18 مهر آغاز هفته سلامت روان 
 شعار  سال: ارتقاء سلامت روان ، جامعه با نشاط

اقتضای جان  چو ای دل آگهی است      هر که آگه تر بود جانش قوی است 

بدون تردید  این شعر زیبا و پر مغز مولانا این پیام را در ذهن ایجا می کند  که هنر خوب زیستن و خوب زندگی کردن در گروی دانش و آگاهی است و انسان که گویا برترین موجود خلقت است با تکیه بر خرد و اندیشه اش قادر است تا بی نهایت دانش کسب کند و مهارت بیاموزد تا در سایه این لطف و مرحمت خداوندی، توانمندتر و سالم تر زندگی کند.

به تعبیری می توان گفت که سلامتی تنها نبود بیماری نیست، بلکه سلامت محصول چهار بعد  انسان یعنی «سلامت جسم، روان،سلامت اجتماعی و معنوی » است  که این چهار گانه در کنار هم، سلامتی و سالم زیستن را رقم می زنند. احساس ارزشمندی و مفید بودن ، رضایت مندی از خویشتن و توانایی همدلی کردن با دیگران از مهمترین نشانه های سلامت روان است که بدون شک مناسب ترین زمان آموزش و توانمند سازی دراین زمینه ها دوران کودکی، نوجوانی، و جوانی است که جایگاه آن خانه، مدرسه و دانشگاه است.

شادی و نشاط به عنوان یکی از احساسات ریشه ای  مثبت و  یکی از ضروری ترین خواسته های فطری  و نیازهای روانی انسان، نقش تعیین کننده ای در تامین سلامت  فرد و جامعه داشته  و از آنجا که شادی و همواره با خرسندی، خوشبینی ،امید و اعتماد همراه است،می تواند نقش تسریع کننده ای در فرایند توسعه جامعه داشته باشد. به همین مناسبت از سال 2000 میلادی به بعد در نگاه  سازمان ملل برای تعیین توسعه یافتگی کشورها متغییر های نشاط و شادکامی،امید به آینده، خشنودی و رضایت مندی افراد جامعه  به عنوان یک متغییر کلیدی وارد محاسبات شده است.

نشاط در فرایند رابطه فرد با  جامعه و گروه تحقق پیدا می کند، در غیر این صورت از نگاه ناظر بیرونی چیزی جز  مجموعه ای  از کیفیات روانی  و هیجانی طرب انگیز فردی نخواهد بود.

تعیین کنند های اصلی نشاط

1 سرانه تولید ناخالص ملی  یا همان رفاه مادی

2 حمایت اجتماعی شامل روابط خانوادگی  یا شبکه ای دوستان یا آشنایان که بتوان در مواقع نیاز روی آنها حساب باز کرد.

3 امید به زندگی یا تعداد سالهایی که شخص در این دنیا زندگی خواهد کرد.

4سخاوت به معنی شرکت در کارهای عامل المنفعه.

5 فراغت

6 جشنها و مراسم جمعی و دور همی

7 آزادی انتخاب تصمیم های  اصلی زندگی

8 امنیت

9 امید 

خودمراقبتی و نقش آن در شادی و نشاط اجتماعی

خود مراقبتی گام اول سلامت است . خود مراقبتی یعنی همین که ما یاد بگیریم از خودمان مراقبت کنیم.  بین 65درصد تا 85 درصد  از مراقبتهای که به سلامت منجر می شود، محصول همین خود مراقبتی است. یعنی فعالیتهایی که ما یا خانواده هایمان برای حفظ و ارتقاء سلامت مان ، پیشگیری از ابتلا به بیماری ، درمان بیماری هایمان  یا کاهش عوارض  آن انجام می دهیم.

خود مراقبتی عملی است که در آن هر فردی  از دانش و مهارت  وتوان خود به عنوان یک  منبع استفاده می کند تا به طور مستقل از سلامت خود مراقبت کند.تصمیم گیری درباره خود و با اتکاء به خود است. البته این تصمیم گیری می تواند شامل مشورت و کمک تخصصی  یا غیر تخصصی از دیگران  نیز باشد.اگر چه خود مراقبتی ، فعالیتی است که مردم برای تامین و حفظ و ارتقاء  سلامت خود انجام می دهند ؛ ولی گاهی این مراقبت به فرزندان، خانواده، دوستان، همسایگان، هم محلی ها و همشهریان آنها نیز گسترش می یابد به هر حال در تعریف  خود مراقبتی  پنج ویزگی زیر پنهان می باشد.

1 رفتاری داوطلبانه است.

2 فعالیتی آموخته شده است.

3 حق و مسئولیتی است همگانی برای حفظ سلامت خود ،خانواده و نزدیکان

4 بخشی از مراقبتهای  نوزادان ،کودکان، نوجوانان و سالمندان است.

5 بزرگسالانی که قادر به خود مراقبتی نیستند  نیازمند دریافت مراقبتهای بهداشتی از ارائه دهندگان خدمات اجتماعی و بهداشتی خواهند بود.

اما درخت سعادت در بستر پر نشاط می روید نه در شوره زار سردی و افسردگی .

عامل ایجاد بسیاری از مشکلات روحی و جسمی ، یاس و ناامیدی و اضطراب و تشویش خاطر است. خانواده های آرام و با نشاط خود به خود بسیاری از مشکلات را نخواهند داشت. شادابی که بر فضای خانه حاکم شد موفقیت در کار، معاشرت خوب اجتماعی و تربیت صحیح فرزندان و اثرات فرخنده و مبارک دیگری را به دنبال خواهد داشت. پس بیاید دستی به سر و روی زندگیمان بکشیم و نگذاریم گردو غبار و افسردگی بر چهره نشاط و سرزندگی آشیانمان بنشیند. نشاط در خانواده  موجب به  وجود آمدن  زمینه مساعد برای تامین سعادت و کامیابی افراد آن و در نتیجه تامین سعادت و کمال و شادابی جامعه می باشد

شادابی نیرو محرکه اجتماع است و نشاط اجتماعی رابطه مستقیم با کاهش آسیبهای اجتماعی و روانی دارد.

برای ایجاد نشاط اجتماعی از خودمان شروع کنیم .

1 مهارت خود آگاهی و ارتباط موثر را هر چه زودتر فرا بگیریم.

2 به  ارزش هاو اعتقادات دینی خود پایبند باشیم و آن را تقویت کنیم

3 ورزش روزانه را فراموش نکنیم .

4 منظم باشیم و نظم و انضباط را در هر کجا که هستیم رعایت کنیم .

5 به قوانین احترام بگذاریم.

6 تغذیه خوبی داشته باشیم

نقش شادی ونشاط درسلامت روان نوجوانان وجوانان

شادی ونشاط به عنوان یکی از احساسات ریشه ای مثبت ویکی ازضروری ترین خواسته های فطری ونیازهای روانی انسان ،نقش تعیین کننده ای درتامین سلامت فرد وجامعه داشته وازآنجا که شادی همواره با خرسندی خوشبینی وامید واعتماد همراه است می تواند نقش تسریع کننده ای درفرایند توسعه جامعه داشته باشد .با همین مبناست که ازسال 2000میلادی به بعد درنگاه سازمان ملل برای تعیین سطح توسعه یافتگی کشورها متغیرهای نشاط یا شادکامی ،امید به آینده ،خشنودی ورضایت مندی افراد جامعه نیز به عنوان یک متغیرکلیدی وارد محاسبات شده است به این صورت که اگر مردم یک جامعه احساس شادکامی خشنودی ورضایتمندی نکنند نمی توان آن جامعه راتوسعه یافته به ویژه درحوزه توسعه اجتماعی قلمداد نمود .

نشاط اجتماعی درجوانان و نوجوانان

جوانان و نوجوانان به عنوان سرمایه های انسانی هر جامعه ای هستند .درهر جامعه ای پویاترین گروه های آن را قشر جوانان تشکیل می دهند وشادابی این قشر از جامعه تا حد زیادی لازمه سلامت وشادی بسیاری از احاد جامعه است .بررسی های علمی نشان می دهد مشارکت اجتماعی سهم عمده ای درنشاط اجتماعی جوانان ونوجوانان دارد .مشارکت اجتماعی ازبی تفاوتی ،تکروی وعدم حس تعاون وتحرک وتمایل به تامین محدود وشخصی درمیان اعضای جامعه وجوانان جلوگیری می کند ،نابرابری ها راکاهش می دهد ،همبستگی ووحدت را تقویت می کند ودرنهایت ،موجب رضایت مندی ونشاط اجتماعی در جوانان ونوجوانان می گردد.مجهزبودن جوانان و نوجوانان به نشاط اجتماعی ، باعث ایمنی آنها دربرابر مشکلات می شود و آنان به راحتی می توانند با شرایط متغیر زندگی ، انطباق یابند ونقشی مفید درجامعه داشته باشند .بنابراین افزایش نشاط اجتماعی درآنها باعث کاهش آسیب های اجتماعی می شود .

تعیین کننده های اصلی نشاط

باتوجه به اینکه نشاط به نوعی محصول رضایت ذهنی افراد اززندگیشان مشخص کردن رضایت ذهنی مستلزم مشاهده ی دوعامل اساسی است که ازجهاتی بایکدیگر درتقابل قراردارند.یکی از این دو عامل احساس آنی رضایت یا ناخشنودی افراد است .دومین عامل  کیفیت ارزیابی کلی افراد اززندگیشان است ومیزان رضایت عمومی تری که کمتر درمعرض دگرگونی وتغییر قرارمی گیرد .درزیر برخی از متغیرهای ایجاد نشاط آورده شده است .

حمایت اجتماعی

حمایت اجتماعی روابط خانوادگی یا شبکه ی دوستی یا داشتن کسی تکه بتوان درزمان مواجهه با مشکلات روی اوحساب کرد .

امید به زندگی

تعداد سال هایی که انتظارمی رود یک فرد ازیک سن تا سن دیگر زنده باقی بماند

آزادی اتخاذ تصمیم های اصلی زندگی

آزادی انتخاب رشته ی تحصیلی شغل آزادی عمل درزندگی روزمره .درحقیقت آزادی انتخابی که دراینجا دربارهی آن صحبت می کنیم تنهادرحضورقاعده ها ومحدودیت های اجتماعی مشخصی معنا دارد گیرم این محدودیت ها وقواعد با قیود سنتی متفاوت باشند

سخاوت

مشارکت درکارهای عام المنفعه است .درست است که کمک مالی به خیریه ها ،پارامترهای مهمی از وضعیت زندگی اجتماعی

افراد را آشکار می سازد،اما نکته ی مورد نظر دراینجا این است که هدف سنجش تمایل ذهنی وخود انگیخته ی افراد به ایفای

نقش درامور همگانی جامعه ودرواقع به نوعی سنجش میزان مسئولیت پذیری اجتماعی افراد بوده است .

فراغت (تفریح ،سفرخودآفرینی وخلاقیت ،رسانه ها )

جشنها ومراسم جمعی (کارناوال ها )

فستیوال های هنری مردمی اعیاد مذهبی مناسبت های سیاسی وملی وبسیاری موارد مشابه دیگر حدودی تجربه ی زندگی

جماعتی را درجوامع مدرن بازآفرینی می کنند.چنین موقعیت هایی ازجهات متعددی پراهمیت هستند که تجدید شوروشوق ملی یا

تحکیم هویت جمعی اقلیت های قومی ومذهبی مهمترین آنهاست .

امنیت

امید

راهکارها

·         رشدوگسترش شبکه حمایت همسالان

·         رشدوگسترش رویکرد تاب آوری اجتماع نگر درمدارس ودانشگاه ها به منظور ارتقاء حمایت های اجتماعی

·         ترویج سبک زندگی سالم

·         کاهش انگ وتبعیض دربه کارگیری افراد درمحیط های کار (انگ ناشی از برخی بیماری های جسمی وروان پزشکی )

·         پیشگیری از خشونت علیه همسر وکودکان

·         ارتقای فرهنگ زیست شهری وسلامت شهری

·         افزایش سهم کالاهی فرهنگی ،هنری ورسانه ای درسبد مصرف خانوارها

·         برقراری توازن میان زمان کاروزمان فراغت

تاثیر فضای مجازی برسلامت روان جوانان ونوجوانان

فضای مجازی

درطی 25سال گذشته اطلاعات جدید وفناوری های ارتباطی تغییرات زیادی کرده است وافراد تعاملات زیادی با دنیای اطراف

 خود دارند فضای سایبری ،فضای دیجیتال /مجازی است که ازطریق شبکه های رایانه ای ایجاد می شود وبا استفاده ازجلوه های

سمعی وبصری سعی درشبیه سازی دنیای واقعی دارد .فضای مجازی فرصت های زیادی رادرامر آموزش، به اشتراک گذاری

وارتباط ارایه می دهد تا قبل از آن ممکن نبود .

فضای مجازی شامل موارد زیر است

الف) زیرساخت های فیزیکی وابزار ارتباط راه دور

ب )شبکه های کامپیوتری وارتباط آنها

ج اینترنت

فضای مجازی نه تنها یک ابزار ارتباطی است بلکه ماهیتی اجتماعی دارد .به طور کلی، تکنولوژی های جدید ارتباطی مانند گوشی های همراه ،بازی های اینترنتی ،شبکه های اجتماعی روش زندگی ماراتغییر داده اند وشرایط جدیدی فراهم کرده اند .مانند هر فرهنگ دیگری ،فضای مجازی ،کدهای اخلاقی خودش رادارد که از آن به اخلاق مجازی یاد می شود .احترام به فضای خصوصی دیگران یکی از قواعد اصلی تلقی می شود .

براساس اعلام سایت جهانی اینترنت ،حدود 7/56%ازجمعیت ایران درسال 2016ازاینترنت استفاده می کرده اند که این رقم ایران را دررتبه سیزدهم دربین کشورهای دنیا قرارداده است .بنابراین استفاده از اینترنت جزء گریزناپذیرزندگی امروز است .

تاثیر منفی رسانه های اجتماعی درجوانان و نوجوانان

·         افسردگی واضطراب

·         خواب

·         اعتیاد به اینترنت

·         تغییرات ساختاری در رشد مغز

نشانه های استفاده زیاد ازاینترنت

·         بی خوابی وخستگی زیاد

·         افت تحصیلی

·         عدم شرکت درفعالیت های اجتماعی مدرسه

·         توجیه اینکه آموزش از طریق اینترنت بیشتر از مدرسه است

·         پرداخت کمتر به روابط دوستی وقطع روابط اجتماعی

نشانه های استفاده سالم ازاینترنت

·         رعایت برنامه ای از پیش تعیین شده کاربا اینترنت وکامپیوتر بطوریکه از ساعت برنامه ریزی شده بیشترنشود

·         بودجه مالی مشخصی برای استفاده اینترنتی تغیین شده باشد و ازآن میزان بیشتر نشود

·         به زمان تعیین شده برای تکالیف کاری وتحصیلی برسد

·         لذت بردن از فعالیت هایی غیر ازکاربا اینترنت وکامپیوتر

اثرات مثبت رسانه های اجتماعی برنوجوانان

·         دسترسی به اطلاعات سلامت

·         حمایت عاطفی

·         ابعاد اجتماعی

·         خودباوری

·         روابط