معاونت بهداشت

اهمیت بیماریهای قلبی عروقی

بيماري هاي قلبي عروقي اولين علت مرگ در دنيا هستند و پيش بيني مي شود هم چنان در اين رتبه باقي بمانند.طبق پيش بيني سازمان جهاني بهداشت انتظار مي رود سالانه 23 ميليون نفر به علت بيماري هاي قلبي عروقي فوت كنند .عوامل خطري كه سبب  بيماري قلبي و سكته مغزي مي شوند شامل: فشارخون بالا،كلسترول خون بالا ، قند خون بالا ،مصرف سيگار،مصرف كم ميوه و سبزي،اضافه وزن ،چاقي وكم تحركي هستند. اين نكته حائز اهميت است كه با كنترل عوامل خطر اصلي كه شامل مصرف دخانیات،رژيم غذايي ناسالم و كم تحركي هستند مي توان از 80% اين مرگ هاي زودرس جلوگيري كرد.

شعار روز جهانی قلب در سال 1391:

                               قلبي سالم ،خانه اي سالم ، دنيايي سالم

                 با تاکید بر پيشگيري از بيماري قلبي عروقي در كودكان و زنان 

معمولا" همه فكر مي كنند بيماريهای قلبي عروقي بيماري سالمندان و مردان و افراد ثروتمند است.ولی در واقع خطر بروز بیماری در زنان نیز بسیار بالاست. تقريبا" نيمي از مرگهای سالانه ناشي از بيماري قلبي عروقي در زنان رخ مي دهد.در حقيقت اين بيماري اولين عامل مرگ در زنان است كه يك مرگ از هر سه مرگ را شامل مي شود. لذا حياتي است كه زنان در مورد خطر بيماري قلبي عروقي و اقدامات حفاظتي براي خود و افراد خانواده آگاهي يابند.

زنان اغلب محافظ سلامت قلب خانواده هستند . از اين جهت آن ها يك عامل موثر كليدي در حفظ سلامت قلب افراد خانواده هستند.

كودكان نيز بطور خاص در معرض خطر هستند . چون در مورد كنترل محيط خود و انتخاب شيوه هاي زندگي براي قلب سالم ،تصميم گيرنده نيستند و والدين آن ها اين مسئوليت را بر عهده دارند.

 عوامل خطري مانند چاقي،ديابت و كم تحركي در دوران كودكي به مقدار زيادي مي تواند احتمال ابتلاء به بيماري قلبي در بزرگسالي را افزايش دهد.

زندگي مدرن ،كودكان را در معرض خطر عوامل خطر ي مانند رژيم غذايي پركالري ، رژيم هاي غذايي غني از چربي هاي مضر غذايي و قند ، فعاليت هايي مانند بازي هاي كامپيوتري كه كم تحركي را تشويق مي كنند ، تبليغات مشوق مصرف دخانيات يا محيطي كه پر از دود سيگار بازدم افراد سيگاري است قرار مي دهد.

راههای پیشگیری از بروز بیماری ( شيوه زندگي سالم )

براي حفاظت از سلامت و اجتناب از اثرات جسمي،عاطفي و مالي بيماريهای قلبي عروقی بايد فورا" اقدام كنيد.

1-فعالیت بدنی داشته باشید

قلب عضله‌ای است که برای حفظ کارایی‌اش در تلمبه ‌کردن خون با هر ضربان به ورزش منظم نیاز دارد. فعالیت هوازی (ایروبیک) بهترین ورزش برای قلب است. این فعالیت‌ها شامل پیاده‌روی تند، دویدن نرم، شنا، دوچرخه‌سواری و... است ،یا هر فعالیتی که قلب و ریه‌ها و عضلات را برای مدتی به کار گیرد.

تنها30 دقيقه فعاليت بدني با شدت متوسط و 5 بار در هفته خطر بيماري قلبي و سكته مغزي را به طرز قابل توجهي كاهش  مي دهد.

فعاليت بدني لزوما" نبايد به شكل تمرين يا ورزش باشد! ساير فعاليت ها مانند انجام كارهاي خانه داري وحرکات نرمشی در محیط کار نیز می تواند فعالیت بدنی محسوب شود.

استفاده از بازیهای کامپیوتری در کودکان که امروزه بسیار شیوع یافته است، باعث ایجاد کم تحرکی و بروز چاقی می گردد که بایستی استفاده از ان را محدود نموده و آنان را به بازیهایی که تحرک بیشتری دارند تشویق کنید.

2-غذاي سالم مصرف كنيد

بنظر مي رسد ترك مصرف بعضي غذاهاي مضر كه به مصرف آن عادت كرده ايم سخت باشد. اما با جايگزيني اين غذاها با غذاهاي سالم به تدريج ذائقه خود را تغيير مي دهيم و به اين مواد غذايي عادت مي كنيم .

•-        مصرف غذاهای پر کالری و سرخ کردنی مثل فست فودها را محدود کنید.

•-    روغن جامد مصرف نکنید: روغن‌های جامد سرشار از اسیدهای چرب اشباع شده هستند که نقش مستقیمی در افزایش بیماری‌های قلبی و عروقی دارند.به جای آن از روغنهای مایع نظیر زیتون ،کلزا وغیره استفاده کنید.

      -  مصرف گوشتهای قرمز را محدود کنید و به جای آن بیشتر از گوشت ماهی و پرندگان استفاده کنید.

    - از شیر و لبنیات کم چرب استفاده کنید.

      -  دريافت نمك را به كمتر از 5 گرم در روز محدود كنيد (حدود يك قاشق چايخوري) : نمک عاملی مهم در                افزایش فشار خون و شیوع بیماری‌های قلبی است. برای کاهش مصرف نمک توصیه می‌شود نمک را سر سفره نیاورید و از خوردن تنقلات شور مثل چیپس، پفک و خیارشور خودداری کنید.به جای آن از چاشنیهای دیگری نظیر آبلیمو ،فلفل وغیره استفاده کنید.

-  میوه و سبزی به اندازه کافی مصرف کنید: میوه و سبزی، هم دارای ویتامین زیاد و هم فیبر بالا هستند. مصرف فیبر ( الیاف گیاهی موجود در میوه‌ها و سبزی )چربی خون را کاهش می‌دهد و در کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی موثر است.

3-به دخانيات نه بگوييد

يك نفر از هر دو نفر سيگاري به علت بيماري هاي ناشي از دخانيات فوت مي كند.متاسفانه كودكان و نوجوانان بيشتر و بيشتري به مصرف سيگار رو مي آورند.

       -   براي حفاظت از افراد خانواده خود در آينده ،بسيار قاطعانه از مصرف سيگار در خانه خود جلوگيري كنيد.

       -   كودكان را در خصوص خطرات مصرف دخانيات ،آموزش دهيد تا به آن ها براي گفتن نه به مصرف سيگار  كمك كنيد.

        -    در صورت مصرف سیگارو سایر دخانیات آن را ترک نمایید.

4- استرس و فشارهای روانی را کنترل کنید

تنشهای روانی ، هیجانها و عصبانیتهای بیش از حد خطر ابتلا به بیماری عروق قلب و سكته قلبی را

می افزاید. زندگی سالم و دور از تنش در کنار خانواده یکی از بهترین کارها برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی است.

• - سعی کنید یادگیری مهارتهای کنترل استرس را جزئی از برنامه های روزمره خود قرار دهید.

•-        به اندازه کافی بخوابید: حداقل 6 تا 8 ساعت خواب در هر شبانه‌روز برای هر فرد لازم و ضروری است تا بدن بتواند فعالیت معمول خود را داشته باشد. محققان دریافته‌اند افرادی که کمتر از 5 ساعت در شبانه‌روز می‌خوابند 30 درصد بیشتر از افرادی که 8 ساعت خواب دارند در معرض خطر بیماری‌های قلبی هستند.

5-مقدار فشارخون،قند خون و چربي هاي خون خود را بدانيد.

با انجام مراحل بالا شما و افراد خانواده مي توانيد بار بيماري قلبي و سكته مغزي را در هر جاي دنيا كه هستيد كاهش دهيد.اما مهم است كه يك بررسي منظم در خصوص سلامت قلب خود  انجام دهيد.

-از مراقب بهداشتي يا پزشك بخواهيد فشارخون ، كلسترول خون ،  قند خون، نسبت دور كمر به باسن و شاخص توده بدني(BMI) شما را اندازه گيري كند و مقدار آن را به شما اطلاع دهد.

-زماني كه از وضعيت خطر كلي قلبي عروقي خود مطلع شديد،مي توانيد يك برنامه عملياتي خاص  براي بهبود سلامت قلب خود تهيه كنيد. اين برنامه عملياتي را براي يادآوري در معرض ديد خود و همه اعضاء خانواده قرار دهيد. كارشناسان بهداشتي در صورت لزوم مي توانند در خصوص درمان مناسب راهنمايي لازم را ارئه كنند.

تهیه و تنظیم :

محمد علی انصاری ( کارشناس بیماریهای غیرواگیر)