معاونت بهداشت

بسياري از بيماري هاي غيرواگير كه در سنين جواني و ميانسالي ظاهر مي شود به دوران كودكي بازمي گردد .
مطالعات پژوهشگران نشان مي دهد: كمبود معني دار فعاليت فيزيكي با شدت بالا و متوسط در دختران نوجوان كشور زنگ خطري جدي براي بروز بيماري هاي مزمن غيرواگير است كه نياز به برنامه ريزي مناسب دارد.
عادات نامطلوب شيوه زندگي به ويژه كم تحركي علاوه بر اينكه سلامتي كودكان و نوجوانان را به خطر مي اندازد، كشورها را در معرض خطر اپيدمي بيماري هاي غيرواگير قرار مي دهد.
با پيشرفت علوم و فن آوري و به موازات كنترل بيماري هاي واگير، بيماري هاي غيرواگير مانند بيماري هاي قلبي عروقي، ديابت، پوكي استخوان، اختلالات روان شناختي و حتي برخي بدخيمي ها ظهور و بروز بيشتري پيدا مي كنند.يكي از مهمترين عوامل بروز اين گروه از بيماري ها چاقي است كه خود معلول عوامل متعددي از جمله عادات نامناسب غذايي و كاهش فعاليت هاي فيزيكي است.مطالعات اخير در ايران نشان دهنده افزايش بروز اضافه وزن و چاقي به ويژه در كودكان است كه با توجه به خصوصيات رفتاري اين گروه سني، حذف بسياري از عوامل موثر بر افزايش وزن از جمله خوراكي هاي جذاب و داراي ارزش غذايي كم، بازي هاي رايانه اي و تغيير شرايط فضاي فيزيكي زندگي بسيار دشوار است.
تشويق كودكان به ورزش و فعاليت هاي فيزيكي مفرح ضمن آنكه با مقاومت در كودك مواجه نمي شود باعث ترويج فرهنگ صحيح زيستن و شيوه زندگي سالم نيز مي شود.همچنين اين امر مي تواند مانع افزايش وزن و چاقي در كودكان شود، ضمن آنكه اين گونه فعاليت ها شرايط مناسبي را براي رشد و شكوفايي خلاقيت و استعدادهاي كودكان نيز فراهم مي كند.

براساس تحقيقات و آمار جهاني 70درصد نوجوانان بزرگسالاني چاق خواهند بود و حتي اين احتمال وجود دارد كه اين افراد در بزرگسالي دچار چاقي مفرط شوند.

چاقي در دوران نوجواني اغلب با افزايش خطر ابتلا به ديابت، بيماري‌هاي قلبي و عروقي و افزايش فشار خون در بزرگسالي همراه است.

چاقي در دختران به ويژه در سنين حساس بلوغ باعث مي‌شود كه اكثر اين دختران به رژيم‌هاي كاهش وزن رو بياورند و همين مسأله ممكن است منجر به كوتاه ماندن قد آنان شود و به علاوه به كمبود ويتامين مبتلا شوند.

تاخير رشد و تاخير در بلوغ جنسي در اثر دريافت ناكافي غذا و كوتاهي قد باعث اختلالات جبران ناپذيري در دختران خواهد شد و سلامت آنان را به خطر خواهد انداخت.

عوامل ژنتيكي، فيزيولوژيكي، محيطي، عاطفي و رواني از عوامل متعدد بروز چاقي است و تمرينات منظم ورزشي به ويژه در دختران مي‌تواند مانع از بروز چاقي در آنان شود.

در بسياري از موارد گرفتن رژيم‌هاي غذايي ممكن است در كوتاه مدت وزن مناسب را به وجود بياورد اما در دراز مدت ممكن است باعث چاقي بيش از حد و ساير اختلالات فيزيولوژيكي شود.

فقط يك ساعت ورزش!

محققان اعلام كردند كه با توجه به افزايش بروز چاقي‌هاي دوران مدرسه ميان دانش آموزان دختر، تنها يك ساعت ورزش در هفته مي‌تواند منجر به كاهش اضافه وزن در دختران جوان شود.

مطالعات جديد نشان مي‌دهد كه اين افزايش چاقي در ميان دانش‌آموزان پسر كمتر است، چرا به طور كلي تحرك جسمي آنها بيشتر از دختران است و ورزش مدارس مي‌تواند نقش مهمي در جلوگيري از بروز چاقي و بهره‌مندي از پيامدهاي سلامتي آن در دانش آموزان داشته باشد.

از آنجا كه 15درصد كودكان و نوجوانان ما مبتلا به اضافه وزن هستند، اين مطالعات براهميت سرمايه‌گذاري بر روي آموزش‌هاي جسمي روزانه در مدارس تاكيد مي‌كند.

اگر عواقب جسمي و احساسي ابتلا به چاقي براي افراد روشن شود، اهميت توجه به ورزش مدارس جلوه مي‌كند. بررسي‌هاي انجام شده بر روي دانش‌آموزان مدارس نشان مي‌دهد كه تحرك جسمي بيش از يك ساعت در مدرسه در طول يك هفته مي‌تواند 10درصد از چاقي دانش‌آموزان را كاهش دهد. البته اين تحركات جسمي و تمرينات بدني بايد با عادات تغذيه‌اي مناسب با توجه به كنترل برنامه غذايي مدرسه و تنقلات بين روز همراه باشد.

به گفته معاون سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، 84درصد از مردم كشور ما فعاليت فيزيكي لازم را ندارند و ورزش همگاني انجام نمي‌دهند. افراد مبتلا به اضافه وزن، 3 برابر كساني كه داراي وزن متناسب هستند، دچار بيماري‌هاي قلبي، عروقي، ديابت و فشار خون مي‌شوند و احتمال ابتلا به سرطان در اين افراد بيش از 30درصد است، لذا ايجاد رژيم غذايي مناسب به همراه ورزش و تمرينات بدني از همان اوان كودكي ضروري مي‌نمايد.

وي اضافه مي‌كند: كودكان ايراني كه تحت پوشش شير مدرسه قرار دارند و از تحرك فيزيكي خوبي برخوردارند، نسبت به ديگر كودكان در بزرگسالي به بيماري‌هاي كمتري مبتلا مي‌شوند.

يك روانشناس باليني نيز در اين زمينه مي‌گويد: مهم‌ترين دوره‌اي كه بايد در آن بهداشت روان را كاملاً منظور كرد، دوره پيش‌دبستاني است كه پايه‌هاي اصلي‌ رشد رواني در آن دوره بنا نهاده شده است.

 امكانات ورزشي دختران ناچيز است!

دختران امروز پرورش دهنده افراد ديگري در آينده خواهند بود، بنابراين نياز به تن سالم و روح سالم‌تري دارند. ورزش نه تنها در سلامت جسمي بلكه در سلامت روحي و فكري افراد به ويژه قشرهاي جوان و نوجوان نقش بسزايي دارد و دانش‌آموزاني كه فعاليت‌هاي ورزشي انجام مي‌دهند، در كلاس‌هاي درس از نشاط روحي و آمادگي ذهني و پاسخگويي مطلوب‌تري نسبت به ساير دانش‌آموزان برخوردارند. به همين دليل آگاهي عمومي نسبت به نقش ورزش در سلامت انسان امري مهم و خطير مي‌نمايد و وظيفه مسئولان آموزشي كشور توجه به ورزش جوانان به ويژه در مدارس است.

اما آيا در حال حاضر فضاي ورزشي براي دانش‌آموزان كه در سن حساسي به سر مي‌برند، به اندازه كافي وجود دارد؟

آبا براي رشد قواي بدني و سلامتي دختران كه مادران آينده جامعه هستند، به اندازه كافي امكانات و فضاهاي مناسب ورزشي در نظر گرفته شده است؟

متأسفانه بودجه و امكانات ورزشي زنان در كشور بسيار ناچيز است و از مسئولان بايد پرسيد كه چه ميزان براي ورزش دختران هزينه كرده‌ايد؟

با توجه به رشد روز افزون جمعيت و گرايش هرچه بيشتر جامعه به ورزش اعتبارات و امكانات موجود جوابگوي نيازهاي ورزشي دختران نيست و به همين علت است كه استعدادها و توانايي‌هاي دختران ما در زمينه‌هاي مختلف ورزشي رشد مناسب نداشته و بي‌نصيب مانده است.

ورزش و جلوگيري از گرايش به معضلات اجتماعي

كم تحركي و غفلت از فعاليت‌هاي ورزشي نه تنها جسم انسان را فرسوده مي‌كند بلكه باعث ابتلا به انواع بيماري‌هاي رواني و روحي مي‌شود.

به گفته محققان فعاليت بدني و ورزش مانند دارو عمل مي‌كند و نه تنها در بهبودي بيماري‌هاي جسمي موثر هستند كه استرس، افسردگي و بيماري‌هاي عصبي را نيز بهبود مي‌بخشند.

افرادي كه فعاليت بدني دارند، در هر شرايط سني داراي ويژگي‌هاي خاص اخلاقي، رفتاري و نيز آمادگي جسماني و فيزيكي هستند و به ناملايمات خارجي و مشكلات مختلف اجتماعي واكنش منطقي‌تر و بهتري مي‌دهند.

شرايط مطلوب آموزشي و تمرينات منظم ورزشي در جلوگيري از ابتلا به بيماري‌هاي رواني‌ اثر به سزايي دارد و مدرسه در اين ميان با توجه به گزينش مربيان و معلمان سالم و متعهد كه از نظر رواني مسئول تعليم و تربيت دانش آموزان هستند، از جمله عوامل موثر در كاهش ابتلا به بيماري‌هاي رواني و روحي است.

به همين دليل مهم‌ترين وظيفه مسئولان براي ارتقا‌ء سطح بهداشت روان در جامعه، افزايش آگاهي مردم، بستر سازي فرهنگي، آموزش و ايجاد امكانات به منظور اشاعه ورزش در جامعه است و بهتر است پايه‌هاي اين حركت عظيم و اين هدف والا در مدارس گذاشته شود.

داشتن اعتماد به نفس، نداشتن اضطراب و افسردگي، نبود سوءظن و بدبيني، قاطعيت، انگيزه، شور و نشاط از مشخصه‌هاي نوجوانان و جواناني است كه از سلامت جسمي، رواني خوبي برخوردارند و از گرايش به معضلات اجتماعي دوري مي‌كنند.

اسباب بازي‌ها در تحرک کودکان موثر هستند
نتايج يک مطالعه جديد نشان مي‌دهد که کودکاني که در مهد کودک‌ها از وسايل بازي و انواع مختلف استفاده مي‌کنند، نسبت به سايرين فعال‌تر هستند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا، دکتر «هالز» و همکارانش از دانشگاه کاروليناي شمالي در تحقيقي بر ارزيابي نوع وسايل بازي و نيز فضا و محدوده بازي کودکان در20 مرکز مراقبت از کودک ( مهدکودک ) پرداختند.

نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد؛ كودكاني که در مهدکودک‌هايي با امکانات تفريحي بيشتر و نيز تنوع زيادتري در وسايل بازي هستند، وقت کمتري را به انجام بازي‌هاي ساکن و نشستني مي‌پردازند.

همچنين در اين مطالعه مشخص شد؛ در مکان‌هايي که از نظر امکانات مذکور ضعيف‌تر هستند، 15 درصد وقت بچه‌ها صرف بازي‌هاي متحرک و پرتحرک و بيشتر از 50 درصد از وقتشان را به انجام بازي‌هاي ساکن مي پردازند. ولي در مراکزي که غني از انواع وسايل بازي هستند، بچه‌ها 80 دقيقه بيشتر از سايرين به انجام بازي‌هاي پرتحرک و بيشتر از 140 دقيقه کمتر از سايرين به انجام بازي‌هاي ساکن و نشستني مي پردازند.

در ادامه اين بررسي، به نظر مي‌رسد، كودكان فعال‌ و پرجنب وجوش از نظر بهره هوشي و نيز سطح علمي بالاتر از ديگران بودند.

دکتر هانز افزود: ساده‌ترين و ارزان‌ترين روش ممکن جهت افزايش تحرکات و فعال‌تر ساختن کودکان، فراهم کردن وسايل تفريحي زيادتر براي آنان مي باشد.