معاونت بهداشت

"روز ملی ایمنی در برابر زلزله،روز گسترش فرهنگ ایمنی در جامعه است"

بنا بر تصمیم شورایعالی انقلاب فرهنگی، روز 5 دی "  و سالروز زلزله بم" روز ملّی ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی" نامیده شده است و هدف از یادآوری و بزرگداشت آن جلب نظر و توجه عمومی به مخاطرات ناشی از وقوع پدیده‌های طبیعی مانند زلزله، سیل، طوفان،خشکسالی و شناسایی عوامل پیشگیری و کاهش خسارات ناشی از آن خصوصاً تلفات جانی و گسترش فرهنگ ایمنی در جامعه است.

بی تردید شناخت پدیده زلزله و سایر سوانح طبیعی و ارائه الگولهای مناسب برای رفتار جمعی و فردی مردم در قبل ، حین و بعد از این سوانح می تواند از اثرات مخرب آنها بکاهد . قرار گرفتن ایران در بخشی از کمربند کوهزائی آلپ هیمالیا که یکی از جوانترین نواحی کوهزائی جهان محسوب می شود باعث شده که فلات ایران از لحاظ زلزله خیزی بسیار فعال بوده و هر از چند گاهی هزاران نفر با رویداد زمین لرزه های ویرانگر به کام نیستی بروند. زمین لرزه های اخیری که در ایران رخ داده ما را بر آن وا می دارد که هر روز آماده تر از روز قبل خود را در برابر حوادث نمائیم ، زمین لرزه های سال 1369 استانهای گیلان و زنجان ، زمین لرزه سال 1374 استانهای اردبیل و خراسان ، زمین لرزه پنجم دیماه سال 1382 استان کرمان( بم) ، زمین لرزه سال 1383استان مازندران( بلده)وزمین لرزه سال1396کرمانشاه.

اطلاعات عمومی از زمین لرزه ها:

پیش بینی زمین لرزه ها بسیار دشوار است و کسی نمی تواند زمان وقوع زمین لرزه ها را مشخص نماید. اما داشتن اطلاعات لازم از زمین لرزه هائی که تا کنون رخ داده بر آمادگی ما در رویاروئی با این حادثه خواهد افزود . همه باید آمادگی های لازم را جهت مقابله با زمین لرزه را با کسب اطلاعات صحیح بیاموزیم.

هنگام وقوع زلزله در منزل:

وحشت نکنید و خونسردی خود را کاملاً حفظ نمائید.به منظور حفاظت از خودتان در مواقع اضطراری باید از قبل بیاموزید که در موقعیتهای مختلف چه عکس العملی از خود نشان دهید، این عکس العمل بسته به نوع محل قرار گرقتن شما متفاوت می باشد.هنگامیکه لرزشها ضعیف هستند سعی کنید با قرار گرفتن کنار میز و نیمکتهای مقاوم ، از خود محافظت کنید در صورت بروز لرزشهای ناگهانی و شدید و در صورتی که تشخیص دهید که باقی ماندن در منزل خطرناک است ، هرچه سریعترخود را به مکانی امن در خارج از منزل برسانید .در صورت بروز آتش سوزی ، شعله های کوچک به راحتی خاموش میشوند، بنابراین همیشه کپسولهای آتش نشانی را مهیا و در دسترس قرار دهید.مراقب خرده شیشه های پنجره ها و ظروف باشید.اگر در آسانسور هستید در اولین طبقه آسانسور را متوقف کرده و از آن خارج شوید.در داخل خانه میتوانید در زوایای دیوارها (گوشه ها) بایستید. درکناردیوارهای مشرف به بیرون ساختمان بیستید(زیرچهاچوب درب قرارنگیرید)اگر در پله میباشید خود را از آنجا دور نمائید و در بین طبقات توقف نمائید.

موقع خروج از ساختمان روی سر خود را با دست یا جسمی مانند تخته محافظت نمائید اجاق گاز و هرگونه آتش را خاموش کنید.از داد زدن و دویدن به هر طرف جداً خودداری کنید.اگر در شب زلزله روی داد برای روشنائی از کبریت و شمع استفاده نکنید( از چراغ قوه ای که قبلاً آماده نمود ه اید استفاده کنید).

هنگام وقوع زلزله در خیابان:

برای جلوگیری از ضربات ناشی از خرده شیشه های پنجره ها و تابلوهای شکسته ، کیف و یا وسیله دیگری را روی سر خود قرار دهید و به سوی مکان امنی بروید .از ساختمانها و کابلهای برق فاصله بگیرید .از کوچه های تنگ و باریک حذر کنید و در طول ساختمانها ندوید.

هنگام وقوع زلزله در فروشگاهها:

به دستورالعملهای فروشندگان و مسئولان توجه نمائید و به سوی درهای خروجی هجوم نبرید .چرا که این کار می تواند خطر آفرین باشد.قبل از اتمام لرزه ها سعی نکنید از آن محل خارج شوید.اگر در یک سالن اجتماعات، سینما ، زمین ورزشی هستید در جای خود بمانید و با دستها از سر خود محافظت کنید.هنگام وقوع هرگز از آسانسور و پله های برقی برای خروج استفاده نکنید.

وقوع زلزله در هنگام رانندگی:

از ترمز کردن ناگهانی اجتناب ورزید و در عوض ، به آرامی سرعت خود را کاهش دهید و اتومبیل را درمنتهی الیه سمت راست خیابان متوقف نمائید. به اطلاعیه هایی که از رادیو اتومبیل پخش میشود توجه کنید و قوانین راهنمائی و رانندگی را مراعات کنید.اگر درکنار کوه توقف نموده اید مراقب ریزش سنگها باشید.ممکن است لرزش زمین اتومبیل شما را به یک جهت هدایت کند، به نظرتان می رسد که لاستیکهای اتومبیل صاف بوده و بر سطح جاده استوار نیستند.موتور را خاموش کنید ولی سوئیچ را از جایش بیرون نیاورید، در داخل اتومبیل مانده و به رادیو گوش دهید.

نکات مهم در هنگام وقوع زلزله:

هنگام وقوع زلزله سعی نکنید از اشیاء گران قیمت و شخصی خود محافظت کنید ، بیشتر به فکر نجات جان خود باشید.اگر به طرف خیابان دویدید، در صورت امکان خود را به فضای باز و دور از تمامی خطرات مثل پارک برسانید.زلزله معمولاً بدون خبر روی می دهد، به محض احساس کوچکترین لرزشی سریعاً به محل امنی بروید.

به خاطر داشته باشید وقت زیادی در اختیار ندارید و عکس العمل شما نسبت به زلزله یک حرکت غیر ارادی است.به خاطر داشته باشید که خاتمه زلزله رفع کامل خطرنمی باشد، شما باید برای پس لرزه ها آماده باشید.دست پاچه نشوید ، با خونسردی و اندیشه اقدامات لازم را آغاز نمائید و دیگران را نیز به آرامش دعوت نمائید.

مکانهای امن:

اگر به طرف خیابان دویدید، در صورت امکان خود را به فضای باز و دور از تمامی خطرات مثل پارک برسانید.از وسایل آتش زا مانند آبگرمکن و اجاق گاز و بخاری و ... فاصله بگیرید .از شیشه ها و پنجره ها فاصله بگیرید.از قرار گرفتن در محلهای که موادی همچون اسید و ... وجود دارد پرهیز نمائید.

شما میتوانید در چهار گوش دیوارها پناه بگیرید.در کنار میز و یا صندلی محل خوبی جهت پناه گرفتن میباشد.ازنزدیک شدن به درختان و اشیاء آونگ ( آویزان ) جداً بپرهیزید.در هنگام وقوع از آسانسور خارج شوید.از اتومبیل خارج شده و پس از پارک خودرو در نزدیک خودرو پناه بگیرید.از سواحل دریا فاصله بگیرید.کتاب و یا یک جسم سخت را بر روی سر خود قرار دهید.

جهت دریافت مطالب مرتبط با مفاهیم بلایا اینجا کلیک فرمایید 

" کاهش خسارت به زیرساخت های حیاتی "

عدم آمادگی جامعه در برابر خطرات زلزله و وقوع سوانح طبیعی در کشورهای دنیا هر ساله  موجب زیانهای اقتصادی و تلفات انسانی بسیار زیادی می شود. در جوامع مختلف میزان این خسارات وتلفات بستگی به میزان توسعه یافتگی و تراکم جمعیت، ایمنی ساختمان های روستاها و شهرها در برابر زلزله و آگاهی و آمادگی افراد و جامعه جهت رعایت نکات ایمنی دارد. یکی از مهمترین سوانح طبیعی زلزله است؛ که در حال حاضر پیش بینی زمان و مکان دقیق وقوع آن امکان پذیر نیست و سعی و کوشش دانشمندان برای انجام آن هنوز در مرحله تحقیق می باشد. به همین دلیل وقوع ناگهانی زلزله در بیشتر اوقات جوامع بشری را به ویژه جوامعی که نسبت به احتمال وقوع آن بی توجه بوده و اصول ایمنی در برابر زلزله را رعایت نکرده اند، غافلگیر می کند و نتایج نامطلوبی به جای می گذارد. کشور ما ایران که روی کمربند لرزه ای فعال آلپ – هیمالیا قرار گرفته است از مناطق لرزه خیز دنیا محسوب می شود و هر چند گاه یکبار زلزله ای مخرب در بخش های مختلف آن روی می دهد. تجربه بین المللی نشان می دهد که علاوه بر رعایت اصول صحیح شهرسازی در مناطق زلزله خیز می توان با یادگیری و رعایت نکات ایمنی، آسیب های ناشی از وقوع زلزله را تا حد زیادی کاهش داد.

" سند سندای " برای کاهش خطر بلایا (2030-2015) در سومین کنفرانس جهانی سازمان ملل متحد در شهر سندای ژاپن در سال2015 به تصویب رسید.خروجی مورد انتظار این چارچوب برای 15 سال آینده به شرح ذیل است.

" کاهش اساسی خطر و خسارات ناشی از بلایا نسبت به جان ، معیشت و سلامت انسان ها و دارایی های فیزیکی ، اجتماعی ، فرهنگی و زیست محیطی و کسب و کار در جوامع و کشورها "

به همین منظور هفت هدف جهانی در جهت تحقق این خروجی به شرح ذیل تعیین شده است که عبارت است از :

الف)کاهش اساسی مرگ و میر ناشی از بلایا در سطح جهان تا سال2030 با هدف کاستن متوسط مرگ سالانه در 100 هزار جمعیت طی سال های 2015 تا2030 در مقایسه با سال های 2005 تا2015

ب) کاهش اساسی جمعیت متاثر از بلایا در سطح جهان تا سال2030 با هدف کاستن میزان متوسط سالانه در 100 هزار جمعیت طی سالهای 2015 تا2030 در مقایسه با سال های 2005 تا2015

ج) کاهش قابل توجه خسارت مستقیم اقتصادی ناشی از بلایا در جهان تا سال 2030 در مقیاس جهانی تولید ناخالص ملی

د) کاهش اساسی آسیب به زیر ساخت های حیاتی و اختلال عملکرد خدمات اساسی تا سال 2030 (از جمله تسهیلات سلامت و آموزش ) از طرق گوناگون از جمله ارتقای تاب آوری جامعه

ه)افزایش اساسی تعداد کشورهایی که تا سال 2030 دارای راهبردهای ملی و محلی کاهش خطر بلایا هستند .

و)ارتقاء اساسی  همکاری های بین المللی با کشورهای در حال توسعه تا سال 2030 از طریق حمایت کافی و پایدار به منظور کمک به تکمیل اقدامات ملی برای اجرای این چارچوب .

ز)افزایش اساسی فراهم بودن و دسترسی مردم به سامانه های هشدار سریع چند مخاطره ای و اطلاعات خطر بلایا و ارزیابی ها تا سال2030 از طریق پشتیبانی کافی و پایدار به منظور حمایت از تکمیل اقدامات ملی برای اجرای این چارچوب .