• 1403/03/22 - 06:39
  • 274
  • زمان مطالعه : 28 دقیقه
مردان سالم، ایران قدرتمند و جوان

هفته سلامت مردان 1403گرامی باد

 
 ۲۴ لغایت ۳۰ خرداد ماه هفته ملی سلامت مردان در سال ۱۴۰۳ با شعار "مردان سالم، ایران قدرتمند و جوان" 
 
���� روزشمار هفته:
 
����پنجشنبه: ۲۴ خرداد: پیشگیری و تشخیص به هنگام ناباروری در مردان
 
����جمعه: ۲۵ خرداد: سواد سلامت، فرزندآوری و سلامت مردان
 
����شنبه: ۲۶ خرداد: طب ایرانی و سلامت مردان
 
����یکشنبه: ۲۷ خرداد: مواجه شغلی و سلامت باروری در مردان
 
����دوشنبه: ۲۸ خرداد: سرطان های شایع مردان: معده، پروستات، مثانه
 
����سه شنبه: ۲۹ خرداد: کمردرد و بیماری های شغلی در مردان
 
����چهارشنبه: ۳۰ خرداد: حوادث جاده ای، از کار افتادگی و مرگ و میر مردان
 
====================================
 

مردان سالم، ایران قدرتمند و جوان

مولفه های اجتماعی مرتبط با سلامت مردان:

 SDH:Social Determinants of Health

در دنیای امروز دیدگاه های سلامت چشم اندازی وسیع تر پیدا کرده و به عوامل تعیین کننده غیر طبی سلامت توجه ویژه ای شده است . هر یک از این تعیین کننده ها به خودی خود و یا از طریق تاثیر بر یکدیگر وضعیت سلامتی را به شدت تحت تاثیر قرار می دهند و سبب بروز بی عدالتی هایی در وضعیت سلامت می گردند.

 اگرچه مراقبت های پزشکی می توانند باعث طول عمر و یا بهبودی از یک بیماری جدی شوند ولی آن چیزی که برای سلامت جمعیت مهم است، شرایط اجتماعی، اقتصادی است که باعث می شود مردم بیمار شوند و یا نیاز به مراقبت پزشکی پیداکنند. بدین معنا که تعیین کننده های اجتماعی سلامت (Social Determinants of Health) مانند میزان درآمد، سطح تحصیلات ،جنسیت ، شغل، تغذیه، طبقه اجتماعی بسیار بیشتر از عواملی مانند عوامل بیولوژیک سبب ابتلا به بیماری ها می شوند و در سلامت انسان نقش به سزایی دارند واگر نادیده گرفته شوند رسیدن به اهداف سلامتی و برقراری عدالت در سلامت را محال می نمایند. مسائل اجتماعی و مشکلاتی نظیر فقر، بیکاری و بی سوادی، قطعا به عنوان مشکل در تمام کشورهای دنیا با ابعاد متفاوتی وجود دارند و مسلما این خواست تمام دولت هاست که بتوانند راهکاری مناسب برای رفع موانع و ایجاد رفاه ، امنیت و سلامت مردم خویش پیداکنند. اکثریت قریب به اتفاق نابرابری ها در سلامت،  قابل اجتناب بوده و کاهش این بی عدالتی ها بستگی به توجه جدی به علل اجتماعی زمینه ای آن دارد .

در تعریف جدید سازمان جهانی بهداشت  سلامت به رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی گفته می شود. براین اساس، عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت به شرایط اجتماعی که انسان ها در طول چرخه حیاتشان در آن زندگی و کار می کنند توجه دارد.

شواهد دلالت از آن دارد که اکثر بار بیماری ها و نابرابری های بهداشت و سلامت ناشی از عوامل اجتماعی است. 

می توان گفت ترکیب ناهمگونی از سیاست ها، مسایل اقتصادی و سیاسی در مقیاس وسیع مسئولیت این پدیده را به عهده داشته و منجر می شوند تا عده کثیری از مردم از سلامت مناسب برخوردار نباشند.

برخی از عوامل اجتماعی موثر بر سلامت عبارتند از:

۱- محل اقامت (تفاوت بین شهر و روستا، گروه های منطقه ای، پایتخت در مقابل سایر مناطق) و بخش های دیگر شهرها

2-نژاد

3-شغل و آسیب پذیری های درآمدی

4-جنسیت که اغلب نشان دهنده آسیب پذیری های ناشی از قوانین و هنجارهای مرتبط با جنسیت می باشد

5-فرهنگ و ارزش ها

6-تحصیلات

7-وضعیت اقتصادی و اجتماعی

۸- سرمایه اجتماعی

مولفه های سلامت مردان نیز مجموعه پیچیده ای از عوامل متنوع ذکرشده دربالا و نیز قومیت، طبقه اجتماعی اقتصادی، درآمد ،سن، جهت گیری جنسیتی، وضعیت مهاجرت وویژگی های جغرافیایی است.

یافته های به دست آمده از یک مطالعة کیفی نشان میدهد که دغدغه های اقتصادی، مسائل خانوادگی، فقدان تأمین اجتماعی ودغدغه های ناشی از مدیریت کلان از جمله عوامل بازدارندة فکری مهم در اولویت دهی به سلامت در مردان ایرانی به حساب می آید .به علاوه، وضـعیت اجتماعی، شرایط سخت اشتغال، مشکلات اقتصادی ،روشهای مقابله با استرس،عقیده به قدرت مردانگی ،نژادپرستی، ناآگـاهی و برخی عقاید مذهبی خاص از جمله عوامل مؤثر بر ترجیح بندی مردان در خصوص بهره مندی از خدمات سلامت دانسته شده اند در تحقیق دیگری  نشان داده شد که افراد شاغل از سلامت بیشتری برخوردارند و از دست دادن شغل از طریق کاهش انگیزه های فردی، باعث کاهش سلامتی و حتی بالا رفتن میـزان مرگ ومیر میشود.  تناسب نداشتن میزان درآمد بـا سطح تحصیلات و تخـصص از دیگر عوامل دغدغه ساز مردان است که به شدت بر روی اولویت بندی سلامت در ذهن آنها تأثیر می گذارد . رضـایت شـغلی رابطة تنگاتنگ و مستقیمی با میزان سلامت افراد دارد و بر همین اصل، کسانی که از شغل خود راضی نیستند، معمولاً چون برای پیگیری سلامت خود انگیزة کمتری دارند، از میـزان سـلامت کمتری برخوردارند. تأمین اجتماعی در آینده ، ناکـافی بـودن حمایتهای اجتماعی، موقعیت بد مالی، و اثرات سـوءناشی از آن نیز از عواملی هستند که پرداختن به مقولة سلامت را تحت تأثیر قرار میدهند پژوهشهای مرتبط نشان داده اند که مـردان نـسبت بـه زنـان در سبک زندگی خود روشهای نادرست تری دارند، به بیماریهای خود  کمتر اهمیت میدهند، اغلب علایم هشداردهنده را نادیده میگیرند و دیرتر به مراکز درمانی مراجعه میکنند.  توجه ویژه به برخی مؤلفه های اجتماعی سلامت مردان دراین هفته می تواند موجب توجه بیشتر مردان به موضوع سلامتی وخودمراقبتی گردد.

 

=================================

 

ناباروری مردان :

ناباروری مردان به معنی وجود هر مسئله مرتبط با سلامت در مرد است که احتمال باردار شدن همسر وی را پایین می آورد .

حدود 13% از زوجها ممکن است نتوانند در یک تماس جنسی حفاظت نشده بارداری داشته باشند. دلایل بسیار زیادی برای ناباروری در زنان و مردان وجود دارد. در حدود یک سوم موارد ناباروری علت مربوط به مرد میشود و اغلب این مشکل در تولید و یا انتقال اسپرمهاست .

بسیاری از مشکلات سلامت در مردان (مانند بیماری کلیوی و سرطان بیضه) می توانند منجر به ناباروری شوند. مشکلات دیگر در کل بدن، بیماریهای متابولیک تب و عفونتها میتوانند به رشد اسپرمها صدمه بزنند. عفونتهای آمیزشی میتوانند باعث انسداد مجاری تناسلی شده، ناباروری ایجاد کنند .

در حالت طبیعی دستگاه تناسلی مرد اسپرمها را می سازد و آنها را انتقال میدهد. هورمونهای جنسی این عمل را کنترل می کنند. هورمون جنسی مرد (تستوسترون)و اسپرم هر دو در بیضه ها تولید می شوند. زمانی که اسپرمها بیضه را ترک می کنند وارد لوله ای در پشت بیضه به نام اپیدیدیم میشوند. درست قبل از انزال اسپرمها از اپیدیدیم به سمت لوله دیگری به نام وازودفران حرکت میکنند. وازودفران رابط بین اپیدیدیم و مجرای انزال است. دو وازودفرانی که از دو بیضه خارج میشوند در پشت مثانه به مجرای انزالی میپیوندند. در زمان انزال اسپرمها با مایعی که از پروستات و seminal vesicles [1] مخلوط شده مایع منی را تشکیل میدهند. منی از طریق مجرای آلت به خارج از بدن هدایت می شود. باروری مردان به نرمال بودن ساخت و انتقال اسپرمها ارتباط دارد. در طی تماس جنسی اسپرمها وارد واژن شده در هر جهت حرکت می کنند. اسپرمها از طریق گردن رحم وارد رحم شده به سمت لوله های رحمی حرکت میکنند. در صورتی که یکی از اسپرمها به تخمک برسد باروری یا لقاح صورت میگیرد    .

مشکلاتی که باعث میشود اسپرمهای سالم تولید نشده و یا موانعی در راه رسیدن اسپرم به تخمک وجود داشته باشد باعث ناباروری میشوند. علل ناباروری مردان متعدد است. حتی درجه حرارت بیضه میتواند برروی باروری تاثیر بگذارد .مهمترین علل ناباروری مردان عبارتند از:

  • اختلال اسپرم
  • واریکوسل
  • انزال غیرطبیعی
  • ناباروری مربوط به سیستم ایمنی
  • انسداد
  • اختلال هورمونها
  • داروها

اختلالات اسپرم: اسپرمها ممکن است بخوبی رشد نکرده باشند، بدشکل باشند، توان حرکت نداشته باشند، تعداد کمی داشته باشند و یا اصلا اسپرمی در مایع منی وجود نداشته باشد. مصرف سیگار و الکل و برخی داروها باعث کم شدن تعداد اسپرمها میشود .

بیماریهای مزمن طولانی مثل نارسایی کلیه، عفونتهای دوران کودکی مثل اوریون، مشکلات هورمونی مثل کم بودن تستوسترون میتوانند برروی اسپرمها اثر بگذارند. یکی از علل شایع فقدان اسپرم انسداد مجاری تناسلی است. این انسداد ممکن است مادرزادی بوده و یا بدنبال عفونتهای آمیزشی اتفاق افتاده باشد .

واریکوسل: عبارت است از وجود وریدهای متورم در بیضه. وجود واریکوسل باعث اشکال در گردش خون بیضه و گرم شدن محیط بیضه میشود و بدین ترتیب باعث کم شدن تعداد اسپرم میشود .

انزال برگشت پذیر[2] : زمانی اتفاق میافتد که اعصاب و عضلات مثانه مشکل داشته، مثانه در زمان ارگاسم بسته نمیشود. در این حالت مایع منی بجای خارج شدن از بدن، به داخل مثانه برگشت میکند. این مشکل میتواند در اثر جراحی، برخی داروها و یا اختلالات دستگاه عصبی رخ دهد. علائم آن شامل کدر بودن ادرار بعد از تماس جنسی، کم بودن یا فقدان مایع منی میباشد .

ناباروری مربوط به سیستم ایمنی: در این حالت بدن آنتی بادیهایی تولید میکند که به اسپرمها حمله میکند و باعث از بین رفتن و یا اشکال در عملکرد اسپرمها میشود. این حالت از علتهای شایع ناباروری نیست .

انسداد: عفونتها، جراحیها (مثل وازکتومی) تورم و یا اشکالات رشد میتوانند منجر به انسداد شوند. هر قسمتی از دستگاه تناسلی مرد میتواند دچار انسداد شود .

اختلال هورمونها: هورمونهایی که توسط غده هیپوفیز ساخته میشود فعالیت اسپرم سازی بیضه را کنترل میکند. اگر میزان این هورمونها کم باشد باعث اشکال تولید و رشد اسپرمها میشود.  مصرف داروهای استروئیدی خوراکی یا تزریقی که برای بدنسازی بکار می رود میتواند باعث کاهش یا توقف ترشح این هورمونها شود .

اختلالات کروموزومی: نظیر تغییر در تعداد و یا ساختار کروموزومها میتواند منجر به ناباروری گردد .

داروها: برخی داروها باعث تغییر در تولید، عملکرد و انتقال اسپرمها میشوند. این داروها اغلب شامل داروهایی است که برای درمان تورم مفاصل، افسردگی، اضطراب، مشکلات گوارش، عفونت، فشار خون و سرطان تجویز می شوند .

برای بررسی و تشخیص علل ناباروری، به شرح حال و معاینه دقیق و بررسی سوابق بیماریها نیاز است. آنالیز مایع منی یک آزمایش متداول است که نشان می دهد میزان تولید اسپرمها چقدر است و فعالیت آنها چگونه است. بررسی های دیگر شامل آزمایشات هورمونی ،سونوگرافی از طریق مقعد برای بررسی کیسه های منی و مجاری انزال و در صورت نیاز نمونه برداری از بافت بیضه میگردند .

درمان برحسب تشخیص علت ناباروری متفاوت است. بسیاری از مشکلات میتوانند با دارو یا روشهای درمانی غیر جراحی برطرف شوند. برخی از مشکلات باروری نیاز به جراحی دارند .

 عفونتهای آمیزشی:

تماس جنسی اگرچه یکی از نیازهای انسان برای بقا است، ولی میتواند راهی برای ورود عوامل بیماریزا به بدن باشد. به عفونتهایی  که از طریق آمیزش به انسان منتقل میشوند عفونتهای آمیزشی میگویند. ویروسها، میکروبها و حتی انگلهای مختلفی شناخته شده اند که میتوانند از طریق آمیزش سرایت کنند .

اچ آی وی، سوزاک، کلامیدیا، سیفیلیس، هپاتیت ب، تبخال و زگیلهای تناسلی نمونه های مشهورتر عفونتهای آمیزشی هستند .

عفونتهای آمیزشی چگونه وارد بدن میشوند؟ 

همانطور که از اسم آن پیداست، عفونتهای آمیزشی از طریق تماس جنسی با فرد مبتلا به انسان منتقل میشوند. این تماس جنسی میتواند از راه واژن، مقعد و یا دهان باشد. برخی از عوامل بیماریزا مثل ویروس تبخال، ویروس  زگیل و شپش تناسلی میتوانند از طریق تماس مستقیم پوست با پوست، حتی بدون دخول منتقل شوند .

برخی از انواع عفونتهای آمیزشی میتوانند از طریق مادر مبتلا، در زمان بارداری و زایمان به نوزاد منتقل شده، او را بیمار کنند . برخی ممکن است در خون فرد مبتلا یافت شده، با اشتراک وسایل تیز و برنده مثل سرنگ و سوزن و یا تیغ اصلاح به فرد سالم منتقل شوند .

عفونتهای آمیزشی چه علائمی دارند؟ 

اغلب موارد عفونت آمیزشی هیچ علامتی در بدن ظاهر نمیکند. این به این معنی نیست که فرد سالم است.  عفونت میتواند در بدن پیشرفت کرده فرد را به عوارض دچار سازد .

بطور معمول در اقایان  عفونتهای آمیزشی به این صورت خود را در ناحیه تناسلی نشان میدهند: 

  1. ترشح غیر طبیعی از مجرای ادرار
  2. سوزش ادرار و یا تکرر ادرار
  3. زخم در ناحیه تناسلی و اطراف مقعد (در صورت تماس جنسی دهانی، ممکن است زخم در اطراف دهان ظاهر شود)
  4. تورم و قرمزی بیضه
  5. زگیل یا ضایعات برجسته گوشتی 
  6. ترشحات چرکی از مقعد به همراه درد در حین دفع مدفوع، زورپیچ، احساس کاذب نیاز به دفع مدفوع، یادفع مدفوع ناقص (در صورت تماس جنسی مرد با مرد) 
  7. بزرگی غدد لنفاوی کشاله ران 

در خانمها عفونتهای آمیزشی ممکن است با زخم در ناحیه تناسلی، ترشحات غیر طبیعی ، لکه بینی یا خونریزهای غیر طبیعی ،بزرگی غدد لنفاوی کشاله ران، تماس جنسی دردناک و یا درد زیر دل نیز خود را نشان دهد. علاوه بر آن ترشح چرکی از چشم نوزاد نیز ممکن است نشانه ای از ابتلا مادر به یک عفونت آمیزشی باشد .

برخی از میکروبها، اگر چه از طریق تماس جنسی وارد بدن میشوند، ولی به اعضا دیگری حمله کرده آنها را دچار اشکال میکنند .

مانند هپاتیت ب که کبد را تخریب میکند و یا سیفیلیس که علاوه بر دستگاه تناسلی میتواند به پوست، و یا اعضا داخلی بدن حمله کند .

درمان:

درمان عفونتهای آمیزشی بسته به نوع بیماری متفاوت است. بسیاری از این عفونتها با آنتی بیوتیکها قابل درمان هستند. برخی از این بیماریها نظیر هپاتیت B و یا HIV نیاز به درمانهای طولانی تر و یا مادام العمر دارند. تشخیص زودرس و درمان به موقع از عوارض بیماری جلوگیری میکند. نکته مهم اینکه در بسیاری از عفونتهای آمیزشی لازم است شریک یا شرکای جنسی شما همزمان بررسی و درمان شوند. این موضوع هم برای سلامت شریک جنسی شما و هم برای درمان مناسب شما ضروری است. در غیر اینصورت ممکن است بیماری مجدد به شما سرایت کند   .

 پیشگیری:

  1. وفاداری به یک همسر و پرهیز از داشتن شرکای جنسی متعدد احتمال تماس با عوامل بیماریزا را به حداقل میرساند .
  2. کاندوم وسیله مناسبی برای پیشگیری از عفونتهای آمیزشی است و در برابر عواملی مانند سوزاک  ، HIV و ....  بخوبی عمل میکند. در مورد آندسته از عفونتهای آمیزشی که از طریق تماس مستقیم پوست با پوست منتقل میشوند، نظیر تبخال و زگیل تناسلی، تاثیر کاندوم در پیشگیری صددرصد نیست .
  3. خودداری از مصرف الکل و مواد مخدر (این مواد قدرت تصمیم گیری را مختل کرده، فرد را در معرض برقراری رابطه ناایمن قرار میدهند)
  4. پرهیز از استفاده مشترک از وسایل تیز و برنده (مثل سرنگ و سوزن و یا تیغ اصلاح) و وسایل بهداشت فردی

در بین عفونتهای آمیزشی برای هپاتیت ب و  اچ پی وی واکسن وجود دارد


پانویس:

[1] نام یک جفت غده در پشت مثانه است که وظیفه ساخت بخشی از مایع منی را دارند .

[2] Retrograde ejaculation

 

===================================================

 

شیوه زندگی سالم و سرطان های شایع مردان:

سرطان دومین عامل مرگ در جهان به شمار می رود. در سال 2018 حدود 9.6 میلیون مرگ یا یک مرگ از هر 6 مرگ به علت سرطان بوده است. ریه، پروستات، کلورکتال، معده و کبد شایع ترین سرطان ها در مردان و پستان، کلورکتال، ریه، دهانه رحم و تیروئید شایع ترین سرطان ها در زنان دنیا می باشد .

در سال های اخیر، میزان بروز سرطان در ایران افزایش یافته است. بر اساس آخرین گزارش ثبت سرطان منتشر شده، تعداد موارد جدید سرطان ها در سال 1396 در ایران ،134704 مورد بوده است. از این تعداد ،64788 مورد) 48%( از سرطان ها در زنان و 69916 مورد(52%) از سرطان ها در مردان رخ داده است.

شایع ترین سرطان ها در کل جمعیت کشور شامل سرطان های پستان، پروستات، کولورکتال، پوست (غیر ملانوما) و معده بود. شایع ترین سرطان ها در مردان ایران، پروستات، معده، پوست (غیر ملانوما)، کولورکتال و مثانه و در زنان ایران، پستان ،کولورکتال، تیروئید ،پوست (غیر ملانوما) و معده بود.

بین 30 تا 50 درصد مرگ های ناشی از سرطان، با تغییر یا اجتناب از عوامل خطر سرطان ها قابل پیشگیری است. حفظ وزن طبیعی ،رژیم غذایی سالم سرشار از میوه و سبزی، ورزش منظم و اجتناب از مصرف تنباکو شامل سیگار و تنباکو بدون دود، از عواملی هستند که موجب پیشگیری از بروز سرطان های مختلف می شوند. در ادامه به اثر هر یک از این عوامل پرداخته می شود.

رژیم غذایی

رژیم غذایی ناسالم یک عامل خطر جهانی برای سلامتی به شمار می رود . افزایش تولید غذاهای فرآوری شده، توسعه سریع شهرنشینی و تغییر شیوه زندگی منجر به تغییر در الگوی رژیم غذایی شده است. مصرف مواد غذایی با انرژی زیاد، چربی، شکر و نمک افزایش یافته و افراد زیادی، مقدار کافی میوه، سبزی و سایر منابع فیبر غذایی مانند غلات دانه کامل در بسیاری از افراد دریافت نمی کنند . این تغییرات منجر به افزایش بروز بیماری های مزمن نظیر انواع سرطان شده است.

عوامل افزایش دهنده خطر سرطان

افزایش وزن، اضافه وزن و چاقی- ارتباط افزایش وزن، اضافه وزن و چاقی که با میزان بیشتر چربی در بدن همراه است، موجب افزایش خطر سرطان های دهان ،حلق و حنجره، مری، معده، پانکراس، کیسه صفرا، کبد، کلورکتال، پروستات و کلیه می شود. بنابراین کاهش وزن در افراد دارای اضافه وزن و چاقی و حفظ یک وزن طبیعی در پیشگیری از سرطان نقش مهمی دارد. مصرف مواد غذایی دارای انرژی و کالری زیاد مانند انواع فست فودها با ازدیاد وزن خطر سرطان را افزایش می دهند .

گوشت قرمز- گوشت قرمز فاقد فیبر و دیگر مواد مغذی ضد سرطان است و اغلب میزان بالایی از چربی اشباع شده دارد. مصرف زیاد گوشت قرمز با افزایش خطر سرطان کولورکتال همراه می باشد. با کاهش مصرف گوشت قرمز می توان خطر ابتلا به سرطان را کاهش داد. از سوی دیگر، کباب کردن گوشت روی زغال یا سوزاندن آن موجب ایجاد مواد سرطان زا در آن می شود. بنابراین استفاده از روش های سالم پخت گوشت توصیه می شود. اگر هم گوشت به روش کبابی آماده می شود، از حرارت زیاد اجتناب شود .

گوشت های فراوری شده، نمک سود و دودی- گوشت های فراوری شده مانند سوسیس و کالباس با افزایش خطر سرطان روده بزرگ ،راست روده و معده همراه می باشد. این اثر به واسطه ترکیبات نیتریت است که یه این محصولات اضافه می شود. گوشت های نمک سود و دودی نیز خطر سرطان معده را زیاد می کنند  .

چربی های اشباع و ترانس- چربی های اشباع شده و چربی های ترانس برای سلامتی مضر هستند و خطر بروز سرطان را بیشتر می کنند. چربی های اشباع به طور عمده در محصولات حیوانی مانند گوشت قرمز و روغن های جامد یافت می شوند. استفاده از گوشت در مقادیر متعادل و از نوع کم چربی، هم چنین مصرف لبنیات کم چرب و استفاده از روغن مایع به کاهش میزان مصرف چربی های اشباع و کاهش خطر بروز بیماری های مزمن نظیر سرطان کمک می کند.

عوامل غذایی محافظت کننده در برابر سرطان:

دریافت کافی سبزی و میوه- میوه ها و سبزیهای رنگی غنی از مواد شیمیایی گیاهی هستند که در مبارزه با بیماری ها و تقویت سیستم ایمنی نقش مهمی دارند. مصرف بیشتر میوه ها و سبزی ها باعث کاهش خطر سرطان ریه، دهان، مری، معده و روده شده است. توصیه می شود روزانه 5 واحد میوه و سبزی(حداقل 2واحد میوه و 3 واحد سبزی) از انواع مختلف استفاده شود. آنتی اکسیدان ها که از بروز تغییرات بدخیم در سلول ها و بافت ها جلوگیری می کنند، در میوه ها و سبزی ها فراوان هستند. بهترین راه تامین مواد آنتی اکسیدان، استفاده از میوه و سبزی تازه است و مصرف مکمل ها و قرص های ویتامین توصیه نمی شود .

فیبر غذایی- فیبر بخشی از غلات، میوه ها، و  سبزی ها است که بدن نمی تواند آن را هضم کند. فیبرها شامل فیبرهای محلول و نامحلول هستند. فیبرها موجب کاهش کلسترول خون و کاهش بروز بیمار یهای قلبی می شوند و نقش کلیدی در حفظ سلامت دستگاه گوارش ایفا می کنند و باعث می شوند ترکیبات سرطان زا قبل از ایجاد آسیب همراه با مواد غذایی در حال حرکت، از طریق دستگاه گوارش خارج شوند. فیبرهای غذایی خطر سرطان کولون کولورکتال را کاهش می دهند .

چربی های غیر اشباع- چربی های غیر اشباع که در دمای اتاق مایع هستند، در پیشگیری از بروز بیماری های مزمن از جمله سرطان ها موثر هستند. چربی های غیر اشباع موجود در روغن های گیاهی نظیر زیتون؛ آفتابگردان و کانولا و مغزها (گردو، بادام، فندق )... ،هم چنین اسیدهای چرب امگا 3 موجود در انواع ماهی و برخی دانه های گیاهی مانند تخم کتان خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهند .

فعالیت بدنی:

کم تحرکی از عوامل خطر بیماری های مزمن و مرگ در جهان می باشد و موجب افزایش خطر سرطان، بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت به میزان 20 تا 30 درصد می شود. برآورد می شود که در صورت افزایش فعالیت بدنی، سالانه از 4 تا 5 میلیون مرگ جلوگیری شود. از هر 4 فرد بزرگسال، یک نفر فعالیت بدنی کافی ندارند . 

فعالیت بدنی کافی، بروز سرطان های مثانه، کولون، مری، معده و کلیه را در افراد بزرگسال کاهش می دهد .برای افراد بهبود یافته از سرطان، فعالیت بدنی میزان مرگ ناشی از تمام علت ها را کاهش می دهد و خطر عود مجدد سرطان یا ایجاد دومین سرطان را کم می کند .

آخرین توصیه سازمان بهداشت جهانی برای فعالیت بدنی بزرگسالان به شرح زیر می باشد:

  • بزرگسالان باید حداقل 300- 150 دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط، یا حداقل 150- 75 دقیقه فعالیت هوازی شدید یا ترکیب معادلی از فعالیت جسمانی با شدت متوسط و زیاد در هفته (حداقل3 روز، حداقل 30 دقیقه در روز برای شدت متوسط و حداقل 20 دقیقه برای شدت زیاد) داشته باشند .
  • بزرگسالان باید ورزش های تقویت کننده قدرت عضلانی با شدت متوسط یا بیشتر که تمام عضلات اصلی بدن را درگیر می کند، در 2روز هفته یا تعداد روزهای بیشتر داشته باشند.
  • برای اثرات سلامتی بخش بیشتر، بزرگسالان می توانند فعالیت های هوازی با شدت متوسط را به مدت زمان بیشتر از 300 دقیقه یا فعالیت های هوازی با شدت زیاد را به مدت بیشتر از 150 دقیقه در هفته انجام دهند.

هر اندازه فعالیت بدنی از انجام ندادن آن بهتر است. هر روز که فعالیت بدنی بیشتری دارید، به کاهش خطر سرطان و بسیاری از بیماری های دیگر کمک کرده اید.

دخانیات:

دود تنباکو و سیگار حاوی بیش از 4000 ماده شیمیایی است که بیش از40 نوع آنها، مواد محرک یا سمی و سرطان زا هستند .

مصرف دخانیات منجر به افزایش خطر بسیاری از بیماری ها نظیر بیماری های قلبی عروقی، سکته مغزی، پوکی استخوان، دیابت و افزایش خطر بروز بسیاری از سرطان ها مانند سرطان های سر و گردن، ریه، معده، مری، روده، مثانه، کلیه، خون می شوند. از هر 10 فرد مبتلا به سرطان ریه ،9 نفر دخانیات مصرف می کرده اند .

قلیان ،400 ماده سمی و سرطان زاد دارد. تنباکوهای میوه ای علاوه بر این 400نوع سم، مواد مضرتری نیز دارند که از پوست میوه تخمیر شده با مواد افزودنی تهیه می شوند و می توانند باعث آلرژی، آسم و حساسیت شوند. هر وعده قلیان معادل 100 – 50 نخ سیگار است.

افرادی غیر سیگاری که در معرض دود سیگار اطرافیان خود (دود سیگار دست دوم) هستند، در معرض افزایش خطر و ابتلا به همان بیماری های افراد سیگاری قرار دارند. یک مرگ از هر ده مرگ ناشی از مصرف دخانیات در افراد در معرض دود سیگار اتفاق می افتد.

با ترک سیگار به سلامت خود و دیگران کمک کنید.

 

 ====================================================

 

سوادسلامت و نقش آن در سلامت مردان:

تعریف رسانه : رسانه ها شامل افراد، ابزار یا موقعیت هایی هستند که به وسیله آن ها پیام ارسال ویا دریافت می شود.

تعریف سواد سلامت : به میزان توانایی افراد در به دست آوردن، تحلیل کردن، و فهمیدن اطلاعات و خدمات اولیه بهداشتی که به آن نیاز دارند تا بتوانند در مورد مسائل مربوط به سلامتی خود مشارکت داشته و تصمیمهای درستی را اتخاذ کنند سواد سلامت(Health Literacy)میگویند .سازمان جهانی بهداشت در گزارشی، سواد سلامت را به عنوان یکی از بزرگترین عوامل تعیین کننده سلامت معرفی نموده است .گرچه هنوز به درستی معلوم نیست که سواد سلامت تا چه حد بر نتایج سلامتی تأثیرگذار است، اما دلایل زیادی حاکی از آن است که بسیاری از نتایج ناخوشایند مرتبط با سلامتی، در نتیجه سواد سلامت ناکافی است.

به زبان ساده ترسوادسلامت یعنی این که بتوانیم از آموخته های مفاهیم سلامت در راستای خودمراقبتی و ارتقای سلامت استفاده کنیم.  تصور عمومی از دارا بودن سواد سلامت این است که باید علائم تمام بیماری ها را شناخت و با بروز آن ها در بدن به پزشک متخصص آن بیماری مراجعه کرد. این تصور هم درست است و هم نادرست. بخش درست آن این است که به هر حال این دانسته ها نیز بخشی از سواد سلامت محسوب میشوند، اما بخش نادرست آن به این مسئله بر می گردد که این اطلاعات، تمام سواد سلامت را تشکیل نمی دهند. بخش مهم و اصلی سواد سلامت به این موضوع اشاره دارد که «چگونه زندگی کنیم که سالم تر بمانیم؟

 تواناییهای لازم در کسب سواد سلامت را به سه گروه می توان تقسیم کرد: 

  1. توانایی درک اطلاعات نوشتاری و شفاهی که از طرف پزشک، پرستار، دارو ساز، و تیم بهداشت ودرمان به فرد ارائه میشود 
  2. توانایی عمل کردن بر اساس دستورالعملهای مربوط به برنامههای دارویی و مراقبتهای پزشکی 
  3. nbsp;    توانایی خواندن اطلاعات نوشتاری مربوط به حوزههای سلامت و بهداشت مثل   برچسبها ، پیوستهای مربوط به داروها، فرمهای رضایت نامه و...

براساس آخرین گزارش های دفتر آموزش وارتقا سلامت وزارت بهداشت  بیش از 50 درصد افراد جامعه ما از معیارهای لازم سواد سلامت بی بهره اند.واین یافته درافرادی که از آسیب پذیری بالاتری نسبت به دیگران برخوردارند از جمله افراد بالای 55 سال، افراد با تحصیلات کم و افراد بی کار بیشتر بود. هم چنین سطح سوادسلامت در دانشجویان ودانش آموزان مطلوب نبوده است  .

سوادسلامت دیجیتال (الکترونیکی) :

سوادسلامت دیجیتالی "توانایی جستجو، یافتن، درک و ارزیابی اطلاعات بهداشتی مبتنی بر فضای دیجیتال (اینترنت )می باشد" انجمن کتابخانه های آمریکا (ALA)سواد دیجیتالی را "توانایی استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای یافتن ، ارزیابی ، ایجاد و برقراری ارتباط اطلاعات ، که نیاز به مهارت های شناختی و فنی دارد، " تعریف می کند. ، ظهور اینترنت و استفاده از رسانه هایاجتماعی ، برروی دستگاه های تلفن همراه نحوه دریافت اطلاعات را دگرگون کرده است . نکته قابل توجه این است که  افرادی با سطوح سواد بهداشتی بالا بیشتر از خطرات ناشی از عدم اطمینان در اینترنت آگاهی دارند. 

درحال حاضر بیشتر افراد، اطلاعات مربوط به بیماری و سلامتی را از طریق اینترنت دریافت می کنند .. بنابراین لزوم ایجاد بسترهای اینترنتی که عاری از اطلاعات غیرعلمی و به خصوص در ارتباط با همه گیری کرونا عاری از شایعات باشد، از اهمیت بسزایی برخوردار است .زنان با توجه به نقش حمایتی و مراقبتی در خانواده و ارتباط بیشتر با فرزندان و والدین، نقش اثر گذار و بسیار مهمی در سلامت خانواده و جامعه ایفا می کنند بنابراین  افزایش سوادسلامت زنان  جامعه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. بر اساس شواهد موجود در شرایط یکسان اقتصادی زنانی که دارای سطح سوادسلامت بالاتری هستند فرزندان سالم تری دارند.برای شکست کرونا افزایش سواد سلامت  افراد جامعه بخصوص زنان یک  امر بسیار ضروری است .

چگونه می توان سواد سلامت جامعه را افزایش داد؟

برای افزایش سطح سواد سلامت مردم، نیاز به همکاری های بین بخشی وزارتخانه ها و سازمان هایی است که به نوعی در حفظ و تامین سلامت مردم دخیل هستند و در این میان، نقش رسانه، بسیار تاثیرگذار و پر رنگ است.

زمانی  که مشارکت همه افراد جامعه در مبارزه و جلوگیری از انتشار سریع عوامل بیماری زا مثل ویروس کرونا لازم می شود حجم بالای اطلاعات و پیچیدگی محتواها در فضای حقیقی و مجازی جامعه مانع بزرگی در واکنش سریع و صحیح اعضای جامعه محسوب می شود. و موجب سردرگمی در انتخاب پیامهای صحیح و حتی برداشت نا صحیح از آن می شود .

بنابراین نقش آموزش مراکز و سایت های مورد تایید وزارت مجموعه وزارت بهداشت  ودانشگاه  های علوم پزشکی که منابع علمی و صحیح انتشار پیام های مرتبط با بهداست و سلامتی هستند بسیار مهم است  . موضوع مهم علاوه بر آموزشهای پایه آموزش تشخیص پیام های صحیح وتحلیل اطلاعاتی است که فرد از طرق مختلف به دست می آورد .

منابع کسب اطلاعات سلامت

براساس آخرین گزارش های دفتر آموزش وارتقا سلامت وزارت بهداشت:

از بین منابع کسب اطلاعات سلامت سه منبع در رتبه های یک تا سه گزارش شدند" :اینترنت 31 %، پرسیدن از پزشک و کارکنان بهداشتی و درمانی 30%،  صدا و سیمای سراسری 24%

 -حدود 8درصد از طریق صدا و سیمای شبکه استانی،

 -حدود 4 درصد از طریق پرسیدن از دوستان و آشنایان،

 -حدود 2 درصد از طریق کتابچه، جزوه، بروشورهای آموزشی و تبلیغی و

 -حدود 1 درصد از طریق سایر روش ها( شبکه های ماهواره ای، تلفن گویا و)... 

- با توجه به اینکه اینترنت بیشترین منبع کسب اطلاعات سلامت است و ابزارهای دسترسی به آن به وفور ودراشکال مختلف از جمله گوشی های تلفن هوشمند در دسترس عموم  مردم می باشد مردم همواره  با اخبار یا مطالبی  رو به رو می شوندکه گاهی نسبت به اعتبار، درستی و وثوق آن ها دچار تردید میشوند و گاهی کاملا تحت تأثیر قرار آن قرارگرفته و آن مطلب را میپذیرند. ویا به سرعت باور کرده و بلافاصله آن را برای دوستان، آشنایان و گروههای مختلفی که عضو آن هستند می فرستند. این در حالی است که در بسیاری از اوقات با دیدن و خواندن آن ها یکی از اولین سوالهایی که به ذهن میرسد، این است که اگر واقعا این خبر درست است چرا تاکنون صحبتی رسمی درباره اش نشده و یک منبع رسمی از آن چیزی نگفته است؟ یا مثلا چطور ممکن است چنین چیزی وجود داشته و مردم یا مسئولان نسبت به آن بیخبر بوده اند یا واکنشی نشان نداده اند یا.... پرسشهایی از این دست که متناسب با محتوای مطلبی است که میخوانیم، نشاندهنده تلاش منطقی ذهن برای واکاوی و بررسی طبیعی موضوع است، تلاشی که گاه آگاهانه یا ناخودآگاهانه از سوی برخی از ما سرکوب میشود و متأسفانه نتایج خوبی در پی ندارد .

چگونه خبر درست را از خبر جعلی تشخیص دهیم : 

  1. -   خبر را چه کسی نوشته است ؟

 در خبر درست همیشه نامی واقعی از یک خبرنگار یا روزنامه نگار واقعی، که قابل پیگیری باشد به عنوان مرجع و منبع خبر گفته میشود ولی در خبرهای ساختگی، شایعه یا تبلیغاتی، چنین چیزی وجود ندارد.

  1. -   خبر چه چیزی می خواهد بگوید : 

     خبر واقعی وقتی درباره موضوعی جنجالی باشد معمولاً آن را به نقل از منابع واقعی معتبر که قابل پیگیری باشند، می گوید . درحالیکه خبر ساختگی منبع دروغین، نشانی اینترنتی ساختگی، عنوان کلی غیرقابل پیگیری، و یا با استناد به مطالب مشابه غلط انداز دیگر می گوید که با اندکی کندوکاو و ژرفنگری، نادرستی آن قابل تشخیص است.

  1. -   خبرچه زمانی منتشر شده است ؟ 

حتماً به تاریخ انتشار خبر دقت کنید اگر به کلمه های «خبر فوری» در خبر برمی خورید بیشتر دقت کنید زیرا احتمال ساختگی بودن یا تبلیغاتی بودن آن بیشتر است.

  1. -   خبر درکجا منتشر شده است ؟ 

خبر درست و مهم، حتماً در خبرگزاریها و وبگاه های مشهور دارای اعتبار نیز منتشر میشود.

اگر خبر را برای نخستین بار در شبکه های اجتماعی می بینید باید پیش از بازنشر و فرستادن آن برای دیگران، تلاش کنید تا درستی آن را بیازمایید.

  1. -   از خواندن خبر چه احساسی به شما دست می دهد ؟  

خبر ساختگی مثل همه ی تبلیغات دیگر برای برانگیختن احساس شما طراحی شده است. پس اگر با خواندن خبری بسیار ناراحت شدید، درنگ کنید و نفس عمیقی بکشید. ادعایی که در خبر وجود دارد را دست کم در سه خبرگزاری و یا رسانه ی معتبر تحقیق کنید و سپس تصمیم بگیرید که خبر را ساختگی یا واقعی به حساب آورید. نباید همه چیز را زود باور کرد .هیچ چیزی بهتر از تفکر انتقادی در روبرو شدن با خبر نیست.

سواد رسانه ای خود را افزایش دهید عادت فوروارد کردن مطالبی که به دستتان می رسد را به حداقل ممکن برسانید واگر حوصله ارزیابی مطلبی را ندارید چرخه ی اخبار نامعتبر را با فوروارد نکردن آن خبر قطع کنید . 

 

توصیه های لازم برای انتشار اطلاعات : 

  • از اطلاعاتی که منبع روشن و معتبری دارند استفاده ومنابع ذکر شود .
  • اطلاعات نباید  ترس و اضطراب کاربران را افزایش دهد. .
  • پیام به گونه ای بیان شود که  مخاطب بتوانند منظور پیام را به راحتی و با صرف زمان و تلاش اندک، دریافت نمایند 
  • از به کار بردن اصطلاحات فنی و تخصصی پرهیز شود.
  • از اصطلاحات آشنا برای مخاطب استفاده شود.( چنانچه  اصطلاحات تخصصی استفاده می شود توضیح داده شود ) 
  • سطح سواد وفرهنگ مخاطب مخاطب درنظر گرفته شود 
  • مطالب  آموزشی مهم تکرار شده و بیشتر در دسترس قرار گیرد .

 

 
  • گروه خبری : اخبار اختصاصی
  • کد خبر : 61437