معاونت بهداشت

چرا اندازه گیری فشارخون، اهمیت دارد؟

(به مناسبت روز جهانی کنترل فشارخون)

    فشارخون بالا یک بیماری شایع و بدون علامت است که به عنوان قاتل خاموش نامیده می­شود؛ زیرا تا زمانی که نقص و اختلالی جدی به بار نیاورد کسی متوجه آن نمی­شود. تنها در برخی موارد، فشارخون بالا با علائمی همچون سردرد در ناحیه پس سر، سرگیجه، تاری دید، تپش قلب، خستگی زودرس، تنگی نفس شبانه و یا هنگام فعالیت، درد قفسه سینه، ادرار کردن بیش از یک بار در طول شب، همراه است. آمارها نیز نشان می­دهد که میلیون­ها نفر در کشورمان از ابتلا به این بیماری بی­خبر هستند. بنابراین شناسایی به موقع فشارخون بالا نیازمند غربالگری منظم و بررسی عوامل مستعد کننده ابتلا به آن است. داشتن فشارخون بالا به این معنی است که میزان فشار در رگ­های خونی بالاتر از حد طبیعی است. بنابراین قلب مجبور است سخت­تر کار پمپاژ خون را انجام دهد. اگر این افزایش فشار نزدیک به فشارخون بالا باشد، آسیب به عروق خون­رسان، بیماری­های قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیه، مرگ زودرس و کوری افزایش می­یابد. پس تا آنجا که ممکن است باید به سمت فشارخون مطلوب قدم برداریم. در جدول زیر طبقه­بندی میزان فشارخون در افراد بزرگسال را نشان می­دهد و اگر اعداد فشارخون در اكثر اوقات، بالاي مقدار فشارخون طبيعي باشد، شما در معرض خطر هستيد. ذکر این نکته نیز ضروری است فقط پزشک می­تواند تایید کند که فرد به بیماری فشارخون مبتلا است.

طبقه بندي فشارخون

عوامل خطر زمینه ساز بیماری:

به طور کلی دلایل اصلی بروز فشارخون بالا ناشناخته است. اما مهمترین عوامل خطر شناسایی شده برای این بیماری عبارتند از:

• ·        سابقه خانوادگي و ژنتیک
• ·        سن و جنسيت
• ·        مصرف زیاد نمک
• ·        ميزان چربی خون
• ·        مصرف الکل
• ·        مصرف دخانيات
• ·        کم تحرکی
• ·        چاقی
• ·        دیابت
• ·        قرص­های خوراکی ضد بارداری
• ·        استرس و فشار عصبی

درمان بیماری:

فشارخون بالا در تمام طول عمر نياز به درمان دارد و لازم است بيمار و خانواده او تحت آموزش قرار بگيرند تا نسبت به بيماري فشارخون و عوارض آن آگاهي كامل پيدا كنند. براي درمان، مراقبت و پيگيري بيماري، مشاركت فرد مبتلا به فشارخون بالا و خانواده وي اهميت به سزايي دارد. از علل اصلي ناكامي در درمان فشارخون بالا را مي­توان بي علامت بودن بيماري و آگاهي ناكافي جامعه و به ويژه بيماران نسبت به بيماري و عوارض آن و مصرف نامنظم دارو، ذكر كرد. به طوركلي درمان بيماران مبتلا به فشارخون بالا معمولا به صورت تركيبي از درمان غيردارويي و درمان دارويي مي­باشد. درمان بيماري فشارخون بالا، علاوه بر درمان دارويي تحت نظر پزشک معالج، نيازمند تغيير در شيوه نامناسب زندگي است. این تغییرات در كنترل بيماري فشارخون بالا نقش مهمي دارد و شامل موارد زير می­باشد:

• ·   تغيير الگوي تغذيه­اي به منظور كاهش مصرف چربي و مصرف روغن مايع به جاي روغن جامد، مصرف سبزيجات وانواع ميوه­ها، كاهش مصرف نمك و غذاهاي شور، پخت غذا به روش صحيح مثلا بخار پز يا آب پز و حتي المقدور پرهيز از سرخ كردن آن
• ·   افزايش فعاليت بدني و انجام ورزش روزانه و منظم يا حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط در 5  روز در ایام هفته جهت مبارزه با كم تحركي
• ·        ترك مصرف الكل و دخانيات
• ·        كاهش وزن

اصلاح شيوه زندگي علاوه بر تأثير بر رويسطح  فشارخون، مرگ ناشي از بيماري قلبی و عروقي را هم كاهش می­دهد. بنابراين، بدون توجه به مقدار فشارخون، تمام افراد بايد شيوه­هاي زندگي سالم و بهداشتی را بپذيرند. یکی از عاداتی که می­تواند در کنترل بیماری فشارخون کمک کننده باشد پیروی از رژیم غذایی دش (DASH) است. تحقیقات ثابت کرده که با تبعیت از رژیم­ غذایی دش، به مرور سطح چربی و کلسترول خون و میزان فشارخون سیستولیک و دیاستولیک کاهش می­یابد. این رژیم زیر نظر کارشناس تغذیه، بر مصرف غلات کامل، سبزیجات تازه، میوه­جات، حبوبات، گوشت بدون چربی، و لبنیات کم چرب و محدودیت مصرف سدیم(نمک) تاکید دارد و غنی از منیزیم، پتاسیم، کلسیم و فیبر است.