معاونت بهداشت

دکتر رحیم عالی عضو مرکز تحقیقات آلاینده های محیطی دانشگاه علوم پزشکی گفت مدیریت آمالگام های دفعی از کارهای سهل ممتنع  بوده و هست. بدین معنی که با وجود اسناد بالادستی، عدم نیاز به تکنولوژی پیچیده در جداسازی و نگهداری و دفع آمالگام ها، این موضوع هنوز بعنوان یک کلاف سر در گم مانده! و برخی فعالیت های انفرادی  خیلی موثر نبوده است.

رحیم عالی در جلسه ای با حضور کارشناسان بهداشت محیط معاونت بهداشتی و بیمارستانها روز گذشته با اشاره به  راه حل درست پی گیری و پایش مداوم مراکز تولید این نوع پسماند ها از طرف محیط زیست، رعایت الزامات دفع این نوع پسماندها، اعتماد سازی و همراه سازی دندانپزشکان و تعیین مسیر انتهائی دفع این پسماند هاست. همه آنچه بیان شد می بایست در قالب یک دستورالعمل مدون و جامع مورد تدوین و اجرائی گردد. در این راستا البته مدتی است  گروه مهندسی بهداشت محیط معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم و مرکز تحقیقات آلاینده های محیطی بر تدوین دستورالعمل مدیریت آمالگام های دفعی تمرکز کرده اند انشالله پس از تدوین و اجرا می توان شاهد بهبود این وضعیت باشیم.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی قم ضمن بیان این مطلب که بیش از 17000 مطب دندانپزشکی و درمانگاههای دارای یونیت دندانپزشکی ارائه خدمات در کشور وجود دارد افزود: برخی مطالعات محدود در کشور از انتشار بالای 80 درصد این ترکیبات به فاضلاب حکایت دارد. به بیانی دیگر با وجود برخی  سیاست گذاری  ها و ضوابط بالادستی، مدیریت این پسماند های ویژه در مراحل ابتدای راه قرار دارد. با این وضعیت عمده آمالگام های دفعی  در کشور که  دهها کیلوگرم می باشد در طول روز به فاضلاب دفع شده و مدیریت نمی شوند.

عضو مرکز تحقیقات آلاینده های محیطی دانشگاه علوم پزشکی  ضمن اشاره به اینکه  از آمالگام های دفعی از دندانپزشکی ها بعنوان یکی از منابع انتشار جیوه به محیط و تهدید سلامتی نام برده شده است اظهار داشت: آمالگام دندانی  بعنوان یک ترکیب ترمیمی  از  150 سال پیش تا کنون در سراسر دنیا در حال استفاده است. ترکیب پایه آمالگام پودر فلزات نقره، مس و قلع  و حدود 50 درصد فلز جیوه می باشد.  آمالگام دندانی رایج مورد استفاده علی رغم گذشت سال ها هنوز در دنیا رتبه نخست را در ترمیم دارد و جایگزین مناسب  که امکان دسترسی همگانی به آن وجود داشته باشد معرفی نشده است. بهر حال بدلیل وجود فلزات سنگین، پسماند آمالگام های دندانی بعنوان پسماند ویژه شناخته می شود و می بایست تحت تدابیر خاص پسماند های ویژه قرار گیرد. بر اساس گزارش UNEP ، 21درصد جیوه تولیدی در دنیا در سال 2010 برای مصارف دندانپزشکی استفاده شده است!

وی در ادامه گفت : واقعیت این است که این آلیاژ متشکل از انواع فلزات بویژه فلزات سنگین و به طور اخص جیوه دارای اثرات زیست محیطی و سلامتی است. جیوه ناشی از آمالگام در غلظت های مختلف از 1 تا بالای 100 میلی گرم در لیتر در فاضلاب درمانگاههای دندانپزشکی یافت شده است.  این در حالیست که مطابق بررسی ها در صورت رعایت استاندارد جداسازی و  دفع آمالگام، جیوه دفعی 95 تا 99.4 درصد کنترل می گردد.

 عالی افزود: امروزه بسیاری از  کشور ها  ازجمله کشور ایران به عضویت کنوانسیون میناماتا با رسالت کنترل و کاهش حداکثری جیوه درآمده و به کمپین بین المللی آن پیوسته اند. وی راه حل این معضل بهداشتی را وجود سیستم جداساز آمالگام های دفعی از مسیر های سه گانه فاضلاب حاوی ذرات آمالگام   شامل ساکشن، کراشور و روشوئی مطب ها دانست و گفت این دستگاهها می بایست مجهز به سیستم هشدار دهنده، حجم مناسب، کارائی مناسب در حذف آمالگام های ذراه ای و اشکال یونی و ظرفیت کاری مناسب باشد. متاسفانه چپنین سیستمی در کشور در حال حاضر نداریم.