معاونت بهداشت

عنوان فشار خون بالا یا پرفشاری خون برای همه ما آشناست اما نام دیگری برای این وضعیت پزشکی خطرناک نیز وجود دارد و آن «قاتل خاموش» است.

عقیده متخصصان عنوان قاتل خاموش از این رو انتخاب شده که فشار خون بالا هیچ علامت مشخصی در اغلب موارد ندارد.

فشار خون بالا یا پرفشاری خون که گاهی به آن پرفشاری شریانی گفته می‌شود، یک بیماری مزمن است که در آن فشار خون در شریان‌ها بالا می‌رود. به دنبال این افزایش فشار، قلب باید برای حفظ گردش خون در رگ‌ های خونی شدیدتر از حالت طبیعی فعالیت کند. فشار خون شامل دو مقیاس سیستولی و دیاستولی است که وابسته به انقباض (سیستول) یا شل شدن (دیاستول) ماهیچه قلب بین ضربان‌ ها هستند. در حالت استراحت، فشار خون طبیعی سیستولی (یا حداکثر فشار خون) بین ۱۰۰ تا ۱۴۰ میلی ‌متر جیوه و فشار خون طبیعی دیاستولی (یا حداقل فشار خون) بین ۶۰ تا ۹۰ میلی ‌متر جیوه است. در صورتی که فشار خون به‌ طور مزمن برابر یا بیش از ۱۴۰ بر روی ۹۰ میلی ‌متر جیوه باشد، فرد از فشار خون بالا رنج می‌برد.

نزدیک به ۵۰ درصد از مبتلایان به فشار خون از بیماری خود مطلع نیستند و بسیاری از بیماران به صورت تصادفی از فشار خون خود با خبر می‌ شوند. درصد زیادی از بیماران مبتلا به فشار خون، بیماری خود را کنترل نمی ‌کنند.

این نکته را بدانید که قسمت های مختلف بدن به شیوه های مختلف تحت تاثیر فشار خون بالا قرار می گیرند. وقتی فشار خون شما بالاست، قلب سخت تر کار می کند و این تلاش اضافی منجر به ضخیم شدن عضله قلب می شود. نارسایی قلبی و در نهایت حمله قلبی از عوارض دیگر ابتلا به پرفشاری خون است.

وقتی فشار خون بالا می رود، مغز نیز در امان نیست. فشار خون بالا از عوامل اصلی سکته مغزی به شمار می رود که در آن یک رگ خونی در مغز خونریزی کرده و یا یک لخته خون، جریان خون به مغز را متوقف می کند. سکته مغزی می تواند باعث مرگ شده و یا آسیب های مغزی و ناتوانی مادام العمر را به همراه داشته باشد.

کلیه های شما نیز ممکن است هنگام فشار خون بالا در معرض خطر باشند. رگ های خونی در این اندام، تحت تاثیر پرفشاری خون ضعیف شده و کلیه ها برای فیلتر کردن ضایعات و مایعات اضافی بدن دچار مشکل می شوند. انباشت مایعات زیاد در بدن شما به نوبه خود فشار خون را افزایش می دهد. در واقع می توان گفت فشار خون بالا یکی از مهمترین عوامل ابتلا به نارسایی کلیه است.

حتی چشمان شما نیز در برابر پرفشاری خون ایمنی ندارند. زمانی که فشار خون بالا برای مدت طولانی ادامه پیدا کند، یعنی زمانی که فرد درمان مناسب برای این بیماری را نداشته باشد و یا داروها برای درمان فرد کافی نباشد، می تواند رگ های خونی موجود در شبکیه چشم را تخریب کند. اگر این آسیب به اندازه کافی شدید شود، رگ های خونی به مرور فرسوده و سپس پاره می شوند و جریان خون قطع می شود. این امر منجر به تورم اعصاب بینایی، خونریزی های چشمی، اتساع عروق چشمی، تاری دید، سیاهی رفتن چشم و حتی از دست دادن کامل بینایی می شود. به این تخریب و آسیب عروق چشمی به اصطلاح رتینوپاتی گفته می شود.

اگر هنوز از عوارض فشار خون بالا به اندازه کافی نگران نشدید، باید بدانید این عارضه شانس فرد برای ابتلا به آپنه انسدادی خواب و از دست دادن استخوان ها را نیز بیشتر می کند.

معیار فشارخون بالا

فشار خون طبیعی سیستول (حداکثر) از 120 میلی متر جیوه و فشارخون طبیعی دیاستول (حداقل) کمتر از 80 میلی متر جیوه محسوب می ‌شود.

در افراد 18 سال و بالاتر، فشار خون حداکثر 140میلی متر جیوه و بیشتر و فشارخون حداقل 90 میلی متر جیوه و بیشتر، فشار خون بالا محسوب می ‌شود.

در افراد مبتلا به بیماری قند یا بیماری مزمن کلیه، فشارخون مساوی و یا بیش از 80/130 میلی متر جیوه فشار خون بالا محسوب می شود.

در سنین بین 40 تا 70 سال، بالا رفتن فشار خون ماکزیمم (حداکثر) به اندازه 20 میلیمتر جیوه یا افزایش فشارخون مینیمم (حداقل) به اندازه 10میلی‌ مترجیوه، فرد را 2 برابر بیشتر در معرض خطر عوارض ناشی از فشار خون بالا قرار می ‌دهد.