معاونت بهداشت

منظور از بیماری های مشترک بین انسان و حیوان یا همان زئونوزها ایجاد یک مسئولیت حرفه‌ای مشترک بین وزارت بهداشت، سازمان دامپزشکی، حفاظت محیط زیست و ... است که با همکاری در زمینه تحقیقات و کنترل این بیماری ها می‌توانند در تامین بهداشت عمومی جامعه انسانی گام های مؤثری بردارند.

عامل بیماری های قابل انتقال بین حیوان و انسان در اصل از گروه باکتری ها، ویروس ها، قارچها، انگلها و ... هستند. از مهمترین بیماری های مشترک بین انسان و حیوان که در کشور ما دیده می شود، می توان به تب مالت، سالک، هاری، سیاه زخم، کیست هیداتیک و تب خونریزی دهنده کریمه کنگو اشاره کرد. از طرفی، خطر ورود بیماری های دیگر مانند جنون گاوی، تب دره ریفت، آنفلوانزای پرندگان و... را نباید نادیده گرفت.

در ایران خطر بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان با وجود کشورهای آلوده در همسایگی ایران که برخی از آنها از ثبات سیاسی لازم برای برخورداری از نظام سلامت مناسب محرومند، بیشتر است. جدا از وضعیت عمومی سلامت در همسایگان ایران، قاچاق دام از مرزهای  کشورهای همسایه نیز موجب افزایش بیماری هایی نظیر سیاه زخم در برخی مناطق مرزی کشور شده است. برای مقابله با بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان، واکسیناسیون و آزمایش حیوانات صورت می گیرد و در مواردی که لازم باشد حیوانات آلوده، کشتار یا معدوم می شوند و برای کشتار برخی از آنها به دامداران غرامت پرداخت می شود.

انسان سالم نقش اساسی و پایه ای در سلامت جامعه بشری دارد؛ موضوعی که پایه گذار تمام پیشرفت ها و تمدن های بشری بوده است. بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان، فصل مشترک سازمان های ذیربط است که از نظر حفظ سلامت و بهداشت جوامع انسانی و حیوانی دارای اهمیت بسزایی است. نام این دسته از بیماری ها نمایانگر مسوولیت مشترک و خطیری است که به طور مشترک به عهده سازمان های ذیربط در زمینه پیشگیری، تشخیص و درمان این گونه بیماری هاست. این بیماری ها علاوه بر وارد آوردن خسارات سنگیـن اقتصـادی بـه دلیـل از میان رفتن دام های بیمار، سلامتی انسان را نیز تهدید می کنند. برای مبارزه و کنترل این بیماری ها، سازمان های مختلفی دخالت دارند. به جز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان دامپزشکی باید به وزارت جهاد کشاورزی، وزارت کشور و سازمان حفاظت محیط زیست نیز اشاره کرد. جز با همکاری و هماهنگی این نهادها، نمی توان امیدی به مبارزه با این نوع بیماری ها داشت.

یکی از بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو می باشد، مطالب ذیل جهت آشنایی شهروندان گرامی با این بیماری و نحوه پیشگیری از آن ارائه می شود:

- بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو یک بیماری ویروسی مشترک بین انسان و حیوان می باشد.

- انتقال بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو از طریق گزش یا له کردن کنه ها و یا تماس انسان با گوشت، خون، بافت دام آلوده و ترشحات حیوان و یا انسان آلوده صورت می گیرد.

- علائم ابتلا به بیماری به صورت تب ناگهانی، ضعف، سردرد شدید به خصوص در ناحیه پشت و کمر، کوفتگی و بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، خونریزی زیر جلدی، خونریزی از لثه، بینی، ریه ، رحم و روده ظاهر می شود.

هشدار : سلاخان، قصابان و دامپروران، بیشترین گروه مبتلایان به بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو را تشکیل می دهند.

نکات بهداشتی برای پیشگیری از بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو:

1.        دامها را در محل زندگی خودمان نگهداری نکنیم.

2.       خودمان را از گزش کنه ها محافظت نماییم.

3.       هنگام قربانی و ذبح دام از ریختن خون دام در معابر عمومی خودداری کنیم.

4.        چون ویروس های می توانند از طریق زخم نیز منتقل می شوند لذا افرادی که زخم در دست دارند از ذبح دام جداً خودداری نمایند.

5.       توصیه می گردد از خوردن گوشت تازه و جگر خام خودداری نموده و گوشت را به مدت 24 ساعت و جگر و سایر احشا را بیش از 48 ساعت در دمای یخچال نگهداری و سپس خوب پخته و مصرف گردد (فریز کردن گوشت ویروس را از بین نمی برد و لازم است گوشت در دمای یخچال یعنی 8-4 درجه سانتیگراد نگهداری شود)

 برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های مشترک انسام و حیوان به یاد داشته باشیم:

1.       رعایت بهداشت فردی و عمومی

2.       از نگهداری حیوانات در منزل و محیط زیست انسان خودداری گردد مگر در موارد ضروری

3.       شستشوی دست ها قبل از خوردن هرگونه خوراکی و به خصوص پس از تماس با حیوانات

4.       استفاده از شیر و لبنیات پاستوریزه یا استریلیزه یا هموژنیزه و یا سالم سازی شیر و لبنیات محلی قبل از مصرف

5.       انجام واکسیناسیون به موقع و توصیه شده نظیر هاری در حیوان و انسان

6.       مراجعه به موقع به پزشک با توجه به بروز علائم بالینی هر بیماری و مطلع کردن پزشک از سابقه اپیدمیولوژی