معاونت بهداشت

موضوع ارتقای سلامت خواب و نظم در برنامه ها یکی از موضوعات مهم در سلامت فرد خانواده و جامعه می باشد و هفته آگاه سازی خواب سالم از ٢٦ اسفند ماه روز جهانی خواب جمعه ١٥ مارس (۲٠٢٤ لغایت سوم فروردین ۱٤۰۳ می باشد که مقرر است از سال جاری در برنامه های فرهنگ سازی سبک زندگی سالم قرار گیرد و با نظارت عالی معاون محترم و تحت مدیریت همکاران محترم آموزش و ارتقا سلامت آن معاونت بطور سالانه جهت برجسته سازی اهمیت خواب سالم و موضوعات سلامت مرتبط برگزار شود.

 شعار جهانی امسال:  sleep Equity for Global Health

تعادل خواب برای سلامت جهانی

به عنوان یکی از رفتارهای سالم در بهداشت فردی، خواب، جایگاه مهمی در سبک زندگی سالم و برنامه ملی خود مراقبتی دارد که می تواند منجر به ارتقا سلامت جسمی، روانی و اجتماعی فرد خانواده و جامعه گردد.

 سازماندهی روزجهانی خواب توسط اعضای انجمن جهانی ،خواب کارشناسان و متخصصان خواب و حامیان سلامت جامعه در بیش از ۷۰ کشور انجام می پذیرد. روز جهانی خواب که توسط انجمن جهانی خواب ایجاد و برگزار می شود یک رویداد بین المللی شناخته شده است که باعث ایجاد ارتباط و افزایش آگاهی سلامت خواب در میان ، محققان، کارکنان مراقبتهای بهداشتی، بیماران و مردم می شود.

این دلیل که خواب یک رفتار طبیعی است به این معنا نیست که باید خواب را موضوعی کم ارزش و پیش پا افتاده انگاشت و آحاد افراد باید مانند سایر رفتارهای مهم سلامت ساز مانند ورزش و تغذیه به خواب خود نیز اهمیت دهند. هر فردی در هر سنی می تواند با اولویت دادن به خواب و انجام راهکارهایی برای بهبود خواب و سلامت شبانه روزی سلامت و رفاه جسمی روانی خود و خانواده را افزایش دهد.

 چند پیام کلیدی برای هفته خواب سالم امسال مد نظر است:

• خواب سالم فراتر از طی یک مدت زمان معمولی است.
• سه عنصر خواب با کیفیت عبارتند از: مدت زمان مدت زمان خواب باید به اندازه ای باشد که فرد در روز بعد هوشیار باشد.
• تداوم دوره های یک خواب کامل باید یکپارچه و بدون تکه تکه شدن باشد.
• عمق خواب باید به اندازه ای عمیق باشد که ترمیم کننده جسم و روان باشد.
• خواب ستون سلامت انسان است.

اگر «سلامت» را به عنوان وضعیت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه صرفاً فقدان بیماری یا ناتوانی تعریف کنیم میتوان اهمیت خواب برای سلامت جسمی ذهنی و اجتماعی را نشان داد. خواب مانند تغذیه و فعالیت بدنی برای سلامتی ضروری و یک ستون حیاتی سلامت است.

• خواب به حمایت از حافظه و یادگیری کمک می کند.
• خواب به پاکسازی مواد زائد از مغز و ارتقای سلامت مغز کمک می کند.
• خواب از سلامت مغز حمایت میکند و سلامت مغز از خواب حمایت می کند.
• خواب از سیستم ایمنی بدن حمایت میکند و همینطور سلامت ایمنی از خواب حمایت می کند. خواب به سیستم ایمنی کمک میکند تا باکتریها و ویروس ها را پاک کند.
• خواب به بازیافت سلولهای قدیمی و حفظ بدن و سطح انرژی ما کمک می کند.

 سلامت خواب به طور نابرابر در بین گروههای مختلف سنی و شغلی توزیع شده است و هدف مهمی برای عادلانه شدن توزیع سلامت است.

خواب نامناسب و ناکافی می تواند تأثیرات مهمی بر سلامت انسان داشته باشد. خواب ناکافی با چاقی دیابت و بیماری عروق کرونر و مرگ و میر قلبی عروقی مرتبط است و میتواند پاسخ ایمنی را تضعیف نماید و آسیب پذیری بیشتری به عفونت ها ایجاد کند که کیفیت خواب را بیشتر کاهش می دهد.

• برخی از اختلالات خواب مانند آینه انسدادی خواب با اختلالات شناختی و دمانس و زوال عقل، خطر تشنج و افزایش خطر سکته مغزی مرتبط هستند.
• خواب نامناسب می تواند منجر به کاهش زمان واکنش اختلال در قضاوت و اختلال شناختی مشابه مسمومیت با الکل شود.
• خواب آلودگی می تواند رانندگی ایمن را مختل کند حتی اگر راننده به خواب نرود. (مهم)

متخصصان به اهمیت خواب برای سلامت مغز پی برده اند. در سال ۲۰۲۲ انجمن قلب آمریکا، خواب را به فهرست هشت عامل ضروری برای سلامت قلب و عروق اضافه کرد.

 خواب با کیفیت چیست؟ چه چیزی باعث اختلال در خواب میشود؟ بیخوابی مزمن چیست؟ اهمیت خواب کافی برای رانندگی و سفرها چیست؟ روز جهانی آگاه سازی و ترویج خواب سالم سالانه در آخرین جمعه ی سال و پیش از فرارسیدن بهار به جهت یادآوری اهمیت خواب سالم در قالب کمپینهای بین المللی برگزار میشود و به مدت یک هفته این فرایند جهت ترویج پیام های کلیدی خواب سالم ادامه دارد.

 اولین روز جهانی خواب در ۲۰۰۸ برگزار شد و با شعارهای متنوع در طی سالهای گذشته برگزار شده است که به شرح ذیل است:

خوب بخواب کاملا بیدار زندگی "کن" - ١٤ مارس ٢٠٠٨

هوشیار رانندگی کنید سالم به مقصد برسید مارس ۲۰۰۹

"خوب بخوابید سالم بمانید - ۱۹ مارس ۲۰۱۰

خواب خوب رشد سالم" - ۱۸ مارس ۲۰۱۱

به راحتی نفس بکش خوب بخواب" - ١٦ مارس ۲۰۱۲

خواب خوب سالمندی "سالم" - ١٥ مارس ۲۰۱۳

خواب آرام تنفس ،آسان بدن سالم" - ١٤ مارس ٢٠١٤

وقتی خواب سالم است سلامتی و شادی فراوان است " - ۱۳ مارس ۲۰۱۵

خواب خوب یک رویای قابل دسترس است" - ۱۸ مارس ٢٠١٦

آرام بخواب، زندگی را پربارتر کن" - ۱۷ مارس ۲۰۱۷

به گروه خواب سالم بپیوندید ریتم خواب خود را تنظیم کنید تا از زندگی لذت ببرید" - ١٦ مارس ۲۰۱۸

"خواب سالم سالمندی سالم" - ١٥ مارس ۲۰۱۹

خواب بهتر زندگی بهتر سیاره "بهتر" - ۱۳ مارس ۲۰۲۰

خواب منظم، آینده سالم - ۱۹ مارس ۲۰۲۱

خواب سالم، ذهن سالم دنیای شاد - ۱۸ مارس ۲۰۲۲

خواب برای سلامتی ضروری است - ۱۷ مارس ۲۰۲۳