معاونت بهداشت

 واحد سلامت دهان و دندان

کارشناس  مسئول واحد سلامت دهان و دندان

آقای دکتر رضا حاجیلو

کارشناس: 

خانم زمانی

کارشناس مسئول واحد سلامت دهان و دندان شهرستان : 

سیدمصطفی سجادی منش

واحد بهداشت دهان و دندان زیر نظر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم فعالیت می نماید . این واحد با استفاده از توانائیها و امکانات موجود در جهت ارتقاء سطح سلامت دهان و دندان افراد جامعه ، برنامه ها و طرحهای تدوین شده وزارت متبوع رااز طریق سطوح محیطی  به اجرا در می آورد .واحدهای بهداشت دهان ودندان مراکز خدمات جامع سلامت زیر مجموعه واحد بهداشت دهان و دندان مرکز بهداشت شهرستان و نهایتاً استان می باشند .

 سلامت دهان و دندان از شاخه های مهم بهداشت عمومی است که در سلامت کلی افراد تاثیربه سزایی دارد . ارتقای بهداشت دهان و دندان جامعه مستلزم داشتن آگاهی و دسترسی آسان مردم به مراقبتهای اولیه بهداشت دهان و امکان استفاده ازخدمات بهداشت دهان و دندان به صورت سطح بندی شده می باشد .

تا قبل از سال 1374 بهداشت دهان و دندان وارد نظام شبکه های بهداشتی کشور نشده بودو برنامه خاصی نیز جهت این مراکزوجود نداشت در سال 1374 طرح ادغام بهداشت دهان و دندان در pHC جهت اجرا در شبکه ارائه گردید و در سال 1376 نیز در راستای اجرای هرچه بهتر طرح ادغام ،طرح دانش آموزی نیز در اولویت برنامه های اداره سلامت دهان و دندان قرار گرفت .

با در نظر گرفتن این مسئله که عدم رعایت به موقع بهداشت و پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان باعث از دست دادن دندانهادر سنین پایین شده و عواقب به مراتب دشوار تر و پر هزینه تری را در بر خواهد داشت . چنانچه اقدامات پیشگیری و گسترش خدمات بهداشت دهان و دندان صورت نگیرد دولت و جامعه ناگزیر از قبول هزینه های بسیار گزاف تامین نیروی انسانی ،مواد و تجهیزات گران قیمت در درمانهای دندان پزشکی خواهند شد.

از آنجایی که امکان پوشش دادن به کلیه گروههای سنی وجود ندارد لذا گروههایی از افراد که احتمال ابتلا به بیماری دهان و دندان در آنان بالاتر است  و نیز امکان دسترسی به آنان طبق برنامه های موجود بیشتر می باشد به عنوان گروه هدف تعیین شدند .

گروه های هدف برنامه بهداشت دهان ودندان :

1-زنان باردار و شیرده (تا یکسال پس از زایمان)

در هر خانواده مادران نقش بسیار مهمی در بهداشت عمومی و هم چنین بهداشت دهان و دندان خانواده دارند . مادران به عنوان افرادی که الگوی رفتار ی فرزندانشان هستند و فرزندان رفتارهای بهداشتی آنها را مثل مسواک زدن تقلید می کنندو همچنین مادران با عدم تهیه مواد قندی برای کودکانشان ، نقش به سزایی در بهداشت دهان و دندان یک جامعه ایفا می کنند .

در دوران بارداری به دلیل ویار حاملگی زنان علاقه بیشتری به مصرف شیرینیجات پیدا میکنند که موجب افزایش بروز پوسیدگی دندانهایشان می گردد.ضمنا به دلیل داشتن تهوع و استفراغ و برگشت اسید معده محیط دهان اسیدی میشود و باعث تخریب بیشتر دندانها می گردد.تغییرات هورمونی در دوران بار داری زمینه تشدید بیماریهای لثه و بافتهای نگه دارنده دندان را فراهم می کند.

2- کودکان از بدو تولد تا 6 سالگی

دوران سنی پس از تولد تا 6 سالگی ار آنجا که سنین رویش دندانهای شیری در کودکان است اهمیت زیادی دارد . بسیاری از عادات غلط دهانی و عادات غذایی نامناسب (مصرف مواد قندی ) از کودکی شکل گرفته و به صورت عادت ،جزئی از طبیعت فرد شده و تابزرگسالی در فرد ادامه می یابد و نه تنها دندانهای شیری بلکه دندانهای دائمی رانیز گرفتار خواهند کرد.لذا این گروه به عنوان یکی از گروههای هدف انتخاب شدند .نکته مهم آنکه شروع برنامه های پیشگیری از پوسیدگی در نوزادان و نو پایان ،راحت تر و ارزان تر از این است که بخواهیم عادات ایجاد شده را تغییر دهیم .دندانهای شیری فضای لازم برای رویش صحیح دندانهای دایمی را حفظ می کنند.

3- کودکان 14-6 ساله

دراین سنین کودک در دهان خود هم دندان شیری و هم دایمی دارد.دندانهای شیری کم کم ریخته و دندانهای دائمی شروع به رویش کرده و تا حدود 12 سالگی تقریباً تمام دندانهای دائمی در دهان فرد رویش پیدا کرده است .تاخیر در رویش دندانهای دایمی و به موقع افتادن دندانهای شیری بایستی بطور منظم از طریق معاینات دوره ای هر سال یکبار بایستی کنترل گردد.ضمنا در خصوص کم کردن دفعات مصرف مواد قندی اموزشهای مکرر ضروری می باشد.دندان 6 فک پایین اولین دندان دایمی است که در دهان کودک می روید.و الگوی رویش سایر دندانهاست و نقش مهمی در نظم دندانی دارد.

خدمات سطح یک بهداشت دهان ودندان:

شامل آموزش بهداشت دهان ودندان ، معاینه وغربالگری ، ارائه خدمت وارنیش فلوراید تراپی

خدمات سطح دو بهداشت دهان ودندان :

ترمیم دندانهای شیری ودائمی ، جرم گیری ، فیشورسیلانت دندان6 ، پالپوتومی دندانهای شیری ،کشیدن دندانهای شیری ودائمی عفونی وغیر قابل نگهداری

نیروهای ارائه دهنده خدمات سطح یک ودو بهداشت دهان و دندان:

1-بهورزان

مردان و زنانی با حداقل سواد دیپلم و ساکن روستای محل خدمت خود می باشند این افراد در خانه های بهداشت به ارایه خدمات اولیه مراقبتهای بهداشتی شامل آموزش بهداشت ( خدمات سطح یک ) به مردم می پردازند .

2-مراقب سلامت دهان(دستیار دندانپزشک): وظیفه کمک به دندانپزشک و استریل کردن وسایل و نوبت دهی و رعایت مسایل بهداشتی و کنترل عفونت را به عهده دارند.

3- مراقبین سلامت

افرادی هستند که در پایگاههای بهداشتی مراکز خدمات جامع سلامت مشغول به کار بوده و خدمات و مراقبتهای لازم ( خدمات سطح یک ) را به مادران و کودکان منطقه تحت پوشش ارائه می نمایند .

4-دندانپزشکان :

در واحدهای دندانپزشکی مراکزخدمات جامع سلامت شهری وروستایی خدمات سطح یک ودو را ارائهمی دهند.

اهداف

1.      افزایش آگاهی مردم در زمینه بهداشت دهان و دندان جهت تغییر رفتار های غیر بهداشتی به رفتار های صحیح بهداشتی

2.      افزایش کمی  ارائه خدمات اولیه بهداشت دهان و دندان

3.      بهبود کیفی وضعیت ارائه خدمات اولیه بهداشت دهان و دندان

4.      ارایه خدمات درمانی سطح دو به مراجعین خصوصا گروه هدف با تعرفه دولتی و تخفیف ویزه

5.      ارجاع بیماران به سطوح بالاتر

که همه موارد فوق منجر به حفظ وارتقای سطح سلامت دهان ودندان جامعه خواهد شد .