معاونت بهداشت

سرب در اسباب بازی کودکان

یکی از اساسی ترین و مهمترین نیازهای کودک بازی و اسباب بازی است. اگر به کودکی که مشغول بازی کردن با اسباب بازی هایش است توجه کنید به خوبی می بینید که او در دنیای خود غرق شده و به غیر از اسباب بازی خود به چیزی توجه نمی کند. امروزه بحث سلامت اسباب بازی های کودکان بسیار مورد توجه قرار گرفته است و در بسیاری از کشور های جهان با ایجاد استاندارد های لازم و وضع قوانین بازدارنده و محکم از ورود اسباب بازی های نامرغوب و در بسیاری از موارد آلوده به فلزات سنگین و آلاینده های میکروبی جلوگیری می کنند. مواد بسیاری در اسباب بازي ها هستند که سمي و مضر شناخته شده اند؛ يکي از اين مواد، سرب است. طبق استاندارد های بهداشتی باید کليه اسباب بازي ها با مواد رنگي بدون سرب، رنگ شده باشند و این در حالیست که طبق آزمایشات انجام شده در اکثر اسباب بازی ها مقادیر قابل توجهی سرب مشاهده شده است. از آنجا که اسباب بازی های کودکان از جمله وسایلی است که کودکان بیشترین سرو کار را با آنها دارند و در حین بازی امکان دارد آنها به دهان خود ببرند ، و یا الزاماً جهت استفاده از وسایلی از قبیل فلوت ، سوت و ساز دهنی باید آنها را به دهان خود بگذارند ، لذابایستی رنگ و سایر مواد قابل استخراج این اسباب بازی ها از نظر فلزات سمی حداقل بوده و مقدار آن از حد مجاز تجاوز نکند .در کشورهای مختلف اروپایی و امریکایی تحقیقات گسترده ای در مورد فلزات سنگین موجود در رنگ ها و مواد حاوی رنگ و خطرات ناشی از آنها بعمل آمده و خطرات بسیار زیاد آنها در مواد رنگی به اثبات رسیده است . در ایران نیز تحقیقی توسط دکتر حسین پور مقدس، احمد رضا پیشکار و فخرالملوک کاوه زاده با عنوان بررسی تعداد فلزات سرب ، کروم و کادمیوم در برخی از اسباب بازی های پلاستیک کودکان در شهر اصفهان انجام شده است که نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد اسباب بازی های مورد مطالعه حاوی فلزات سمی سرب ، کروم  و کادمیوم بوده اند که بیشترین غلظت فلزات سمی در اسباب بازی های کودکان مربوط به سرب و کمترین آن مربوط به کادمیوم می باشد. بعبارتی مقدار سرب، کروم و کادمیوم در اسباب بازی های مورد مطالعه از حداکثر مقدار مجاز سرب (mg/kg200) و حداکثر مقدار مجاز کروم و کادمیوم (mg/kg100) بسیار کمتر بوده است و به نظر می رسد که مقادیر خطرناک سرب ، کروم و کادمیوم از این اسباب بازی ها جدا نمی شود . 

سرب، مي تواند بر مغز انسان اثرات تخريبي برگشت ناپذيري بگذارد و تماس دست کودکان با آنها منجر به صدماتی به کبد، شش ها و سیستم هورمونی می شود. والدین باید در انتخاب اسباب بازی دقت و هوشیاری لازم را داشته باشند; در نخستین گام هنگام خرید اسباب بازی ها علامت استاندارد را مورد توجه قرار دهند. خرید اسباب بازی های پلاستیکی را کم کنند و از پازل های چوبی به خصوص آنهائی که بدون استفاده از رنگ و مواد شیمیایی مضر ساخته می شوند و عموما بی ضرر هستند استفاده نمایند. 

زهرا مولوی- کارشناس بهداشت حرفه ای مرکز بهداشت استان