معاونت بهداشت

بيماران ديابتي ! از چاقي و اضافه وزن جلوگيري كنيد.

ـ بيماران ديابتي از كشيدن سيگا ر خودداري نمايند.

ـ از فشارهاي رواني بر بيماران ديابتي پرهيز نماييد.

ـ پرخوري ، تشنگي و پرنوشي ، ادرار زياد و تاري ديد و خارش پوست از علائم ديابت است.

ـ در صورتي كه در معرض خطر ابتلا به ديابت هستيد سالي يكبار قند خون خود را آزمايش كنيد.

- باكنترل وزن و جلوگيري از چاقي ، ورزش منظم ، تغذيه مناسب و عدم مصرف بي رويه چربيها از بروز ديابت پيشگيري كنيد.

ـ ديابت بيماري قابل پيشگيري است.

ـ پيشگيري ديابت راحتتر و ارزانتر از درمان است.

ـ ديابت يكي از شايعترين علل نابينايي و قطع عضو است.

ـ چاقي باعث بدتر شدن ديابت ميشود .

ـ كاهش وزن باعث كنترل بهتر قند خون ميشود .

ـ كنترل دقيق تر قند خون = بروز كمتر عوارض ديابت

تغذيه افراد ديابتي

 ● غذاهاي اصلي و ميان وعده ها را در زمان توصيه شده مصرف نماييد و شب‏ها قبل از خواب حتماً از يك ميان وعده مثل يك ليوان شير استفاده نماييد تا از افت قندخون بعد از نيمه شب جلوگيري شود.
 ● داروهاي قندخون را هر روز در زمان معين استفاده كنيد.
● غذاهاي سالم مانند ميوه‏ها، سبزي‏ها، نا‏ن‏هاي سبوس‏دار مانند سنگك، غلات كامل، لبنيات كم چرب و گوشت بدون چربي استفاده كنيد.
 ● روشهايي چون بخار پز ‏، كبابي و آب پز كردن را براي پخت انتخاب كنيد.
 ● مواد غذايي روزانه را در حد نياز خود بخوريد و آن را به وعده‏هاي بيشتر با حجم كمتر تقسيم كنيد.
● از خوردن غذاهاي آماده و رستوراني تا حد امكان بپرهيزيد.
● غذاهاي با فيبر زياد مانند سبزي‏ها و ميوه‏ها را استفاده كنيد زيرا كم كالري هستند و چون فيبرها بخش‏هاي غيرقابل هضمي از غذاهاي گياهي مي‏باشند بدليل اثر روي لوله گوارش، براي بهبود وضعيت قند و چربي مفيد مي‏باشند.
● به جاي سس مايونز از روغن زيتون، آبليمو يا سركه استفاده نماييد.
● از خوردن غذاهاي پرچرب و سرخ شده خودداري نماييد.
● براساس داروهاي مصرفي و ميزان قندخون خود مي‏توانيد به جاي قند از توت خشك، كشمش و يا خرما ( البته به ميزان اندك) استفاده نماييد.
● از مصرف انوع شيريني، نوشابه ، آبميوه) سانديس ) و كمپوت خودداري كنيد.
● از مصرف غذاهاي شور بپرهيزيد.
● چون امكان بروز امراض كليوي به ويژه در ديابت نوع 1 ( ديابت وابسته به انسولين) زياد است از مصرف بيش از اندازه مواد پروتئيني ( گوشت، تخم مرغ، لبنيات) خودداري نماييد و سالانه براي بررسي كاركرد كليه‏هاي خود به پزشك مراجعه كنيد.
● سيگار نكشيد. به خاطر داشته باشيد كه سيگار كشيدن باعث تشديد مشكلات كليوي و قلبي خواهد شد.
● از اجراي هر گونه رژيم غذايي غيراصولي خودداري كنيد و با پزشك خود حتماً مشورت نماييد.
توجه داشته باشيد كه : «رژيم درماني يعني درست خوردن نه غذا نخوردن»

بيماران ديابتي ! از مصرف قند و شكر  تا حد امكان پرهيز كنيد  .

ـ بيماران ديابتي بايد از روغنهاي مايع استفاده نمایند

ـ بيماران ديابتي از مصرف قند و شكر ، پولكي ، نبات ، مربا ، عسل ، نوشابه و خربزه و ميوه هاي شيرين تا حد امكان خودداري كنيد و همواره قند خونتان را درسطحي نزديك به محدوده طبيعي نگهداري نماييد.

.

لازم است بيماران ديابتي به جاي 3 وعده غذاي روزانه  تغذيه به دفعات بيشتر و با مقدار كمتر داشته باشند

نوروپاتي در افراد ديابتي

يكي از عوارض بيماري ديابت نوروپاتي است كه به دليل آسيب اعصاب محيطي و از بين رفتن حس به ويژه در پاها ايجاد مي‏‏شود بنابراين افراد ديابتي بايد نكات زير را هميشه در نظر داشته باشند:

ـ يكي از عوارض بيماري ديابت ايجاد زخمهاي خطرناك در ناحيه پاهاست
1- روزانه پاهاي خود را از نظر وجود تاول . بريدگي . خراشيدگي يا ضايعات بين انگشتان بررسي نماييد ( استفاده از آيينه در ديدن كف پا و پاشنه كمك مي‏كند)

2- پاهاي خود را هر روز بشوييد و به خصوص بين انگشتان را به دقت خشك نماييد

-3 بيماران ديابتي بايد پاهاي خود را تميز نگه داشته و از پوشيدن كفشهاي تنگ و گشاد پرهيز نمايند.

3-قبل از شستشوي پاها درجه حرارت آب را با آرنج يا دماسنج بررسي كنيد.
4- در صورت وجود اختلال ديد، يكي از اعضاي خانواده يا يكي از دوستان روزانه پاهايتان را مشاهده نمايد.
5-هنگام شستشوي پا ضمن استفاده از آب با حرارت ملايم توجه داشته باشيد كه زمان اين استحمام طولاني نشود زيرا پوست پا بيش از اندازه نرم مي‏‏شود و امكان كنده شدن آن وجود دارد.
6- در صورت خشكي پوست پاها، پس از شستشو و خشك كردن از كرم يا روغن نرم كننده استفاده نماييد ولي آنها را بين انگشتان نماليد.
7- جوراب هاي مناسب نخي يا كتاني بپوشيد و روزانه آنها را تعويض كنيد. از پوشيدن جوراب‏هاي رفو شده يا پاره خودداري كنيد.
8-هنگام خريد كفش دقت كنيد كه كاملاٌ اندازه باشد . به جا باز كردن بعدي اعتماد نكنيد. جنس كفش بايد چرمي باشد و خريد كفش در اواخر روز ( زماني كه پاها بزرگترين اندازه را دارند ) صورت گيرد. همچنين در فصل زمستان مطمئن شويد كه كفش هايتان براي جوراب ضخيم به اندازه كافي جا دارند.
9-قبل از پوشيدن كفش، داخل و كناره‏هاي آن را از نظر وجود مواردي چون جسم خارجي و سنگ ريزه بررسي كنيد.
10- ناخن ها را به صورت عرضي كوتاه كرده ، هيچ گاه آنها را از ته نگيريد.
11- هر 4 تا 6 ساعت كفش هايتان را براي استراحت پاها درآوريد.
12- از كيسه آب گرم براي گرم كردن پاها استفاده نكنيد.
13- هيچ گاه برهنه راه نرويد و در صورت سردي پاها ، جوراب پوشيده ، پاها را در معرض حرارت مستقيم آتش يا بخاري قرار ندهيد.
14- مواد شيميايي را براي برطرف كردن ميخچه و پينه به كار نبريد و از محلول هاي ضدعفوني كننده قوي استفاده نكنيد.
15- بر روي سطوح داغ مانند شن هاي ساحل يا سيمان كنار استخر شنا با پاي برهنه راه نرويد. بيماران ديابتي هيچگاه نبايد با پاي برهنه راه بروند ( حتي روي فرش و موكت ) زيرا حس كف پاي آنها كاهش يافته و ممكن است بدون اينكه بيمار متوجه شود پا دچار پارگي يا بريدگي شود.
16- در صورت وجود يك ضايعه جديد . قرمزي . تورم . درد پا يا هرگونه زخم يا تاول فوراٌ پزشك خود را آگاه نماييد و تا زمان معاينه ، پاهاي خود را استراحت دهيد.

ديابت و ورزش

- هر بيمار ديابتي بايد قبل از انتخاب نوع ورزش و زمان آن با پزشك خود مشورت نمايد.

 ـ براي مبتلايان به ديابت پياده روي بهترين ورزش است.

- براي كليه بيماران بالاي 35 سال كه تمايل به شروع ورزش دارند بايد تست ورزش توسط متخصص قلب صورت گيرد.
- ورزش را بايد به آهستگي شروع نمود و سرعت و زمان آن را به تدريج افزايش داد.
- ورزش بايد مداوم باشد و جزئي از برنامه زندگي روزانه فرد شود.
- در صورتي كه فعاليت بدني بدون آمادگي اوليه باشد ممكن است منجر به افت قندخون به خصوص در افراد مبتلا به ديابت نوع 1 گردد.

ـ ورزشهاي در محيط باز مثل پياده روي ، شنا ، دوچرخه سواري و دويدن و اسكي براي بيماران ديابتي بسيار مناسب است.

ــ بيماراني كه به عارضه چشمي ديابت مبتلا هستند از ورزشهايي كه با حبس نفس همراهند مانند بلند كردن وزنه هاي سنگين  ،  وزنه برداري خود داري نمايند.

 ● برنامه ورزشي منظمي داشته باشيد و پيش از انجام حركات ورزشي بايد مقدار معيني مواد نشاسته‏اي مصرف كنيد تا دچار افت قندخون نشويد ( به ويژه اگر انسولين دريافت مي‏كنيد)

مي‏توانيد با ايجاد تغييراتي در فعاليتهاي روزانه خود بتدريج فعاليت خود را افزايش دهيد مثلاً به جاي آسانسور از پله براي بالا رفتن استفاده كنيد يا اگر با اتوبوس به محل كار خود مي‏رويد چند ايستگاه زودتر پياده شويد و مقداري پياده روي كنيد.

● مواردي كه لازم است بيماران ديابتي در هنگام ورزش مورد توجه قرار دهند:
- هميشه كارت هويت خود را به همراه داشته باشيد يا شخصي را كه با شما ورزش مي‏كند از ديابت خود مطلع نماييد تا در صورت بروز مشكل در طول ورزش، اقدامات لازم توسط اطرافيان صورت گيرد.
- قند خون بايد قبل از ورزش كنترل گردد.
- هميشه يك كربوهيدرات ساده مانند قند، آبنبات يا شكلات به همراه داشته باشيد.
- از تعريق بيش از حد و در نتيجه از دست رفتن مايعات بدن بخصوص در روزهاي گرم خودداري نماييد.
- براي جلوگيري از ايجاد تاول در پا، از جوراب و كفش مناسب استفاده نماييد.
- با توجه به نوع و شدت فعاليتي كه هر بيمار انجام مي‏دهد بايد بعد از ورزش مواد قندي اضافه مصرف گردد.
- اگر تنها ورزش مي‏كنيد، مكاني را كه براي ورزش انتخاب كرده‏ايد و زمان بازگشت خود را به اطرافيان اطلاع دهيد.
- هميشه به افت ناگهاني قند خون در طول ورزش و يا چند ساعت پس از آن دقت نماييد بخصوص اگر انسولين مصرف مي‏كنيد.