تداوم آن و عوارض تغذیه مصنوعی آموزش دهند و به مادران کمک کنند تا تماس پوست با پوست را از لحظه تولد و تغذیه نوزاد با شیرمادر را در ساعت اول تولد شروع کنند به عنوان بیمارستان دوستدار کودک معرفی می‌شوند.
ایشان اجرای برنامه هم‌اتاقی مادر و شیرخوار در طول شبانه‌روز، تشویق و حمایت مادران به تغذیه برحسب میل و تقاضای شیرخوار با شیرمادر، عدم استفاده مطلق از شیشه شیر و پستانک، عدم دادن هیچگونه غذا یا مایعات دیگر به شیرخوار سالم در 6 ماه اول عمر به جز شیرمادر و قطره ویتامین و پیگیری تشکیل گروه‌های حمایت از مادران شیرده را از دیگر اقدامات و شاخص‌ها برای معرفی بیمارستان دوستدار کودک عنوان کردند.
لحاظ کردن شاخص تغذیه با شیر مادر در اعتباربخشی بیمارستان‌ها
دکتر مطلق افزودند: بیمارستان‌های دوستدار کودک پایش و ارزیابی مجدد هم می‌شوند و این ارزیابی‌ها در اعتباربخشی سالانه بیمارستان‌ها لحاظ می‌شود. دو فعالیت را نیز در دو سال اخیر برای ترویج تغذیه با شیرمادر انجام دادیم که به منظور تقویت مشاوره و آموزش شیردهی مرکز کشوری آموزش مشاوره شیردهی را در بیمارستان اکبرآبادی راه‌اندازی و تجهیز کردیم و کارگاه‌های آموزش تغذیه با شیرمادر در این مرکز برگزار می‌شوند.
دکتر مطلق در خاتمه خاطرنشان کردند: همچنین به منظور رفع مشکلات مربوط به تغذیه با شیرمادر در ساعت اول، کارگاه‌هایی را برگزار کردیم که از بیمارستان‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی تیم‌های هفت نفره را دعوت و به آنان آموزش‌های لازم را ارائه می‌دهیم تا آنها آموزش‌ها را به بقیه پرسنل بیمارستان منتقل کنند.
