معاونت بهداشت

از آنجا که سلامت کلیه ارتباط محکمی با عملکرد صحیح دیگر اعضای بدن از جمله کبد، چشم و مو دارد مراقبت از این عضو اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. پرهیز از مصرف یکسری مواد غذایی مضر، استفاده بیشتر از نوشیدنی‌ها یا غذاهای مفید و در کل تغییر سبک زندگی نه تنها عملکرد کلیه‌ها را بهبود می‌بخشد بلکه بر دیگر اعضای بدن نیز تأثیر مثبت خواهد داشت.

رژیم غذایی سالم: گنجاندن مواد غذایی مفید در رژیم غذایی برای بهبود عملکرد کلیه، به این عضو برای دفع سموم از بدن کمک زیادی می‌کند. نوشیدن حداقل هشت لیوان آب، مواد مضر را از بدن خارج کرده و باعث کارکرد بهتر آن می‌شود.

هندوانه یکی از میوه‌های مفید برای کلیه است که باعث شست‌وشوی آن شده و احتمال بروز انواع عفونت‌ها را کاهش می‌دهد. سیب‌قرمز، موز، کیوی، توت، کلم، هویج و تربچه نیز از مواد غذایی پرخاصیت برای بهبود عملکرد کلیه محسوب می‌شود.

چای سبز نیز که مصرف آن از سالها پیش رواج یافته است شامل ترکیبات مفیدی از جمله پلی‌فنول است که از تشکیل سنگ کلیه پیشگیری کرده و مانع از سرطان پروستات، تخمدان، کبد، روده بزرگ و پستان می‌شود. این نوشیدنی سیستم گردش خون را بخصوص در کلیه‌ها بهبود بخشیده و علاوه بر کاهش میزان کلسترول خون، خواص ضدالتهابی نیز دارد.

کاهش مصرف مواد غذایی مضر: روغن‌های هیدروژنه، نمک، شکر، مواد اعتیادآور، نگهدارنده‌ها، آنتی‌بیوتیک و برخی هورمون‌ها ترکیباتی هستند که برای عملکرد صحیح کلیه مضر شناخته شده‌اند.

اگرچه وراثت نقش مهمی در بروز سنگ کلیه دارد ولی رژیم غذایی عامل مهمی در شکل‌گیری سنگ کلیه شناخته شده است. از آنجا که مواد غذایی یا فیبر غیرقابل حل مانند گندم، جو و برنج با کلسیم اضافی روده ترکیب شده و باعث دفع آن از طریق روده می‌شود، تأثیر بسزایی در کاهش میزان دفع کلسیم از طریق ادرار داشته و تأثیر مثبتی بر کاهش خطر تشکیل سنگ دارد.

اگزالات، نمکی غیرقابل حل است که در موادغذایی مانند حبوبات، چغندر، شکلات، کافئین، بادمجان، بامیه، فلفل سبز، تره‌فرنگی و دانه‌های خوراکی یافت می‌شود و مصرف بیش از اندازه آن در رژیم غذایی باعث ترکیب آن با کلسیم شده و خطر تشکیل سنگ را افزایش می‌دهد.

زیاده‌روی در مصرف نمک و ترکیبات حاوی سدیم نیز مسئله دیگری است که دفع کلسیم از طریق ادرار را افزایش داده و باعث افزایش خطر تشکیل سنگ های کلسیمی در کلیه می‌شود.

این درحالی است که مواد غذایی غنی از پروتئین نیز تأثیرمثبتی بر دفع کلسیم از طریق ادرار دارد و قندها نیز میزان تشکیل سنگ های اگزالاتی و کلسیمی را افزایش می‌دهند.

بر این اساس متخصصان توصیه می‌کنند این قبیل مواد غذایی به میزان کمتری مصرف شود اما قطع استفاده آن را هرگز توصیه نمی‌کنند.

فعالیت جسمانی: ورزش و تسریع گردش خون نه تنها باعث کاهش استرس می‌شود بلکه عملکرد کلیه را بهبود بخشیده و به دفع مواد زائد کمک می‌کند.

شناخت علائم هشداردهنده: اختلال عملکرد کلیه و یا نارسایی آن، عارضه‌ای است که با سلامت مو ارتباط مستقیمی دارد. چنانچه مو، خشک و شکننده است و یا درخشندگی‌اش را از دست داده، نیاز به بررسی عملکرد کلیه وجود دارد. همچنین نازک و سفید شدن زودرس موها نیز ممکن است علامتی از اختلال عملکرد کلیه باشد که باید هرچه سریعتر مورد بررسی قرار گیرد.

هپاتیت و یا اختلال عملکرد کبدی نیز از دیگر علائم هشداردهنده برای کلیه است که باید جدی گرفته شود. تحقیقات نشان داده است، افزایش فشار خون یکی از دلایل عمده نارسایی کلیوی است.

این عارضه باعث آسیب به عروق خونی شده و توانایی کلیه را در دفع محصولات زائد از جمله نیتروژن کاهش می‌دهد. از آنجا که تنظیم میزان آب بدن و حذف آب اضافی جزو کارهای مهمی است که کلیه انجام می‌دهد، تجمع آب بخصوص در قوزک پا، نشانه‌ای از بیماری کلیوی است که باید جدی گرفته شود.