معاونت بهداشت

حقایقی در مورد دخانیات، کنترل دخانیات و اهداف توسعه:

هر ساله حدود 7   میلیون نفر در جهان در اثر مصرف دخانیات جان خود را از دست می دهند و با توجه به پیش بینی های افزایش جمعیت  تا سال 2030 این میزان به 8 میلیون مرگ در سال افزایش خواهد یافت.

بدون در نظر گرفتن سن، جنس نژاد ، عوامل فرهنگی و آموزشی مصرف دخانیات تهدیدی برای هر انسان محسوب شده و رنج و بیماری، مرگ و فقر را برای فرد و خانواده به ارمغان اورده و اقتصاد ملی را هدف قرار می دهد.

مصرف دخانیات از طریق افزایش بار بیماریها، هزینه مراقبت های بهداشتی و کاهش بهره وری باعث افزایش هزینه های اقتصادی در سطح ملی می شود

در خانواده های فقیر این موضوع شدید تر تظاهر مینماید به شکلی که  هزینه مصرف دخانیات از هزینه های تامین مواد غذایی، آموزش و پرورش و خدمات بهداشتی بیشتر است.

حدود 80 درصد از مرگ و میر های زود رس ناشی از مصرف دخانیات در کشورهای کم درآمد و یا درآمد متوسط و با ایجاد مشکلات و موانعی برای تحقق اهداف توسعه رخ میدهد

در صنعت کشت توتون و تنباکو نیاز به مقادیر قابل توجهی از سموم، آفت کش ها و کودهای شیمیایی است که این سموم می تواند مستقیما بر روی تخریب محیط زیست و آلودگی منابع آب و خاک تاثیر گذار باشد. هرساله کشت توتون و تنباکو در 3/4 میلیون هکتار زمین در سراسر دنیا تخریب 2 تا 4 درصد از سطح جنگل ها و در نتیجه جنگل زدایی می شود.

علاوه بر این تولید محصولات دخانی منجربه تولید بیش از 2 میلیون تن زباله در سطح جهان می شود.

معاهده بین المللی کنترل دخانیات سازمان جهانی بهداشت (FCTC ) راهنمایی است برای مبارزه جهانی علیه اپیدمی دخانیات.

با امضا معاهده بین المللی کنترل دخانیات سازمان جهانی بهداشت، توسط 180 کشور عضو( 179 کشور و اتحادیه اروپا) بیش از نیمی از کشورهای جهان به نمایندگی از 40 درصد از جمعیت جهان به  این معاهده پیوسته اند. و می توان گفت این معاهده به اصلی ترین ومقرون به صرفه ترین اقدامات در جهت کنترل دخانیات در بالاترین سطح تبدیل شده است.

تعداد زیادی از کشورهای جهان در حال ایجاد یک  مانع و دیوار دفاعی  با هدف کاهش دخالت های صنایع دخانی در سیاست های دولت در جهت کنترل دخانیات هستند.

افزایش یک دلاری مالیات سیگار در سطح جهان علاوه بر کاهش تقاضا برای محصولات دخانی، می تواند باعث ایجاد درآمد 190 میلیارد دلار برای کشورهای جهان به منظور ایجاد توسعه شود.

  اهداف برگزاری کمپین روز جهانی بدون دخانیات 2017

·         نشان دادن  ارتباط بین استفاده از محصولات دخانیات، کنترل دخانیات و توسعه پایدار است.

·         تشویق کشورها برای قرار دادن برنامه های کنترل دخانیات به منظور دست یابی به توسعه پایدار تا سال 2030در دستور کار و سیاست های ملی خود.

·         پشتیبانی از کشورهای عضو و جامعه مدنی به منظور   ممنوعیت دخالت های صنایع دخانی  در فرآیندهای سیاسی، که این اقدام  به نوبه خود منجر به قوی تر شدن برنامه های  کنترل دخانیات در سطح ملی خواهد شد.

·         تشویق مشارکت های عمومی و همکاری های گسترده تر در تلاش های ملی، منطقه ای و جهانی برای دستیابی به اهداف برنامه های کنترل دخانیات و توسعه و اجرای استراتژی های اولویت بندی شده

·         نشان دهیم که چگونه افراد می توانند با نه گفتن به مصرف محصولات دخانی و یا ترک مصرف مواد دخانی به ساختن جهانی پایدار و بدون دخانیات کمک کنند.

کنترل دخانیات محافظ  سلامت و توسعه:

سازمان جهانی بهداشت از کشور های عضو می خواهد که برنامه های کنترل دخانیات را در اولویت برنامه های ملی خود قرار داده و سرعت بخشیدن به تلاش های کنترل دخانیات به منظور دستیابی  به توسعه پایدار تا سال 2030 را در دستور کار خود قرار دهند.

با اجرای موفق  برنامه های کنترل دخانیات تمامی کشور ها از طریق محافظت از سلامت شهروندان خود در برابر مضرات مصرف دخانیات و کاهش هزینه خسارت های اقتصادی بر اقتصاد ملی سود خواهند برد

با قرار گرفتن توسعه پایدار در دستور کار دولت ها و قرار دادن آن به عنوان  یکی از  17 هدف جهانی، اطمینان حاصل می شود که " هیچ کس از دید پنهان نمانده است"

برنامه کنترل دخانیات به منظور دستیابی به توسعه پایدار به عنوان یک اولویت در دستور کار قرار گرفته است . و بند 4/3 سند SDG (کمک به تقویت کنوانسیون جهانی کنترل دخانیات FCTC  )  از آن می توان به عنوان یکی از مؤثر ترین راهکارها برای کمک و  دستیابی به اهداف سند  بهره مند شد.  و این ابزار خواهد توانست منجربه کاهش یک سومی مرگ و میرهای  جهانی تا سال 2030 شود. ، مرگ و میر های زودرس ناشی از بیماری های غیر واگیر (سند NCD)، از جمله بیماری های قلبی عروقی، سرطان ها و بیماری مزمن انسداد ریوی و دیابت.

تقویت کردن و اثر بخشی کنوانسیون جهانی کنترل دخانیات سازمان جهانی بهداشت راهی است برای تمامی کشور ها برای دستیابی کشورهای در حال توسعه  به هدف توسعه ملی و توسعه پایدار

به دلیل افزایش روند مرگ و میر ناشی از بیماریهای غیر واگیر به ویژه در کشورهای در حال توسعه، سازمان جهانی بهداشت از دو دهه پیش بیماریهای غیر واگیر را جزء اولویت های بهداشتی کشورهای در حال توسعه اعلام کرده است

چهار بیماری عمده غیر واگیر شامل بیماریهای قلبی- عروقی، سرطان ها، بیماریهای مزمن ریوی و دیابت که به طور مستقیم با چهار عامل خطر اصلی قابل پیشگیری شامل تغذیه نامناسب، نبودن فعالیت بدنی مناسب، مصرف دخانیات و مصرف الکل وابسته هستند.

در همین راستا وزارت بهداشت در چارچوب اهداف نه گانه پیشنهادی سازمان جهانی بهداشت با هدف کنترل بیماریهای غیر واگیر با هدف کنترل بیماریها و مرگ و میر ناشی از بیماریهای غیر واگیر تا سال 2025 میلادی  و با تکیه بر دانش نیروهای متخصص در سال 1394 اقدام به تهیه و تدوین سند NCD  سند ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر نمود.

یکی از مهمترین عوامل زمینه ساز مشترک در اغلب بیماریهای غیر واگیر مصرف دخانیات است. بیماریهای غیر واگیر در حال حاضر در جهان  مسئول بیش از 53 درصد بار بیماریها می باشد و تا سال 2020 انتظار می رود این میزان به 60 درصد افزایش یابد.

یکی از اهدافی که تعهدات بین المللی ایران در قالب سند ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر و عوامل خطر مرتبط با آن ها دنبال میکند کاهش 30 درصدی شیوع استعمال دخانیات تا سال 2020 است.

کنترل دخانیات راهی است برای  دستیابی به اهداف جهانی:

کنترل دخانیات و پیشگیری از مصرف آن علاوه بر صرفه جویی های اقتصادی، کاهش هزینه های  زندگی و کاهش بار بیماریها می تواند اثرات مخرب زیست محیطی را که صنعت دخانیات اعم از تولید، تجارت و مصرف آن ایجاد میکند را کاهش دهد.

کنترل دخانیات می توانید چرخه فقر را شکسته و به گرسنگی ها پایان دهد و موجب  ترویج کشاورزی پایدار و رشد اقتصادی در کشور ها شود و راهی خواهد بود برای مقابله با تغییرات آب و هوایی

افزایش مالیات بر محصولات دخانی می تواند علاوه بر تامین مالی باعث پوشش بهداشتی جهانی و دیگر برنامه های توسعه ای در دولت ها شود.

نه تنها دولت ها بلکه مردم می توانند در سطوح فردی با تلاش ها و برنامه های  کنترل دخانیات  به ساخت یک جهان عاری از دخانیات و پایدار کمک کنند. مردم می توانند به کمپین های  " محصولات دخانی هرگز"    بپیوندند

کسانی که مواد دخانی (سیگارف قلیان و ...) مصرف می کنند باید سعی در ترک  این عادت کنند و یا به دنبال برنامه  ای  برای ترک دخانیات باشند و با این کار علاوه بر دستیابی به سلامت جسمانی ، می توانند به نوبه خود به کسانی که در معرض دود دست دوم هستند نیز کمک کنند. از جمله کودکان، اعضای خانواده و دوستان

هزینه ای که صرف دود شدن مواد دخانی می شود می تواند در مصارف ضروری دیگر  از جمله خرید مواد غذایی سالم، بهداشت و درمان، آموزش و پرورش کاربرد داشته باشد.

کمپین روز جهانی بدون دخانیات سال 2017 بر موضوع ارتباط بین مصرف دخانیات ، کنترل دخانیات و توسعه پایدار متمرکز شده است .

خسارت دخانیات علاوه بر سلامت مسایل دیگر از جمله امنیت غذایی، برابری جنسیتی، آموزش و پرورش، رشد اقتصادی و محیط زیست را تهدید می کند.

در برخی از کشورهای منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت شیوع مصرف دخانیات 52% در مردان و 22% در زنان گزارش شده است. اطلاعات مرتبط در گروه سنی جوانان به همین نسبت هشدار دهنده است. به نحوی که شیوع مصرف دخانیات در برخی از کشورها تا 42 درصد در پسران و 31 درصد در دختران رسیده است.

دولت ها می توانند با اجرای موثر کنوانسیون کنترل دخانیات و اقدامات کاهش تقاضا در استراتژی های mpower  شیوع مصرف دخانیات در بین 20 تا 40 درصد در طی 5 سال کاهش دهند.

در برخی از کشورهای منطقه بیش از 36 درصد در طی 5 سال و طی 56 درصد در طول 15 سال

کمپین روز جهانی بدون دخانیات سال 2017 با هدف برجسته نمودن تهدیدات صنایع دخانی در دستیابی به توسعه پایدار از جمله سلامت و رفاه اقتصادی شهروندان در همه کشورهای جهان ایجاد می نمایند، نامگذاری شده است.

اقدامات توصیه شده سازمان جهانی بهداشت به ذینفعان در برنامه کنترل دخانیات

کنترل دخانیات موجب نجات انسانها و کاهش نابرابری در سلامت می شود. این موضوع همچنین موجب شکسته شدن حلقه فقر، پایان دادن به گرسنگی، ترویج کشاورزی پایدار، رشد افتصادی و مقابله با تغییرات آب و هوایی می شود.

کشورها باید:

ü      اجرای کنوانسیون کنترل دخانیات و راهکارهای کاهش تقاضا (mpower) را برای کاهش مصرف دخانیات تقویت نمایند

ü      اولویت بخشیدن و افزایش تلاش های کنترل دخانیات به عنوان بخشی از پاسخ آنها به دستور کار 2030 توسعه پایدار

ü      هدف این دستور کار اطمینان یافتن از آنست که همه افراد در جوامع مورد توجه واقع شوند.

ü      کنترل دخانیات یکی از موثر ترین مداخلات در کاهش مرگ و میر زود هنگام ناشی از بیماریهای غیر واگیر، شامل سکته های قلبی و مغزی و بیماریهای ریوی تا سال 2030 می باشد.

ü      افزایش مالیات دخانیات برای تامین مالی برنامه پوشش جهانی سلامتی و سایر برنامه های توسعه ای دولت ها بسیار ضروری است.

کشورها و جامعه مدنی باید:

با نفوذ صنایع دخانی در فرآیند سیاستگذاری به منظور تقویت برنامه ملی کنترل دخانیات مقابله نمایند.

سازمان های عمومی باید:

در تلاش های جهانی، منظقه ای و ملی برای تدوین و اجرای استراتژی ها و طرح های توسعه ای به منظور دستیابی به اهدافی که با اولویت کنترل دخانیات می باشد مشارکت نمایند.

افراد جامعه باید:

در ساختن دنیایی پایدار بدون دخانیات، حتی از طریق متعهد شدن به خود به مصرف نکردن دخانیات و یا ترک آن کمک نمایند.