معاونت بهداشت

    

هر سال حداقل 430 نفر در ایالات متحده از مسمومیت ناشی از مونوکسید کربن جان خود را از دست می دهند و این آمار را مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های این کشور ارائه داده است. این در حالی است که سالانه 50 هزار نفر در بخش های اورژانس این کشور در اثر مسمومیت با گاز مونوکسید کربن بستری می شوند.

ارائه این آمارها در حالی است که با انجام اقدامات موثر حفاظتی در فصول سرد می توان از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن در امان ماند.

منوكسیدكربن را قاتل بی ‌صدا می گویند زیرا شما نه می‌ توانید متوجه حضور آن در بدن خود شوید و نه می ‌توانید آن را استشمام كنید چون گاز منوكسیدكربن، یك گاز بی ‌رنگ و بدون بو است. اما شما با دانستن علایم آن می‌توانید از مسمومیت با این گاز پیشگیری كرده و جان خود و خانواده خود را نجات دهید.

علائم شایع مسمومیت با گاز مونوکسید کربن از این قرارند: سردرد، سرگیجه، ضعف، تهوع، استفراغ، درد قفسه سینه، سردرگمی. افرادی که در حالت خواب هستند و یا از مشروبات الکلی استفاده کرده اند، ممکن است متوجه این علائم نشده و جان خود را در اثر این مسمومیت از دست بدهند.

این گاز از سوختن ناقص مواد حاوی كربن و تركیب شدن آنها با اكسیژن ایجاد می‌ شود. گاز منوكسیدكربن با هموگلوبین تركیب شده و این مولكول را از بین می‌برد، بنابراین، هموگلوبین دیگر نمی ‌تواند با اكسیژن تركیب شود و بافتها و اعضای بدن دچار كمبود اكسیژن می‌ شوند. دستگاههایی كه در منزل می‌توانند گاز منوكسید كربن را تولید كنند شامل دستگاههای حرارت مركزی، بخاری، آب گرمكن، اجاق ‌ها، گاز آشپزخانه و خودروها هستند.

نداشتن تهویه مناسب یا بسته شدن دودكش‌ها در این وسایل باعث سوختن ناقص مواد نفتی شده و انسان را در معرض خطر مسمومیت با منوكسیدكربن قرار می‌ دهد.

برای كاهش خطر مسمومیت بهتر است نكات زیر را رعایت كنید.

• دودكشها و هواكشها را به صورت مرتب بررسی كنید.
• در فصل سرما همه روزنه‌های جریان هوا ‌را در منزل یا محیط کار مسدود نکنید.
• از نصب آبگرمکن در حمام خودداری شود.
• دستگاه های حرارتی منزل باید هر سال سرویس و كنترل شوند.
• می‌ توانید دستگاههای اخطار دهنده منوكسید كربن را در منزل نصب كنید.
• هیچ وقت خودرو، موتور سیكلت و وسیله نقلیه خود را در گاراژ با در بسته روشن نكنید.
• در موارد زیر به فكر مسمومیت با گاز منوكسید كربن باشید.
• اگر تمام افراد خانواده یا تمام همكاران شما علایم مشابهی داشتند.
• وقتی شما به جای دیگری بروید آن علایم از بین بروند (به طور مثال هنگامی كه به مسافرت می ‌روید سردرد شما از بین می ‌رود).
• علایم در یك فصل خاص از سال بروز پیدا می‌كنند (به طور مثال شما فقط در فصل زمستان دچار سردرد می‌شوید).

درمان مسمومیت با منوكسیدكربن

درمان مسمومیت با این گاز بستگی به شدت مسمومیت داشته و در موارد شدید به اقدامات پیشرفته بیمارستانی نیاز است.

اولین و مهمترین اقدام برای نجات فردی که دچار مسمومیت با مونوکسید کربن و سایر انواع گازگرفتگی شده، رساندن اکسیژن و هوای تازه به فرد است؛ به همین دلیل به محض مشاهده فردی که دچار گازگرفتگی شده، باید پنجره‌ها را باز کرد تا هوای تازه سریعا وارد اتاق شود و در صورت امکان، فرد گازگرفته را به پنجره نزدیک کرد.

منبع نشت گاز را باید شناسایی و قطع کرد و سریعا با اورژانس تماس گرفت و در این شرایط، به زنان باردار، کودکان و سالمندان زودتر از سایر افراد آسیب ‌دیده کمک شود.

بلافاصله دستمالی مرطوب جلوی دهان و بینی‌ باید گرفته شود تا اطرافیانی که وضعیت بهتری دارند دچار گازگرفتگی نشوند و تا رسیدن اورژانس هیچ خوراکی یا نوشیدنی به فرد گاز گرفته داده نشود چون به دلیل حالت تهوع احتمال خفگی بیشتر می‌شود./