معاونت بهداشت

بسمه تعالی

آیین نامه اجرایی قانون اصلاح ماده 13 قانون مواد خوردنی آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی

در اجرای تبصره سه قانون اصلاح ماده 13 قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی مصوب آذر ماه 1379 مجلس محترم شورای اسلامی، بدین وسیله آیین نامه اجرایی ماده مذکور را مشتمل بر 5 فصل، 95 ماده، 54 تبصره و 46 بند به شرح ذیل تصویب می نماید.

فصل اول

بهداشت فردی

ماده 1:

کلیه متصدیان و کارگران و اشخاصی که در مراکز تهیه، تولید و توزیع و نگهداری و فروش و وسایط نقلیه حامل مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی و اماکن عمومی اشتغال دارند، موظفند دروه ویژه بهداشت عمومی را به ترتیبی که معاونت سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین و اعلام می نماید گذارنده و گواهینامه معتبر آن را دریافت دارند.

تبصره 1: مدیریت و یا تصدی و اشتغال به کار در هر یک از کارگاهها و کارخانجات و مراکز و اماکن و وسایط نقلیه موضوع این آئین نامه بدون داشتن گواهینامه معتبر موضوع ماده 1 ممنوع است.

تبصره 2: استخدام یا بکارگیری اشخاص فاقد گواهینامه معتبر مندرج در ماده 1 این آئین نامه در هر یک از کارگاه ها و کارخانجات و اماکن و مرکز و وسایط نقلیه مذکور ممنوع است.

تبصره3: اشخاصی مانند صندوق دار، باغبان، نگهبان، راننده و نظایر آن ها که در اماکن موضوع این آئین نامه شاغلبرده لیکن با مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی ارتباط مستقیم ندارند از شمول ماده 1 فوق و تبصره های 1 و 2 مستثنی می باشند.

ماده 2:

کلیه متصیدیان، مدیران، کارگران و اشخاصی که مشمول ماده 1 این آئین نامه می باشند موظف اند کارت معاینه پزشکی معتبر در محل کار خود داشته و هنگام مراجعه بازرسین بهداشت ارائه نمایند.

تبصره 1: کارفرمایان موظفند هنگام استخدام اشخاص گواهینامه معتبر ماده 1 و کارت معاینه پزشکی آنان را ملاحظه و ضمن اطمینان از اعتبار آن در محل کسب نگهداری نمایند.

تبصره 2: کارت معاینه پزشکی منحصرا از طرف مراکز بهداشت شهرستان یا مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی وابسته به وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی صادر خواهد شد. مدت اعتبار کارت فوق برای پزندگان، اغذیه، ساندویچ بستنی و آبمیوه، فروشان و قنادان و مشاغل مشابه و نیز کارگران کارگاه ها و کارخانجات تولید مواد غذایی و بهداشتی فاسد شدنی 6 ماه و برای سایر مشغل موضوع این آئین نامه حداکثر یک سال می باشد.

ماده 3:

متصدیان و کارگران اماکن و مراکز و کارگاهها و کارخانجات و وسایط نقلیه، موضوع این آئین نامه موظفند رعایت کامل بهداشت فردی و نظافت عمومی محل کار خود را نموده و به دستوراتی کهخ از طرف بازرسین بهداشت داده می شود عمل نمایند.

ماده 4:

کلیه اشخاصی که در اماکن و مراکز و وسایط نقلیه موضوع این آئین نامه کار می کنند باید ملبس به لباس کار و روپوش تمیز و برنگ روشن باشند.

تبصره 1: کلیه تهیه کنندگان مواد غذایی نظیر آشپزان، نانوایان و مشاغل مشابه و نیز کارگران کارگاهها و کارخانجات تولید مواد غذایی و بهداشتی که با این مواد ارتباط مستقیم دارند ملزم به پوشیدن روپوش سفید و کلاه و اشخاصی مانند شاغلین و فروشندگان اغذیه و ساندویج، آبمیوه، بستنی، شیرینجات، کله و پاچه، جگرکی و مشابه آن ها علاوه بر روپوش و کلاه ملزم به استفاده از دستکش در حین کار می باشند.

تبصره2: در رستوران ها و چای خانه های سنتی افرادی که در امر پذیرایی شرکت داشته و با غذا سر و کار دارند ملزم به پوشیدن روپوش و کلاه سفید بوده و سایر افراد می توانند از لباس های محلی استفاده کنند.

ماده 5:

متصدیان اماکن و مراکز و کارگاه ها و کارخانجات موضوع این آئین نامه موظفند برای هر یک از شاغلین خود جایگاه محفوظ و مناسبی به منظور حفظ لباس و سایر وسایل در محل تهیه نمایند.

ماده 6:

متصدیان مراکز و اماکن و کارگاهها و کارخانجات و وسایط نقلیه موضوع این آئین نامه موظفند از ورود و دخالت افراد متفرقه به امور تولید و تهیه و طبخ و حمل و نقل و توزیع و فروش مواد غذایی جلوگیری نمایند.

ماده 7:

متصدیان مراکز و اماکن و کارگاه ها و کارخانجات و وسایط نقلیه موضوع این آئین نامه موظفند به تناسب تعداد کارگران خود بازار هر کارگر حداقل 5/2 متر مربع اطاق استراحت مطابق با موازین بهداشتی تهیه نمایند.

تبصره: در هر حال مساحت اطاق استراحت نباید کمتر از 5/7 متر مربع و ارتفاع سقف آن نباید کمتر از 8/2 متر باشد.

 

ماده 8:

متصدیان کارگاهها و کارخانجات مواد غذایی و بهداشتی مووضع این آئین نامه موظفند در صورت لزوم آشپزخانه انبار مواد غذایی اولیه و سالن غذا خوری با فضای کافی به تناسب تعداد کارگران و شاغلین با شرایط کاملا بهداشتی مطابق ضوابط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزکشی در محل کارگاه و یا کارخانه ایجاد نمایند.

ماده 9:

هر کارگر موظف به داشتن کلیه وسایل نظافت، شستشو، و استحمام اختصاصی می باشد.

ماده 10:

اشخاصی که به نحوی از انحاء یا طبخ و تهیه و توزیع مواد غذایی سر وکار دارند. در حین کار شخصا حق دریافت بهای کالای فروخته شده را از مشتری نخواهند داشت.

تبصره: شاغلین محل هایی مانند میوه و سبزی فروشی، عطاری، سقط فروش، بقالی و فروشندگان مواد غذایی بسته بندی شده، هم چنین فروشندگان آن گروه از مواد غذایی که بدون شستشو یا پخت و پز به مصرف نمی رسند از شمول این ماده مستثنی می باشند.

ماده 11:

جعبه کمک های اولیه با مواد و وسایل مورد نیاز در محل مناسب نصب گردد.

ماده 12:

کارگران کارگاهها و کارخانجات و اماکنی که با پخت و فرآوری مواد غذایی سر و کار دارهند هم چنین کارگران کشتارگاهها و محل هایی مانند آن ها موظفند هر روز قبل از شروع و بعد از خاتمه کار استحمام نمایند.

 

ماده 13:

 استعمال دخانیات توسط متصدیان و کارگران مشمول این آئین نامه در حین کار ممنوع است.

ماده 14:

فروش و عرضه سیگار در کارگاهها و کارخانجات و اماکن و مراکز و محل های موضوع این آیین نامه ممنوع است.

تبصره1: اماکن و مراکز و محل هایی که دارای مجوز و عاملیت عرضه دخانیات هستند از شمول ماده 14 مستثنی
 می باشند.

تبصره 2: فروش سیگار به افراد کمتر از 18 سال در اماکن و مراکز موضوع این آئین نامه ممنوع است.

ماده 15: مصرف هر گونه محصولات دخانیاتی در محوطه های عمومی کارگاه ها، کارخانجات و اماکن و مراکز و
 محل های موضوع این آیین نامه ممنوع است.

تبصره 1: متصدیان، مسئولین و یا کارفرمایان محل های موضوع این آئین نامه مشمول اجرای مفاد ماده 15 بوده و موظفند ضمن نصب تابلوهای هشدار دهنده در نقاط مناسب و در معرض دیده از مصرف دخانیات جلوگیری کنند.

تبصره 2: متصدیان، مسئولین و یا کارفرمایان موضوع تبصره 1 می توانند محل مشخصی را که کاملا از محل های
معمولی و عمومی جدا باشد جهت افرادی که می خواهند دخانیات مصرف کننده در نظر بگیرند.

 

 

 

فصل دوم

شرایط ساختمانی و بهداشتی مراکز تهیه، تولید، توزیع، نگهداری و فروش مواد غذایی و اماکن عمومی

ماده 16:

کف ساختمان باید دارای شرایط زیر باشد:

الف: از جنس مقاوم، صاف، بدون درز و شکاف و قابل شستشو باشد.

ب: دارای کف شور به تعداد مورد نیاز، مجهز به شتر گلو بوده و نصب توری ریز روی آن الزامی است.

ج: دارای شیب مناسب به طرف کف شور فاضلاب رو باشد.

ماده 17:

ساختمان دیوار از کف تا سقف از مصالح مقاوم بوده و طوری باشد که از ورود حشرات و جوندگان جلوگیری به عمل آورد.

تبصره 1: سطح دیوارها باید صاف، بدون درز و شکاف و برنگ روشن باشد.

ماده 18:

پوشش دیوار ها باید متناسب با احتیاطات و لوازم مربوط به نوع کار و برحسب مشاغل مختلف به شرح تبصره های ذیل باشد.

تبصره 1: پوشش بدنه دیوار کارگاه های تهیه مواد غذایی، آشپزخانه، آبدرخانه، انبار مواد غذایی، میوه و سبزی فروشی، حمام، مستراح، دستشویی، رختشویخانه باید از کف تا زیر سقف و در مورد کارگاهها و کارخانجات تولیدی مواد غذایی تا ارتفاع حداقل چهار متر کاشی، سنگ یا سرامیک و دیوار کارخانجات از ارتفاع چهار متر به بالا می تواند از سیمان صاف و صیقلی به رنگ روشن باشد.

تبصره 2: پوشش بدنه دیوار انبارهای بزرگ مانند انبارهای عمومی و امثال آن ها و بنکداری ها می تواند از مصالح دیگر مانند سنگ و سیمان صاف و صیقل و برنگ روشن باشد.

تبصره 3:  سطح دیوار سالن های پذیرایی تا ارتفاع حداقل 120 سانتی متر از کف با سنگ های صیقلی یا سرامیک و یا کاشی و از ارتفاع 120 سانتی متر تا زیر سقف با رنگ روشن قابل شستشو پوشیده شود.

تبصره 4: پوشش بدنه  دیوارهای مراکز تهیه و فروش مواد غذایی از قبیل کبابی، جگرکی، کله و پاچه، سیراب و شیردان، ساندویچ و اغذیه، پیتزا، مرغ کتاکی، قهوه خانه، و نظایر آن ها باید بر حسب نوع به شرح زیر باشد.

بند 1: چنان چه محل طبخ در مراکز فوق الذکر از سالن پذیرایی حدا سازی شده باشد قسمت طبخ مشمول تبصره 1 و قسمت پذیرایی مشمول تبصره 3 ماده 18 فوق الذکر می باشد.

بند 2: چنان چه محل طبخ از سالن پذیرایی جدا نشده باشد کلیه دیوارهای مراکز مذکور مشمول تبصره 2 ماده 18 می باشد.

تبصره 5: سطح بدنه دیوارهای مراکز فروش انواع شیرنی، خشکبار و آجیل، خوار بار فروشی، لبنیات فروشی، انواع نان فروشی، و عطاری تا ارتفاع 120 سانتی متر با سنگ یا کاشی و یا سرامیک و از ارتفاع 120 سانتی متر تا زیر سقف با رنگ قابل شستشو پوشیده شود.

تبصره 6: پوششش بدنه دیوارهای مراکز فروش انواع گوشت و فرآورده های گوشتی( قصابی، مرغ و ماهی، سوسیس و کالباس و مواد پروتئینی) باید از کف تا زیر سقف کاشی یا سرامیک با سطح صاف یا سنگ صیقلی باشد.

تبصره 7: پوشش بدنه دیوارهای نانوائی های سنتی و کارگاه های پخت انواع نان های ماشینی و ساندویچی و فانتزی و انبار آرد و شکر آن ها باید از کف تا زیر سقف از جنس کاشی یا سرامیک با سطح صاف یا سنگ صیقلی باشد.

تبصره 8: سرح بدنه دیوارهای سالن آرایشگاه ها از کف تا زیر سقف با رنگ روغنی قابل شستشو پوشیده شود. بدیهی است پوشش بدنه دیوارهای دستشویی، سرشوئی و مستراح در آرایشگاه ها باید از کف تا زیر سقف با کاشی یا سرامیک صاف و یا سنگ صیقلی باشد.

تبصره 9: پوشش سطح دیوار سالن های پذیرایی در رستوران ها و چای خانه های سنتی باید ضمن دارا بودن طرح و حالت سنتی از کف تا زیر سقف از مصالح مقاوم، صاف، بدون فرورفتگی و شکاف و قابل شستشو باشد.

ماده 19:

سقف باید صاف، حتی الامکان مسطح، بدون ترک خوردگی و درز و شکاف و همیشه تمیز باشد.

تبصره: پوشش سقف آشپزخانه و هر نوع محل طبخ و هم چنین گرمخانه و دوش حمام باید از جنس قابل شستشو و برنگ روشن باشد.

ماده 20: وضع درها و پنجره ها باید دارای شرایط زیر باشد:

الف) درها و پنجره ها از جنس مقاوم، سالم و بدون ترک خوردگی و شکستگی و زنگ زدگی و قابل شستشو بوده و همیه تمیز باشد.

ب) پنجره بازشو باید مجهز به توری سالم و مناسب باشد به نحوی که از ورود حشرات به داخل اماکن جلوگیری نماید.

ج) درهای مشرف به فضای باز مجهز به توری سالم و مناسب و هم چنین فنردار باشد به طوری که از ورود حشرات و جوندگان و سایر حیوانات جلوگیری نماید.

ماده 21:

آب مصرفی باید مورد تایید مقامات بهداشتی باشد.

 

ماده 22:

کلیه اماکن و مراکز و کارگاه ها و کارخانجات مشمول این آئین نامه باید دارای سیستم جمع آوری( ودر مورد هتل ها و کارگاه ها و کارخانجات سیستم تصفیه) و دفع بهداشتی فاضلاب مورد تایید مقامات بهداشتی باشند.

تبصره: هدایت و تخلیه هر گونه فاضلاب و پساب تصفیه نشده اماکن و مراکز و کارگاه ها و کارخانجات مشمول این آئین نامه به معابر و جوی و انهار عمومی اکیدا ممنوع می باشند.

ماده 23:

 وضع و تعداد دستشویی بهداشتی و متناسب باشد.

ماده 24:

وضع و تعداد توالت و دستشویی بهداشتی و متناسب باشد.

تبصره: دستشویی ها باید مجهز به صابون( ترجیحا صابون مایع) و خشک کن مناسب و بهداشتی بوده و وجود زباله دان در کنار دستشویی الزامی است.

ماده 25:

برای کارگران باید دستشویی و توالت مجزا و مجهز به شیر آب و سرد و با شرایط لازم بهداشتی در محل مناسب و به تعداد مورد نیاز به شرح جدول ذیل وجود داشته باشد.

1-5-1- نفر: کارگر 1 توالت و 1 دستشویی

2-25-6-نفر: بازار هر 10 نفر 1 توالت و 1 دستشویی( 25 نفر از هرکدام 3 دستگاه)

3-55-26 نفر: بازار هر 15 نفر 1 و توالت و 1 دستشویی ( 50 نفر از هر کدام 5 دستگاه)

4-115-56 نفر: بازارء هر 20 نفر 1 توالت و 1 دستشویی، (100 نفر از هر کدام 7 دستگاه)

5-266-116 نفر: بازار هر 25 نفر 1 توالت و 1 دستشویی( 250 نفر از هر کدام 13 دستگاه)

6- از 266 نفر به بالا به ازاء هر 30 نفر اضافی 1 توالت و 1 دستشویی.

تبصره: وجود توالت و دستشویی مفاد ماده 25 و بندهای 1 تا 6 آن برای کارگران مزد و کارگران زن به صورت کاملا جدا و مستقل از هم اجباری است.

ماده 26:

حمام مذکور در ماده 12 باید دارای شرایط مندرج در مواد 15 لغایت 20 و 27 و 30 و 31 و 37 و 38 این آئین نامه
بوده و تعداد آن نیز متناسب با تعداد کارگران به شرح جدول ذیل بوده و باید مشابه توالت و دستشویی برای کارگان
 مردم و کارگران زن به طور جداگانه محاسبه و اعمال و به صورت کاملا جدا و مستقل از هم در محل های مناسب وجود داشته باشد.

1-5-1- نفر، کارگر 1 دستگاه

2-20-6 نفر: بازار هر 5 نفر 1 دستگاه( 20 نفر 4 دستگاه)

3-50-21- نفر، بازاء هر 10 نفر 1 دستگاه( 50 نفر 7 دستگاه)

4-100-51 نفر، بازاء هر 20 نفر 1 دستگاه(100 نفر 10 دستگاه)

5- از 100 نفر کارگر به بالا به ازاء هر 20 نفر اضافی یکدستگاه

ماده 27:

دستگاه سوخت و نوع مواد سوختنی باید از نوعی باشد که احتراق به صورت کامل انجام گیرد.

تبصره: نصب هود با ابعاد متناسب، از جنس مناسب و مجهز به هواکش با قدرت مکش کافی بالای دستگاه پخت الزامی است.

ماده 28: 

محل شستشو و نگهداری ظروف باید در مجاور محل پخت و مجزا و مستقل از آن باشد.

ماده 29:

ظروف باید در ظرفشوئی حداقل دو مرحله ای( شستشو- آبکشی) یا توسط دستگاه های اتوماتیک  شسته شود.

تبصره 1: تعداد و ظرفیت هر ظرفشوئی باید متناسب با تعداد ظروف باشد.

تبصره 2: هر لگن یا هر واحد ظرفشوئی باید مجهز به آب گرم و سرد باشد.

تبصره 3: در صورت نداشتن ماشین ظرفشوئی، ظروف پس از شستشو، درمحل مناسب( قفسه مجهز به آب چکان ) و بدون استفاده از پارچه و حوله و امثال آن ها خشک و سپس در قفسه مخصوص ظروف نگهداری شود.

ماده 30:

قفسه و ویترین و گنجه ها باید قابل نظافت بوده و مجهز به در و شیشه سالم و همیشه تمیز و فاصله کف آن ها از زمین حدود 20 سانتی متر باشد.

ماده 31:

پیشخوان و میز کار باید سالم و سطح آن از جنس قابل شستشو باشد.

تبصره: میز کاری که صرفا جهت تهیه مواد غذایی به کار می رود باید فاقد هر گونه کشو و یا قفسه بوده و فضای زیر آن نیز مورد استفاده قرار نگیرد.

ماده 32:

سبزیجات و صفی جائی که در اماکن عمومی و مراکز عرضه مواد غذایی به صورت خام. در اختیار مشتریان گذارده
 می شود باید در محل مخصوص، تمیز، و با آب سالم و مایع ظرفشوئیی شستشو شده و پس از گندزدائی آبکشی
و مصرف گردد.

ماده 33:

انبار مواد غذایی باید قابل تمیز کردن بوده و وضع داخلی آن مطابق با شرایط در مواد 16 لغایت 20 و 28 لغایت 40 این آئین نامه و حجم و فضای آن متناسب با نیاز و احتیاجات موسسه باشد.

تبصره 1: انبار مواد غذایی باید به نحو مطلوب تهویه و میزان حرارت و رطوبت آن همواره مورد تایید مقامات بهداشتی باشد.

تبصره 2: انبار آرد و شکر باید مطابق نقشه مصوب بالاترین مقام بهداشتی محل شود.

تبصره 3: قفسه بندی و پالت گذاری در انبار به نحو مطلبو و مناسب انجام شود.

ماده 34:

کلیه مواد غذایی فاسد شدنی باید در یخچال و یا سرد خانه مناسب نگهداری شود و مدت آن بیش از زمانی نباشد که ایجاد فساد یا تغییر کیفیت نماید.

تبصره: یخچال و سرد خانه باید مجهز به دماسنج سالم باشد.

ماده 35: قرار دادن مواد غذایی پخته و خام و شسته و نشسته در کنار هم در داخل یخچال ممنوع بوده و یخچال و سردخانه همواره باید تمیز و عاری از هر گونه بوی نامطبوع باشد.

ماده 36:

عرضه و فروش مواد غذایی اماده مصرف از قبیل انواع ساندویچ، کباب، آش، غذاهای پخته، غذاهای فاسد شدنی،
شربت آلات و نوشیدنی های فله، ترشیحات و شور و خیار شور، شیرینی جات، انواع تنقلاب و خشکبار و آجیل الله و امثال آنها به صورت دوره گردی ممنوع است.

ماده 37:

تهویه مناسب باید به نحوی صورت گیرد که همیشه هوای داخل اماکن سالم، تازه، کافی و عاری از بو باشد.

ماده 38:

در فصل گرما حداکثر درجه حرارت داخل اماکن نباید بیشتر از 30 درجه سانتی گراد باشد.

ماده 39:

شدت روشنائی نور طبیعی یا مصنوعی در آشپزخانه 100 تا 200 لوکس، آرایشگاه 200 تا 500 لوکس، نانوائی 100 تا 200 لوکس، ملح های فراوری و تولید و بسته بندی 150 تا 200 لوکس( بسته به نوع کار) و در محوطه ی عمومی و انبار مراکز و اماکن کارگاه ها و کارخانجات موضوع این آئین نامه باید حداقل 100 لوکس و در راهرو، سر سرا، رختکن، توالت، دستشوئی و حمامها باید بین 50 تا 150 لوکس باشد.

ماده 40:

برای جلوگیری از حریق و انفجار و سایر خطرات احتمالی باید پیش بینی های لازم با توجه به حجم کار و نوع فعالیت و تعداد کارگران به عمل آید.

ماده 41:

کارگاهها و کارخانجات تولیدی مواد غذایی و بهداشتی مشمول این آیین نامه و هم چنین هتل ها و هتل ها و امثال آن ها موظفند زباله تولیدی را همواره به طریقه کاملا بهداشتی جمع آوری نگهداری موقت، حمل و نقل و دفع نمایند به طوری که اقدامات آن ها مورد تایید مقامات بهداشتی باشد.

ماده 42:

زباله دان درپوش دار، زنگ زن، قابل شستشو، قابل حمل و با حجم مناسب و تعداد کافی موجود باشد.

تبصره: زباله دان باید مجهز به کیسه زباله و در محل مناسبی قرار گرفته و اطراف آن همواره تمیز باشد.

ماده 43:

مگس، پیشه و سایر حشرات، سگ، گربه وموش و سایر حیوانات به هیچ وجه نباید در داخل اماکن و کارگاه ها و کارخانجات دیده شوند.

تبصره: وجود سگ نگهبان در کارخانجات و محل های مشابه، مشروط بر این که به هیچ وجه با محل های تهیه، تولید، نگهداری و توزیع مواد غذایی و افراد شامل در این قسمت ها در ارتباط و تماس نباشد بلا مانع است.

ماده 44:

نقشه کلیه ساختمان  های  اماکن عمومی و مراکز و کارگاه ها و کارخانجات موضوع این آئین نامه به منظور انطباق با موازین بهداشتی قبل از اجرا باشد به تصویب مقامات مسئول برسد.

ماده 45:

اماکنی که اجازه قبول مسافر دارند باید علاوه بر رعایت کلیه موارد بهداشتی واجد شرایط زیر باشند:

تبصره 1: در هر اطاق تعداد تختخواب ها باید طوری باشد که برای هر تخت حداقل 5 متر مربع مساحت منظور گردد.

تبصره 2: هر اطاق دارای دستشوئی مجهز به صابون( ترجیحاً صابون مایع) باشد.

تبصره 3: در هر طبقه بازاء هر 18 تخت حداقل دو دستگاه مستراح( یک دستگاه مردانه و یک دستگاه زنان) با شرایط کاملاً بهداشتی وجود داشته باشد.

تبصره 4: تعداد دوش اب گرم و سرد در هر طبقه از ساختمان نباید کمتر از مجموع تعداد مستراح های همان طبقه باشد.

تبصره 5: در صورتی که در داخل اطاق ها امکانات صحیح و قابل قبول برای آشپزی وجود نداشته باشد وجود آبدارخانه یا شرایط بهداشتی و  مجهز در هر طبقه الزامی است.

تبصره 6: پله باید دارای حفاظ و روشنائی کافی( حداقل 100 لوکس) بوده و لغزنده نباشد ارتفاع پله حداکثر 18 سانتی متر و عرض آن حداقل 30 سانتی متر باشد.

تبصره 7: البسه و لوازم پارچه ای مانند( حول- ملحفه- روبالشی- پرده- پتو و امثالهم) باید با دستگاه های اتوماتیک در محل مناسب که مطابق نقشه استاندارد وزارت بهداشتی درمان و آموزش پزشکی باشد. شستشو، ضد عفونی، خشک و اطو شود.

ماده 46:

وجود هر گونه حوض یا حوضچه پاشوی و امثال آن ممنوع می باشد. مگر در استخرهای شنا مطابق مفاده ماده 58 این آیین نامه

تبصره: در رستوران ها و چایخانه های سنتی، حوضچه های آب نما طوری طراحی گردند که همواره در آنها آب در گردش بوده و امکان دسترسی به آب برای مشتریان و اطفال آن ها فراهم نگردد.

 

ماده 47:

نگهداری هر گونه وسایل اضافی و مستهلک و مستعمل و مواد غذایی غیر قابل مصرف و ضایعات در محل کار ممنوع است.

ماده 48:

نصب دستگاه کلر زنی و سیستم تصفیه آب در استخرهای شنا الزامی است و کلر باقیمانده و P.H آب استخر می بایست روزانه و به دفعات کافی اندازه گیری و در دفتر مخصوص ثبت و هنگام مراجعه بازرسین بهداشت محیط برای کنترل ارائه گردد.

تبصره: میزان کلر باقی مانده در آب استخر می بایست بین 1 تا 5/3 میلی گرم در لیتر( حسب نظر مقامات بهداشتی ) و P.H حدود ن حدود 2/7 تا 8 و بالاخره مشخصات فیزیکی، شیمیایی و باکتریولوژیکی آن مطابق ضوابط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد.

ماده 49:

درجه حرارت آب در استخر سر پوشیده باید حدود 25 درجه سانتیگراد باشد و درجه حرارت هوای اطراف استخر نباید پیش از 5 درجه سانتیگراد گرمتر و با یک درجه سانتیگراد سردتر از آب استخر باشد.

ماده 50:

حداقل مساحت مورد نیاز برای هر شنا گر در استخرهای مخصوص شنا گران( با عمق متوسط حدود 8/1 متر) معادل 5/1 متر مربع و در استخرهای آموزشی( با عمق متوسط حدود 1 متر) برابر با 8/1 مترمربع می ب.

تبصره: در استخرهای چند منظوره لازم است مساحت مورد نیاز برای هر نفر در هر قسمت بر اساس نوع بهره برداری از همان قسمت محاسبه و اعمال شود.

 

ماده 51:

شناگران بایستی قبل از ورود و به هنگام خروج از محوطه استخر دوش گرفته و بدن خود را کاملا شستشو نمایند. مسئولیت اجرای آن به عهده مدیر استخر می باشد.

ماده 52:

استخر باید مجهز به دوش آب سرد و گرم بوده و حداقل تعداد آن به تناسب مدت زمان استفاده در هر نوبت استخر به شرح زیر می باشد.

الف) برای هر نوبت 3 ساعته، بازاء هر 5 نفر شناگر یک دستگاه دوش بهداشتی آب سرد و گرم

ب) برای هر نوبت 3 ساعته، بازاء هر 7  نفر شناگر یک دستگاه دوش بهداشتی آب سرد و گرم.

ج) برای هر نوبت 4 ساعته، بازاء هر 10 نفر شناگر یک دستگاه دوش بهداشتی آب سرد و گرم.

د) برای هر نوبت 6 ساعته، بازاء هر 20 نفر شناگر یک دستگاه دوش بهداشتی آب سرد و گرم.

ماده 53:

بازاء هر 40  نفر شناگر باید یک دستگاه مستراح با شرایط کاملا بهداشتی وجود داشته باشد.

ماده 54:

بازاء هر 75 نفر شناگر باید حداقل یک دستگاه دستشوئی مجهز به آب سرد و گرم با شرائط کاملا بهداشتی وجود داشته باشد.

ماده 55:

رختکن باید دارای وسعت کافی و متناسب با تعداد کمدها بوده و موازین بهداشت عمومی در آن رعایت گردد.

ماده 56:

بازاء هر شناگر در هر نوبت استفاده از استخر باید جایگاه محفوظ و مناسب برای حفظ لباس شناگران وجود داشته باشد.

ماده 57:

توزیع و استفاده از وسایلی مانند مایو، حوله، کلاه، دمپائی، بینی بند، لنگ، تیغ، شانه، برس و امثال آن ها به صورت مشترک در حمام ها و آرایشگاه ها و استخرهای شنا و محل  های مشابه ممنوع  و مسئولیت آن متوجه مدیر و متصدی مکان می باشد.

ماده 58:

حوضچه محتوی مایع ضد عفونی کننده به منظور ضدعفونی پای شناگران به نحوی تعیین گردد که شناگران بعد از دوش گرفتن و قبل از ورود به محوطه استخر الزاما از داخل آن عبور نمایند.

ماده 59:

پوشش سطح محوطه اطراف استخر علاوه بر شرایط مندرج در ماده 16 این آئین نامه به نحوی باشد که موجب لغزندگی و بروز حادثه برای شناگران نشود. ضمنا شستشو و ضدعفونی مرتب محوطه استخر الزامی است.

ماده 60:

ابعاد و مشخصات فنی ساختمان استخر و تجهیزات و تاسیسات آن باید مطابق نقشه مصوب سازمان های مسئول مربوطه باشد.

ماده 61:

لازم است آب سردکن مناسب و به تعداد کافی برای استفاده شناگران در محوطه استخر وجود داشته باشد.

ماده 62:

شرایط بهداشتی بوفه و  رستوران موجود در محوطه استخر مشمولمواد مربوطه مندرج در فصل پنجم این آئین نامه می باشد.

ماده 63:

وضعیت ساختمانی و شیب بندی موج شکن و سر ریز استخر باید به نحوی باشد که مانع  برگشت آب بداخل استخر شود.

ماده 64:

حضور نجات غریق واجد شرایط و متناسب با تعداد شناگران در محوطه استخر الزامی است.

ماده 65:

وجود وسایل نجات غریق از قبیل چوب، تیرک، لوله عصائی شکل، حلقه نجات، تیوب، طناب و سایر وسایل مورد نیاز در محل استخر الزامی است.

 

فصل سوم

وسایل و لوازم کار

ماده 66:

ظروف مواد استفاده باید دارای شرایط زیر باشد:

• 1- ظروف شکستنی باید تمیز، بدون ترک خوردگی و لب پریدگی باشد.
• 2- وسایل و ظروف فلزی که برای تهیه و نگهداری و مصرف مواد غذایی به کار می روند باید سالم، صاف و بدون زنگ زدگی باشند.
• 3- وسایل و ظروف غذا باید پس از هر بار مصرف شسته تمیز و بر حسب ضرورت ضد عفونی گردیده و در ویترین یا گنجه مخصوص که محفوظ باشد نگهداری شود.

ماده 67:

استفاده از ظروف و وسایل مشروحه زیر ممنوع می باشد:

• 1- دیگ و ظروف مسی اعم از این که سفید کاری شده یا نشده باشد.
• 2- گوشت کوب و قاشق چوبی و سربی
• 3- قندان بدون در پوش مناسب
• 4- ظروف فاقد در ثابت و مخصوص برای عرضه موادی از قبیل نمک، فلفل، سماق، شکر و امثال آنها.
• 5- هر نوع ظروف و ابزاری که توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی غیر مجاز شناخته و آگهی
  می شود.

 

ماده 68:

جنس و مشخصات ظروف، وسایل و دستگاه هایی که برای مراحل مختلف تولید و بسته بندی مواد خوردنی، آشامیدنی، ارایشی و بهداشتی در کارگاه ها و کارخانجات تولید این مواد به کار می روند باید مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد.

ماده 69:

مواد غذایی مانند بستنی، آبمیوه، انواع لبنیات، امثال آن ها باید در ظروف بسته بندی یکبار مصرف مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و ساخته شده از مواد اولیه نو غیر بازیافتی و مرغوب و حتی الامکان تجزیه پذیر و همواره سالم، تمیز و بهداشتی عرضه می گردد.

تبصره: آن دسته از مواد غذایی مذکور در ماده فوق که توسط واحدهای تولیدی مجاز و دارای پروانه های معتبر بهداشتی تهیه و به طرق مجاز دیگر بسته بندی و عرضه می شوند از  شمول ماده مذکور مستثنی می باشند.

ماده 70:

سطح میزها باید صاف، تمیز، سالم، بدون درز و روکش آنها از جنس قابل شستشو و به رنگ روشن باشد.

ماده 71:

صندلی ها و نیمکت ها باید سالم و تمیز باشد.

ماده 72:

برای هر مسافر تازه وارد باید از ملحفه، روبالشی و شمد تمیز و سالم استفاده شود و تعویض آنها حداقل هر سه روز یکبار اجباری است.

 

ماده 73:

استفاده از لحاف، پتو، تشک و بالش کثیف و مندرس و بدون ملحفه ممنوع است.

ماده 74:

استفاده از تختخواب هایی که دارای پارگی یا شکستگی و یا گود رفتگی فنر باشد و ایجاد سر و صدای غیر طبیعی نماید ممنوع است.

ماده 75:

استفاده از مواد غیر استاندارد از جمله کاغذهای بازیافتنی و کاغذ هائی که تمیز نباشد و روزنامه و هم چنین کیسه های پلاستیکی جهت پیچیدن و بسته بندی مواد غذایی ممنوع است.

ماده 76:

جعبه های مقوائی و پاکت های کاغذی که برای بسته بندی مواد غذایی استفاده می شود باید از جنس سالم و استاندارد و کاملا تمیز بوده و از نوع بازیافتنی نباشد.

ماده 77:

ظروف خمیرگیری باید صاف و تمیز و بدون درز باشد. نصب شیر آب بالای ظرف خمیرگیری لازم است.

تبصره: کوشش شود از دستگاه ها خودکار برای تهیه خمیر و سایر مواد مخلوط کردنی استفاده شود.

 

ماده 78:

برای حمل و نقل و جابجایی مواد غذایی فاسد شدنی مانند انواع گوشت دام و طیور و آبزیان، مواد پروتینی، فرآوردههای خام و پخته غذائی دام و طیور و آبزیان، کله و پاچه و آلایش خوراکی دام و شیر و محصولات لبنی و امثال  آنها باید منحصرا از وسائط نقلیه مخصوص و مجهز به سردخانه سالم و مناسب استفاده شود.

ماده 79:

برای حمل و نقل و جابجایی هر نوع ماده غذایی که بدون شستشو و پخت و پز مجدد به مصرف می رسد، هم چنین انواع نان، شیرینجات و خشکبار و امثال آن ها باید از وسائط نقلیه مخصوص و مجهز به اطاقک محفوظ و مناسب، تمیز و بهداشتی استفاده شود.

ماده 80:

برای حمل و نقل مواد اولیه مصرف و محصولات نهایی کارگاه ها و کارخانجات تولید مواد غذایی، حبوبات، غلات، میوه جات و سبزیجات باید صرفا از وسایط نقلیه مخصوص حمل و نقل این مواد که مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد استفاده شود.

ماده 81:

کلیه افرادی که در وسائط نقلیه موضوع مواد 78 لغایت 80 فوق الذکر با جابجایی مواد غذایی سر و کار دارند مشمول ماده 2 این آئین نامه در خصوص اخذ کارت معاینه پزشکی و تبصره های ذیل آن می باشند.

ماده 82:

صاحبان وسائط نقلیه موضوع این آیین نامه موظفند قبل از بهره برداری از آن ها مجوز حمل و نقل مواد غذایی توسط وسایل نقلیه مربوطه را از وزارت بهداشت اخذ نمایند.

تبصره: حمل و نقل هر نوع کالای غیر از مواد غذایی توسط وسایط نقلیه مجاز حمل این مواد ممنوع و علاوه  بر اخذ جریمه موجب توقف وسیله نقلیه متخلف به مدت حداقل یک ماه خواهد شد.

ماده 83:

حمل و نقل مواد غذایی و بهداشتی موضوع مواد 78 لغایت 80 این آیین نامه توسط وسایط نقلیه غیر مجاز ممنوع و علاوه بر اخذ جریمه، موجب توقف وسیله نقلیه متخلف به مدت حداقل یک ماه خواهند شد..

ماده 84:

استفاده از انبرک مخصوص از جنس استنلس استیل برای برداشتن دانه های شیرینی جات، خرما، خیارشور، قطعات پنیر، حلوا و امثال آنها الزامی است.

فصل چهارم:

وظایف مسئول بهداشت محل و مامورین نقارت و تکالیف صاحب یا مدیر

ماده 85:

ماموریتی که از طرف وزارت  بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای نظارت و بازرسی بهداشتی از محل های مشمول قانون اصلاح ماده 13 قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، ارایشی و بهداشتی تعیین می شوند موظفند متخلفین از مقررات را با ذکر تخلف و تنظیم گزارش به مسئول بهداشتی محل معرفی نمایند.

تبصره 1: مسئول بهداشت محل رئیس مرکز بهداشت شهرستان یا رئیس مرکز بهداشتی درمانی شهری یا روستایی است که با تشخیص و ابلاغ معاون امور بهداشتی دانشگاه یا دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی محل تعیین
می شود

تبصره 2: مامور نظارت یا بازرس بهداشت به کاردان یا کارشناسی گفته می شود که دروه مخصوص بهداشتی را گذارنده و از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، یا دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور برای امور بازرسی و نظارتی در زمینه مسائل بهداشت میحطی و بهداشت مواد غذایی به کار گمارده شده و دارای کارت بازرسی باشد.

تبصره 3: کار بازرسی کارت مخصوص مدت دارای است که  عکس بازرس روی آن الصاق و مشخصات کامل
شناسنامه ای، تحصیلاتی و شغلی وی در آن درج شده باشد. این کارت منحصرا توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی( با امضای وزیر) یا دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ( با امضای رئیس دانشگاه) برای  بازرسین موضوع تبصره 2 فوق صادر و هرگونه سوء استفاده از آن جرم محسوب می شود.

 

ماده 86:

مسئول بهداشت محل در صورت تایید گزارش مامور نظارت، علاوه بر معرفی صاحب یا مدیر موسسه و یا صاحب یا راننده وسیله نقلیه به دادگاه، کتبا به وی اخطار  می نماید ظرف مدت معین( 15 روز تا دو ماه حسب  نوع و تعداد نواقص) نواقص بهداشتی را برطرف نماید.

ماده 87:

در صورتی که پس از انقضای مهلت داده شده، محل دارای نواقص بهداشتی باشد، بازرس بهداشت مکلف است مراتب را به مسئول بهداشت محل گزارش نماید و مسئول مذکور پس از رسیدگی و تایید گزارش بازرس بهداشت مکلف است علاوه بر معرفی متخلف به دادگاه محل تعیین شده را با دستور کتبی و صدور اخطار 24 تا 48 ساعته موقتا برای مدت حداقل یک هفته تعطیل و در مورد وسایط نقلیه دستور توقف در پارکینگ آن را برای مدت حداقل یک هفته به نیروی انتظامی ابلاغ نماید.

ماده 88:

تعطیل موقت محل بالاک و مهر و یا هر و موم کلیه درها و راه های نفوذی و نقاط حساس مانند شیرهای آب و گاز و کنتور برق و امثال آن ها و در مورد وسایط نقلیه توقف وسیله نقلیه مربوطه توسط نیروی انتظامی در پارکینگ و تنظیم صورت مجلس انجام و با نصب اطلاعیه علت تعطیل یا توقف همراه خواهد بود.

تبصره1: مسئولیت نگهداری از لاک و مهر و یا مهر و موم و اطلاعیه علت تعطیل یا توقف به عهده صاحب یا مدیر موسسه تعطیل شده یا صاحب و یا راننده خود رو متوقف شده می باشد.

تبصره 2: شرایط توقف وسیله نقلیه و صورت مجلس و سایر موارد برخورد با وسیله نقلیه طبق دستور العملی خواهد بود که توسط نیروی انتظامی و وزارت بهداشت مشترکا تنظیم می شود.

 

ماده 89:

شکستن لاک و مهر و یا مهر و موم و هم چنین برداشتن موانع ورود به محل تعطیل شده و یا داخل شدن به وسیله نقلیه متوقف شده بدون کسب مجوز کتبی از مسئول  بهداشت محل موجب تعقیب قانونی صاحب یا مدیر موسسه  تعطیل شده و یا صاحب و راننده خودرو متوقف شده خواهد بود.

ماده 90:

پس از انقضای مدت تعیین شده برای تعطیل موقت محل یا توقف وسیله نقلیه، صاحب یا مدیر موسسه تعطیل شده یا صاحب مدیر قانون به مسئول بهداشت محل، تقاضای بازگشایی محل تعطیل شده یا رفع توقف وسیله نقلیه متوقف شده را می نماید.

مسئول بهداشت محل در صورت قبول تقاضا و تعهد متقاضی، محل تعطیل شده را صرفا برای رفع نواقص بهداشتی با دستور کتبی موقتا بازگشایی و حسب مورد دستور رفع توقع خودرو متوقف شده را برای رفع نواقص صادر می نماید.

ماده 91:                                                                           

بازگشایی محل و یا رفع توقف وسیله نقلیه با شکستن لاک و مهر و یا مهر و موم کلیه درها و راه های نفوذی و تنظیم صورت مجلس انجام و با نصب اطلاعیه حاوی در حال رفع نواقص بهداشتی است و اجازه بهره برداری ندارد، همراه
خواهد بود.

ماده 92:

صاحب یا مدیر موسسه یا وسیله نقلیه، پس از رفع کلیه نواقص بهداشتی، تقاضای بهره برداری از محل یا وسیله نقلیه را به مسئول بهداشتی، تقاضای بهره برداری از محل یا وسیله نقلیه را به مسئول بهداشت محل تسلیم و مسئول مذکور موظف است مامور نظافت را ظرف مدت دو روز اداری جهت بازرسی اعزام نماید.

ماده 93:

بازرس بهداشت موظف است پس از بازرسی، چنان چه کلیه نواقص بهداشتی بر طرف شده باشد؛ مراتب را کتبا به مسئول بهداشت محل گزارش و مسئول مذکور در صورت تایید گزارش بازرس بهداشت اجازه بهره برداری از محل یا وسیله نقلیه را کتبا صادر نماید.

ماده 94:

اقدام به بهره بداری قبل از رفع کلیه نواقص بهداشتی و اخذ مجوز بهره برداری از مسئول بهداشت محل، موجب تعطیل مجدد محل یا توقف مجدد وسیله نقلیه برای حداقل یک ماه بدون نیاز به طی مراحل مندرج در موارد 86 و 87 این آیین نامه خواهد شد.

فصل پنجم

طبقه بندی اماکن و مراکز و کارگاه ها و کارخانجات از لحاظ شمول مواد این آیین نامه-

ماده 95:

طبقه بندی اماکن و مراکز و محل ها از لحاظ شمول مواد این آیین نامه به شرح ذیل است:

• 1- کلیه مواد این آئین نامه باستثنای مواد41- 45-48-65-72- تا شامل محل های تهیه و فروش مواد غذایی که دارای محل پذیرایی از مشتری می باشند از قبیل رستوران ها، چلوکبابی، سلف سرویس، تالار پذیرایی، کافه قنادی و امثال آن ها می باشد.
• 2- کلیه مواد این آئین نامه باستثنای مواد 7-8-12-24 لغایت 26-45-48 لغایت 65 و 72 لغایت 74 شامل
  محل های تهیه و فروش مواد غذایی که دارای پذیرایی از مشتری بده لیکن فاقد آشپزخانه هستند از قبیل کبابی، حلیم پزی، آش پزی، کله پزی، جگرکی، سیراب و شیردان، اغذیه و ساندویچ، پیتزا، مرغ سوخاری، چایخانه و قهوه خانه، ابمیوه و بستنی فروشی، بوفه و امثال آن می باشد.
• 3- کلیه مواد این ائین نامه باستثنای مواد 8-23-24-45 لغایت 65 ئ 70 لغایت 74 شامل محل های تهیه و توزیع مواد غذایی از قبیل انواع چلوکبابی، چلوخورش، کباب، جوجه کباب، پلو، آش و.... امثال آن ها که فاقد امکانات پذیرایی از مشتری در محل هستند می باشد.
• 4- کلیه مواد این آیین نامه باستثنای مواد 7-8-10-12-24 لغایت 29-32-41-45-48 لغایت 66-68-70 لغایت 74-77-84 شامل سوپرمارکت، خواربار و لبنیات فروشی و پخش عرضه مواد غذایی در فرو شگاه های بزرگ، تعاونی و زنجیره ای می باشد.
• 5- کلیه مواد این آیین نامه باستثنای مواد 23-24-28-29-32-45-46-48 لغایت 65 -70 لغایت 74 شامل کارگاه ها و کارخانجات تولید انواع مواد غذایی و نیز نبات و آب نبات ریزی، قندریزی، حلواسازی و عصار ( آبغوره و آبلیمو کشی و تهیه ترشیجات) خشکبار، انواع نان، لبنیات سازی، کشک سائی و بستنی و امثال آن می باشد.
• 6- کلیه مواد این آیین نامه باستثنای مواد 7-8-10-12-24 لغایت 29-22-33-45-48 لغایت 66-68 لغایت 74-77-79-80-84 شامل فروشگاه های گوشت و مرغ و ماهی و میگو و آلایش خوراکی دامی و سایر مواد پروتئینی می باشد.
• 7- کلیه مواد این آیین نامه باستثنای مواد 8-48 لغایت 65-68 شامل هتل ها، متل ها، میهمان خانه ها و پانسیون ها می باشد.
• 8- کلیه مواد این آئین نامه باستثنای مواد 6-8-10-12-28-29-33-41-48 لغایت 65-68-69-77 لغایت 84 شامل مسافر خانه ها و مهمان پذیرها می باشد.
• 9- کلیه مواد این آیین نامه باستثنای مواد 4-6-7-8-10-12-23-24-26 لغایت 35-45-46 و 66 لغایت 84 شامل استخرهای شنا می باشد.
• 10-کلیه مواد این آیین نامه باستثنای مواد 4-6-7-8-10-12-24 لغایت 29 -32 لغایت 35-41 -45-48 لغایت 56-58 لغایت 69-72 لغایت 84 شامل آرایشگاه ها می باشد.
• 11-کلیه مواد این آیین نامه باستثنای مواد 6-8-10-23-26-28-29-32-33-34-35-41-45-48 لغایت 56-58 لغایت 84 شامل حمام ها می باشد.
• 12-کلیه مواد این آیین نامه باستثنای مواد 8-23-38-29-32-34-35-45-48 لغایت 74-78 و 84 شامل نوانائی ها می باشد.
• 13-کلیه مواد این آئین نامه باستثنای مواد 7-8-10-12-24 لغایت 29-32-41-45-48 لغایت 74-77-78-84 شامل عطاری و بقالی می باشد.
• 14-کلیه مواد این آئین نامه باستثنای مواد 7-8-10-12-24 لغایت 29-32-34-35-41-45-48 لغایت 74 و 77 لغایت 84 شامل میوه و سبزی فروشی ها می شود.
• 15-ضوابط بهداشتی و مفاد فنی آیین نامه اجرایی سایر محل ها و اماکن و مراکز و کارگاه ها و کارخانجات مشمول اصلاح ماده 13 قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی متعاقبا اعلام خواهد شد.