روزه داری، سبک درست زیستن

رمضان، سبک درست زیستن است و به ما الگویی برای زیست درست در ماه‌های آینده می‌دهد. با رعایت تدابیر طب ایرانی و حفظ سلامت جسم و روح می‎توان بیشترین بهره را از این ماه مبارک برد.

در ماه رمضان هنگام گرسنگی و تشنگی به ویژه وقتی بر اثر گرمای محیط یا فعالیت بدنی حرارت ما بالاتر می‌رود؛ بدن انسان دچار کم آبی و کاهش سطح قند خون می‌شود و به مرحله سوخت و ساز چربی‌ها وارد می‌گردد. در نتیجه این تغییرات، ممکن است احساس ضعف بی‌حالی، کم حوصلگی، بوی بد دهان، تغییرات روحی و روانی و تغییر در برخی عملکرد‌های مغزی ایجاد شود. این تغییرات به ویژه در روز‌های آغازین ماه مبارک رمضان و همچنین در افرادی که عادت به پرخوری و پرنوشی دارند نمود شدیدتری خواهد داشت. یک روش خوب برای جلوگیری از چنین عوارضی آن است که در طول سال هم رژیم غذایی مناسبی داشته باشیم یا دست کم از چندروز مانده به رمضان با تنظیم رژیم غذایی و کاهش حجم غذا به استقبال روزه داری برویم اما از سوی دیگر حداقل آثار مثبت جسمانی روزه را می‌توان کاهش انباشتگی (امتلاء) بدن از مواد مختلفی دانست که در نتیجه خوردن و آشامیدن مداوم در کنار فعالیت کم بدنی و دوری از ورزش در بدن ما تجمع می‌یابند. اهمیت این موضوع آنجا معلوم می‌شود که بدانیم بسیاری از بیماری‌های، مهم شایع و ناتوان‌کننده مانند پرفشاری خون قند و چربی خون بالا کبد چرب، نقرس، برخی مشکلات قلبی- عروقی چاقی‌ها..... ناشی از همین امتلاء هستند.

سحری خوردن لازم است

بیشتر ما عادت به خوردن سه یا دست کم دو وعده غذا در روز داریم. خوردن سحری در جهت رعایت این عادت لازم است همچنین با نخوردن سحری، معده انسان به مدت زیادی خالی می‌ماند که به ویژه در افراد مستعد می‌تواند موجب بدبویی دهان، سردرد و درد‌های عضلانی کاهش وزن شدید و زیانبار و مشکلات گوارشی جدی شود که گاه تا ماه‌ها و سال‌ها گریبانگیر فرد خواهد بود.

با تشنگی چه کنیم؟

در وعده‌های سحر و افطار باید علاوه بر پرهیز از خوردن چربی‌ها و خوراکی‌های سرخ کردنی و چرب، پرهیز از مصرف میوه‌های گرمسیری چون موز و انبه که زیاده روی در خوردن آن‌ها موجب افزایش غلظت خون می‌شود، پرهیز از خوردنی‌های عطش‌آور چون بادنجان کشک ماکارونی و لازانیا ماهی و کنسرو‌ها، مصرف کمتر شیرینی‌ها به ویژه شیرینی‌های قنادی چون زولبیا و بامیه یا پشمک با خوردن خوراک‌های دارای آلوبخارا تمرهندی و زرشک نوشیدن شربت‌های سرکه، شیره، سکنجبین، شربت آبلیمو یا شربت بیدمشک با گلاب یا آب آلو، تمر یا زرشک، نوشیدن عرق کاسنی به تنهایی یا همراه با یک قاشق چای خوری تخم خرفه و نوشیدن ماءالشعیر طبّی به جای آب و چای از ایجاد تشنگی زیاد در طول روز پیشگیری کرد. همچنین بهتر است در وعده سحر از مصرف خوردنی‌های ادرار‌آور مانند هندوانه و چای پررنگ نیز پرهیز شود چون با افزایش دفع ادرار در طول روز، موجب تشنگی بیشتر در نزدیکی افطار می‌شوند.

رهکارهای کاهش تشنگی در طول روز

در طول ساعات روزه داری نیز روش‌هایی برای کاهش عطش و حرارت وجود دارد:

• بوییدن سیب گلاب، خیار، لیمو و گلاب

• اسپری کردن گلاب خنک در فضای اتاق و شست وشوی سر و گردن و سینه با آب خنک یا گلاب

• تنفس هوا و نسیم خنک که حرارت زائد قلب را کاهش می‌دهد خواب روزانه حدود یک ساعت که بهتر است در حدود پیش از ظهر باشد یا دست کم نزدیک غروب آفتاب نباشد

• توقف کمتر در آفتاب و کاهش فعالیت‌های جسمی و درگیری‌های فکری به ویژه در محیط گرم

• استفاده کمتر از رنگ‌های گرم و پوشیدن لباس‌هایی با رنگ‌های روشن و طبیعت خنک مانند پنبه و کتان

• پرهیز از بو‌ها و عطر‌های گرم و استفاده از عطر‌های خنک یا نزدیک به اعتدال مانند یاس و مریم و گل محمدی

• مالیدن روغن بادام یا بنفشه به بدن، شکم، گونه‌ها، پیشانی و پشت گوش

• استراحت کردن در جای تاریک با هوای خنک و بو‌های خنک

باید توجه کنیم که تشنگی لزوماً با نوشیدن آب برطرف نمی‌شود و مصرف ‌تری بخش‌هایی چون کاهو خیار بوته‌ای بدون پوست و بدون نمک سکنجبین خاکشیر، روغن بادام شیرین روغن بنفشه و سوپ جو نیز به تأمین رطوبت موردنیاز بدن کمک می‌کند.

منبع: دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی